Gereğinden fazla ve reçetesiz antibiyotik kullanımı günümüzün ciddi sorunlarından birisi haline geldi. İstanbul Aydın Üniversitesi Tıp Fakültesi Öğretim Üyeleri Prof. Dr. Esen Ayşe Dural, 2050 yılında aşırı antibiyotik kullanımından dolayı 15 milyon kişinin ölebileceğini belirtti.
Üniversitenin Tıp Fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Reyhan Çalışkan da “Başta mutasyonlar olmak üzere çeşitli mekanizmalarla bakterilerde antibiyotiklere direnç gelişiyor. Dolayısıyla bilinçsiz antibiyotik kullanımı sonucu ilerleyen yıllar içerisinde giderek dirençli bakteri kökenleri artacak” diye konuştu.
Televizyonlarda paylaşılan gereksiz antibiyotik kullanımıyla ilgili kamu spotlarına ve doktorların tavsiyelerine rağmen halen birçok insan gereksiz frekans ve dozda antibiyotik kullanmaya devam ediyor. İstanbul Aydın Üniversitesi Tıp Fakültesi Öğretim Üyeleri Prof. Dr. Esen Ayşe Dural ve Doç. Dr. Reyhan Çalışkan, antibiyotik kullanımıyla ilgili önemli açıklamada bulundu.
“Maliyet 100 trilyon doları bulanbilir”
Antibiyotiğin aşırı dozda kullanılmasının vücuda etkilerini açıklayan Dural, şunları kaydetti:
“Antibiyotikler vücuttaki bir hastalığı tedavi etmek için değil, vücutta hastalığa neden olan bakteriler üzerine etki etmek için hazırlanırlar. Ancak bu ilaçların bakteriler üzerine etkilerinin yanında, yan etki dediğimiz etkileri vardır. Burada önemli olan bir diğer husus ise hastalandırıcı bakteriyel etkenlerin yanında vücudumuzda bizimle birlikte yaşayan sindirim, emilim gibi pek çok faaliyete katılan ve bizler için pek çok yararlı etkisi olan bakterilerimizin herhangi bir antibiyotik kullanımında ölmesi sonucu bu faaliyetlerin bozulması söz konusudur. Buna bağlı olarak diyabet, migren, irritabl bağırsak sendromu, gibi pek çok hastalığın gelişmesine neden olur.”
Antibiyotiklerin kontrolsüz ve araştırılmadan kullanılmaları halinde ekonomik olarak 100 trilyon doları aşabilecek bir faturanın oluşabileceğini söyleyen Prof. Dr. Dural şunları kaydetti:
“Antibiyotiklerin gereğinden fazla bilinçsiz ve reçetesiz kullanılmaları, yani rasyonel kullanılmamaları halinde çok yakın bir gelecekte ciddi sorunlara neden olabilecektir. Antibiyotiklerin kontrolsüz şekilde kullanılmalarının sonucunda gelişen dirençli suşlar nedeniyle dünyada yılda 700 bin kişinin öldüğünü, 2020 yılında 2,5 milyon, 2030 yılında, 5.9 milyon, 2050 yılında bu rakamın 15 milyonu aşacağı tahmin ediliyor.”
“Veba salgını gibi olmaması için…”
Bilinçsiz antibiyotik kullanımının, bakteriler üzerinde ilacın etkisinin zamanla azalması anlamına geldiğini belirten İstanbul Aydın Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Reyhan Çalışkan, şöyle konuştu:
“Başta mutasyonlar olmak üzere çeşitli mekanizmalarla bakterilerde antibiyotiklere direnç gelişiyor. Dolayısıyla enfeksiyona neden olan bakterilerin öldürülmesi mümkün olmaz. Bu nedenle öncelikle antibiyotiklerin yoğun olarak kullanıldığı hastanelerde ve özellikle kritik hastalarda bu dirençli bakterilerden kaynaklanan hastane kaynaklı enfeksiyonlar gelişiyor ve hastalar maalesef kaybediliyor.
Dolayısıyla bilinçsiz antibiyotik kullanımı sonucu ilerleyen yıllar içerisinde giderek dirençli bakteri kökenleri artacak ve hem hastane kaynaklı hem de toplum kaynaklı enfeksiyon hastalıkları daha da önemli hale gelecek. Söz konusu ‘Ortaçağ’daki veba salgını gibi toplu ölümler’ iddialarının hedefine ulaşmaması için antimikrobiyal ilaçların doğru kullanılmasıyla direnç gelişiminin engellenmesi olasıdır. Bunun için öneriler dikkate alınmalıdır. Öneriler dikkate alınırsa afet düzeyindeki ölümlerin olasılığı azalır.”
İlaç sektörünü ise silah sektöründen sonra ikinci sıraya koyan Doç. Dr. Çalışkan, “İlaç firmaları kazanmak üzerine çalışır. On yıl emek verdikleri ve maliyeti açısından büyük değerlere ulaşan bir ilacın çok uzun süreli piyasada kalmasını doğal olarak arzu ederler. Bu açıdan bakınca ilaç firmalarının bu konuda haklı oldukları düşünülebilir” ifadesini kullandı.
