Rahim ağzı kanseri olmak üzere birçok kanser türüne sebep olan HPV virüsüne karşı yapılan aşıya, 9 Temmuz’da zam yapıldı. Virüsten korunmak ya da tanı aldıktan sonra tedavi için üç doz yapılması gereken HPV aşısının tek dozu, 790 TL 77 kuruştan, 993 TL 28’e kuruşa çıkarıldı. Üç dozu yaklaşık 3 bin TL’ye gelen HPV aşısı, çoğu ülkede 9 yaşından itibaren kız ve erkek çocuklarına ücretsiz olarak yapılıyor. Türkiye’de ise, aşı ücretsiz olarak yapılmadığı gibi bu konuda ne okullarda ne de sağlık sistemi içerisinde bilgilendirmeler de yapılmıyor. Rahim ağzı kanseri tanısı alan kadınların çoğu da HPV aşısından habersiz.
ÜCRETSİZ OLMASI İSTENİYOR
Önce Çocuklar ve Kadınlar Derneği’nin verdiği mücadele, açtığı davalar ve Boyun Eğmeyen İlaç Emekçileri’nin başlattığı dayanışma kampanyalarıyla HPV aşısına ulaşmak isteyenlerin sayısı ve duyarlılık son dönemlerde arttı. Ancak aşının ücretsiz sağlanması için mücadele halen sürüyor. Aşının ücretsiz sağlanması talebini yükselten kadınlar bir yandan da aşı olduktan sonra açtıkları davalarla emsal kararlar aldırıyorlar.
Aşının önemi, erişimi, dava süreci, ücretsiz sağlanması için verilen mücadele hakkında merak edilenleri Önce Kadınlar ve Çocuklar Derneği’nden avukat Hediye Gökçe Baykal, Boyun Eğmeyen İlaç Emekçileri’nin HPV Aşı Bursu Dayanışması sayesinde aşı yaptıran kadınlardan Elif Şahin ve Yağmur Varkal ile konuştuk.
AŞIYA ULAŞIM ZORLAŞTI
Aşı olduktan sonra ücretin geri iadesi için açtığı davası devam eden Elif Şahin, HPV aşısına ulaşmanın iyice zor hale geldiğini söyledi. Yaygın olmayan aşının ilaç firmasının fahiş fiyat politikasıyla tamamen erişilmez hale geldiğine vurgu yapan Şahin, “Ücretsiz almamız gereken aşıyı parasını bir şekilde denkleştirmeye çalışsak bile alamıyoruz. Çünkü firma, aşıya zam gelecek diye eczanelere yeterince aşı göndermiyor” dedi. Şahin, sürekli yapılan zamların, aşı olmayı hem maddi hem de erişilebilirlik açısından engellediğini kaydetti.
‘BEN OLDUM BİTTİ’ İŞİ DEĞİL’
Şahin, HPV hakkında yanıltıcı bilgilere işaret ederek, buna karşı da mücadele ettiklerini söyledi. HPV aşısının bu mücadele sayesinde duyulduğunu aktaran Şahin, “Ben de bu durumu yine sağlık sistemi çerçevesinde değil, Kadın Dayanışma Komiteleri’nin bir bilgilendirme etkinliğinde bir eczacıyla öğrendim. Devlet bu konuda bir şey yapmıyor, bu da yetmezmiş gibi manipüle ederek engel oluyor. HPV aşısı ücretsiz olmalı, bizleri sağlık hakkımızdan mahrum edenlere hesap sormalıyız. Bu iş ‘ben oldum, bitti’ işi değil. Bizden sonrakilerin hakkı için de mücadele etmek zorundayız. Benle beraber 300 kadın dayanışma ile aşılandı. Hepimiz de şimdi milyonlar için ücretsiz olması mücadelesi veriyoruz. Basiretsiz yöneticilerin insafına terk edilemeyecek bir konu çünkü” şeklinde konuştu.
‘AŞI HAKKIMIZI ALACAĞIZ’
Aşısını olduktan sonra Önce Çocuklar ve Kadınlar Derneği aracılığıyla SGK’ye başvurduğunu aktaran Şahin, SGK’nin talebi reddetmesi üzerine dava açtıklarını aktardı. Hazırlanacak bilirkişi raporunun incelemesinin ardından Ekim ayında duruşmanın görüleceğini söyleyen Şahin, HPV aşısının temel hak olduğunu vurguladı. Şahin, “Kendi sağlığımızı korumak için bu bedeli ödemek zorunda değiliz. Böyle bir düzen olamaz, bu düzenin sürmesine elbette izin vermeyeceğiz. Sen, ben demeden, birlik olarak aşı hakkımızı alacağız” dedi.
DAVAYI KAZANDI
Aşı ücretine karşı açtığı davayı kazanan Yağmur Varkal, sürecin yaklaşık 7 ay sürdüğünü aktardı. Yargının SGK’yi haksız bulmuş olması ve aldıkları emsal kararın hukuki olarak da haklılıklarını ispatladığını vurgulayan Varkal, “Aşıyı kendi imkanları ile alabilmiş insanların buradan güç alarak dava açtığını görmek çok güzel olsa da, teker teker kaçımız dava açacağız? Zaten bu kolektif mücadele en başından aşının ulusal aşı takvimine alınmasını dillendirerek ilerledi. Davayı, haklılığımızı bilimsel veriler ışığında onaylatmak için açtık. HPV aşısı ücretsiz olmalı ve tüm kız ve erkek çocuklarına ücretsiz olarak ulaştırılmalı” ifadelerini kullandı.
‘AŞIDAN HABERSİZ KADINLAR VAR’
HPV virüsü ve aşı hakkında yeterli bilgilendirmelerin yapılmadığının altını çizen Varkal, rahim ağzı kanserine yakalanmış olmasına rağmen HPV aşısını hiç duymamış kadınların olduğunu söyledi. Varkal, “Hatta ne yazık ki hayatını kaybetmiş olan insanlar var. Sağlık sistemi kar hırsından ve gericilikten tamamen arındırılıp, insanı odağına alarak yeniden inşa edilmeli. Halk sağlığını ilgilendiren hiçbir konunun, önlenebilecek hiçbir hastalığın aması olamaz” şeklinde konuştu.
ÜCRET İADESİ İÇİN İZLENECEK YOLLAR
Avukat Hediye Gökçe Baykal ise, erken yaşta HPV aşısının yapılması kanser türlerine yakalanmada büyük oranda önleyici rol oynadığına vurgu yaptı. Devletin, hayati öneme sahip olan HPV aşısını ulusal aşı takvimine alması gerektiğini dile getiren Baykal, HPV aşısı olan kişilerin, aşı ödemesini gösterir belgelerle birlikte ilgili SGK müdürlüğüne dilekçeyle başvurarak, ödenen bedelin iadesi talebinde bulunabileceğini kaydetti. Baykal, talebin olumsuz yanıtlanması ya da yasal sürede herhangi bir cevap verilmemesi durumunda yapılacakları şöyle anlattı: “Hasım olarak SGK Başkanlığını gösterileceği ve iş mahkemesinde açılacak bir dava ile ücret iadesi istenebilir. Hak kayıpları olmaması açısından sürecin avukat eşliğinde hukuki destek alarak yürütülmesini tavsiye ediyoruz.”
‘MÜCADELEMİZ SÜRECEK’
HPV aşısının ücretinin iadesi için açtıkları birçok davanın olduğunu aktaran Baykal, şunları söyledi: “Ankara 62. İş Mahkemesi’nden aşı ücretinin iadesi hakkında emsal karar aldık. Ancak bu kararlar dava açan açısından münferit kararlar. Biz daha çok dava açılarak farkındalık sağlanması ve bir kamuoyu oluşturarak devletin HPV aşısını ulusal aşı takvimine almasını hedefliyoruz. Ancak bizim mücadelemiz ücretsiz olması yönünde iken, aşıya zam yapıldığı haberini öğreniyoruz. Yoksulluk sınırının altında yaşıyor iken, asgari ücretin yarısından fazlaya tekabül eden aşıyı karşılamak daha da zorlaştı. Böyle giderse korkarım ki bırakın ücret iadesi için dava açabilmek, aşı yaptırabilen bile bulmak güç olacak. Bizim mücadelemiz de ülkemizde aşı ücretsiz olana değin devam edecek.”
KAYNAK: MEZOPOTAMYA AJANSI – ZEMO AĞGÖZ
