Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları Derneği Başkanı Prof. Dr. Ceyhan, Çin’in Wuhan kentinden yayılan yeni tip corona virüsüne (2019-nCoV) ilişkin, Çin’de 12 grubun aşı üzerinde çalışma yürüttüğünü belirtti.
Grupta bir ilaç firması, sekiz biyoteknoloji firması, üç akademik kurum olduğunu söyleyen Ceyhan, bir aşının elde edilebilmesi için öncelikle aşının etkin molekülünün bulunması gerektiğini ifade ederek şöyle konuştu: “Molekül bulunduktan sonra bunlar önce hayvanlarda, sonra insanlarda denenecek. İnsan deneylerinde de dört fazda gerçekleşecek. Önce küçük gruplarda, sonra giderek artan gruplarda denenecek. Ancak geniş bir insan grubunda denenip, etkili ve güvenilir olduğu gösterildikten sonra ‘Etkin bir aşı bulundu’ diyebileceğiz ve insanlara uygulanabilecek. Şu anda çalışan gruplar daha küçük gruplardır. Molekül bulunsa ve etkin olduğu gösterilse bile bunları dünya çapında dağıtabilecek, herkese yetecek aşı üretebilecek kapasiteleri yok. Bunların hepsi 12 aydan önce olmayacak gibi görünüyor.”
‘Mutlaka aşı bulunur demek mümkün değil’
Virüsün aynı hayvan kaynaklı grip gibi olduğunu belirten Ceyhan, şu ifadeleri kullandı: “Grip genellikle su kuşlarıyla başlar, koronavirüsler de daha önce yarasadan tanımlanmıştı. Örneğin, ‘SARS’ salgını da bir kedi cinsinden kaynaklıydı. Bu virüsü henüz bilmiyoruz. Kanatlı bir hayvandan olduğunu düşünüyoruz. Şu anda ortaya çıkan ‘SARS’ ve ‘MERS’te olduğu gibi ağır solunum yolu enfeksiyonu tablosudur. Onun için de daha öldürücü seyrediyor.”
Ceyhan, virüsün yapısına ilişkin bilginin yetersiz olduğunu vurgulayarak sözlerine devam etti: “Daha önceki deneyimlerimize de baktığımız zaman ‘SARS’ salgınında 20 ayda bir aşı geliştirilebildi; etkin olup olmadığını bilemiyoruz; çünkü aşı daha kullanılamadan salgın sona erdi. ‘MERS’ salgınında da 2012’de çalışmalara başlanıldı; ancak geçen sene bir aşı geliştirilebildi. Bu da şu anda yavaş yayıldığı için çok yaygın uygulanmıyor. ‘Ebola’ virüsünde de altı ayda aşı geliştirilebildi; ama o da ‘koronavirüs’ çeşidi değil. Mutlaka ‘Etkin bir aşı bulunur’ diye kesin konuşmak mümkün değildir”
‘Her bir kişi dört kişiye bulaştırıyor’
Yeni tip corona virüsünün yayılma hızına da değinen Ceyhan, virüsün SARS ve MERS salgınlarından daha hızlı yayıldığını belirterek şöyle konuştu: “‘SARS’ salgınında toplam 8 bin vaka olmuştu. ‘MERS’ salgınında birkaç bin vakayla sınırlı kaldı. Şu anda ‘koronavirüs’ salgınında 35 bin civarında oldu. Dolayısıyla daha hızlı yayılıyor. Yayılma hızını belirleyen çok sayıda faktör vardır. Aldığınız önemler çok önemlidir. Neden Çin dışındaki ülkelerde yavaş yayılıyor? Çünkü yoğun önlemler alınmış durumdadır. Çin’de vaka sayısı çok arttığı için bu önlemleri orada almak mümkün değil. Çinli bir bilim insanı yayılma hızı için 4,0 oranını verdi; yani her bir kişi dört kişiyi enfekte edebiliyor. Mevsimsel gripten daha hızlı yayılan bir hastalıkla karşı karşıyayız.”
