Sağlıklı bir beslenme yöntemiyle dünya genelinde günde 40 bin erken ölümü önlemek mümkün olabilir.
Prestijli tıp dergisi The Lancet’te yayımlanan ve 70 ülkeden uzmanın hazırladığı yeni rapor, bitki ağırlıklı “gezegen sağlığı diyeti”nin (planetary health diet) hem insan sağlığını hem de gezegenin geleceğini kurtarabilecek en etkili adım olduğunu ortaya koydu.
Rapora göre gezegen sağlığı diyetinin dünya genelinde benimsenmesi; kalp krizi, felç, diyabet, solunum hastalıkları, bazı kanser türleri ve nörodejeneratif hastalıkları ciddi ölçüde azaltarak yılda 15 milyon erken ölümün engellenmesini sağlayabilir.
2050’YE KADAR EMİSYONU AZALTABİLİR
Bunun dışında bu diyet yönteminin gıda kaynaklı karbon emisyonlarını da 2050’ye kadar yarı yarıya azaltabileceği belirtiliyor. Şu anda küresel sera gazı emisyonlarının üçte biri gıda sisteminden kaynaklanıyor.
Araştırmacılar dünyadaki gıda eşitsizliğine de değindi: En zengin yüzde 30’luk kesimin, gıda kaynaklı çevre tahribatının yüzde 70’inden sorumlu olduğunun belirtildiği raporda, 2.8 milyar kişinin sağlıklı bir şekilde beslenmeyi başaramadığı aktarıldı.
Rapora göre 1 milyar insan yetersiz beslenirken, 1 milyar insan obezite sorunları yaşıyor.
DİYETİN İÇERİĞİ NASIL?
Gezegen sağlığı diyetini kültürel farklılıklara göre uyarlamak mümkün. Vejetaryen, vegan ya da az miktarda et tüketimi olacak şekilde şekillendirilebilir.
Buna göre uzmanlar her gün beş porsiyon meyve-sebze, 3-4 porsiyon tam tahıl, bir porsiyon kuruyemiş, bir porsiyon baklagil tüketilmesini öneriyor. Ayrıca günde sadece bir kez süt, yoğurt ya da peynir tüketilmesi tavsiye ediliyor.
Haftalık 3-4 yumurta, iki porsiyon tavuk ve iki porsiyon balık da tüketilebilir. Bunun dışında haftada sadece bir porsiyon kırmızı et tüketilmesi gerekiyor.
KÜLTÜRE GÖRE FARKLILIK GÖSTERİYOR
ABD ve Kanada burada önerilenden 7 kat fazla, Avrupa ve Latin Amerika 5 kat fazla ve Çin 4 kat fazla kırmızı et tüketirken; Sahraaltı Afrika’da insanlar çoğunlukla nişastalı yiyeceklerle besleniyor.
Dolayısıyla raporda Sahraaltı Afrika’da tavuk, süt ürünleri ve yumurta tüketiminin biraz daha artırılmasının sağlık için faydalı olabileceği belirtiliyor.
5 TRİLYON DOLAR TASARRUF SAĞLANABİLİR
Araştırmacılar bugün gıda kaynaklı sağlık sorunlarının ve çevresel zararlarının toplam maliyetinin yılda 15 trilyon dolar olduğunu belirtiyor.
Oysa sistemi dönüştürerek yılda 200-500 milyar dolar yatırımla 5 trilyon dolar tasarruf sağlanabilir.
