4 yaşındaki Sarbajeet Singh sürekli kusuyor ve babası Manjit Singh nedenini bir türlü anlayamıyordu. Hindistan’ın Uttar Pradeş eyaletinden Manjit, Sarbajeet’i doktora götürdü ve doktor bilinmeyen bir nedeneden ortaya çıkan kansızlık teşhisi koydu.
İzleyen aylarda Sarbajeet Sinhg iyileşemedi ve kusma devam etti. Yapılan kan testleri, kanındaki kurşun oranının olması gerekenin 40 katı olduğunu ortaya koydu.
Küresel bir araştırmaya göre Sarbajeet, dünya genelinde kurşuna maruz kalan ve sayıları 800 milyon olduğu tahmin edilen çocuklardan sadece biri. Bu zehirli metal, çocukların sağlığına geri çevirilemez hasarlar verme potansiyeli barındırıyor.
UNICEF ve uluslararası kâr amacı gütmeyen kuruluş Pure Earth’ün ortaklaşa yayımladığı rapora göre, çoğu düşük ve orta gelirli ülkelerde olmak üzere her üç çocuktan birinin kurşun zehirlennesinden etkilenmiş olabileceği belirtiliyor.
Güney Asya ülkeleri toplan sayının yarısını barındırırken, Afrika en çok etkilenen ikinci bölge.
Kurşun asitli aküler
Manjit Singh, kurşun asitli aküleri geri kazanarak ailesini geçindiriyor ve bunları evde saklıyordu.
Rapora göre başlıca zehirlenme kaynakları, iyi geri dönüştürülmemiş kurşun piller, elektronik atıklar, madencilik ve boyalar.
Manjit “Yaptığım işin oğluma bu kadar zarar verdiği hakkında hiç bir fikrim yoktu” diyor ve derhal son verdiğini ekliyor.
Sarbajeet’e teşhis ilk olarak 2008’de konuldu ve birkaç yıl boyunca ilaç kullandı. Daha sonra da kan nakli yapıldı. Ayakları deforme oldu ve yürüyebilmek için özel ayakkabılara ihtiyaç duymaya başladı.
10 yıldan uzun süre sonra bazı ilerlemeler kaydedildi. Sarbajeet Singh şimdi 16 yaşında ve okulunda başarılı, ancak ailesi hala kanındaki yüksek kurşun seviyesinden kaygılı.
Babası “Şu anda kansızlığı yok ama hala hiperaktivite dahil, bazı sağlık sorunları var” diyor.
Çocuklar neden risk altında?
Uzmanlar, vücudun ağırlığıyla orantılandırıldığında, çocukların yetişkinlere kıyasla beş kat daha fazla gıda, sıvı ve hava aldıklarına dikkat çekiyor.
Raporda “Bu da toprağa, suya karışmış ve havaya dağılmış güçlü nörotoksinleri daha çok sindirmeleri anlamına geliyor” deniyor.
Rapora göre bebekler ve beş yaşın altındaki çocuklar yüksek risk altında, çünkü beyinleri tamamen gelişmeden önce zarar görebiliyor ve bu da yaşam boyu sürecek nörolojik, bilişsel ve fiziksel engellere yol açabiliyor.
Raporda “Kurşun, düşük düzeyli maruz kalınınca bile IQ’da düşmeye, dikkat süresini kısaltan ve ilerideri yaşamlarında potansiyel olarak şiddete ve suça yönelten davranışlarla ilişkilendirilen güçlü bir norotoksin.” deniliyor.
Hindistan’da 275 milyondan fazla çocukta, her 100 gram kanda beş mikrogramdan fazla kurşun bulunduğu ve en çok sayıda olumsuz etkilenen çocuğun bu ülkede bulunduğu belirtiliyor.
Amerikan Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi’ne (CDC) göre, bu müdahale gerektiren bir düzey.
Dünya Sağlık Örgütü de (WHO) kurşunun özellikle küçük çocuklarda riskli olabileceğini teyit ediyor.
Kurşun, yetişkinlerde de yüksek tansiyon ve böbrekte hasar riskini yükseltiyor.
Afrika’da denetlenmeyen geri dönüşüm
Kurşun asitli akülerin denetlenmeden geri dönüştürülmesi, diğer gelişmekte olan ülkelerde de bir sorun.
Senegalli toksikoloji uzmanı Dr. Fotoumata Barry “Afrika’da oto tamircilerinde çocukların çalışması sık gröülen bir durum. Bu tamircilerde kurşun asitli akülere maruz kalıyorlar. İnsanlar bunun çocuklarda yarattığı riski anlamıyorlar” diyor.
Dünyada kullanılan kurşunun yüzde 85’i kurşun asitli akü üretimine gidiyor ve bunun büyük çoğunluğu geri dönüştürülmüş akülerden elde ediliyor.
Raporun yazarlarından Dr. Nicholas Rees “2000 yılından bu yana orta ve düşük gelirli ülkelerdeki araç sayısı üçe katlandı ve bu da kurşun asitli akü geri dönüşümünü artırdı, sıklıkla da güvensiz şekilde” diyor.
Kullanılan kurşun asitli akülerin yarısı kadarı da kayıt dışı ekonomide.
Raporda “Denetlenmeyen ve sıklıkla yasadışı geri dönüşüm faaliyetleri, akü kutularını kırarak açıyor, asit ve kurşun tozları yere dökülüyor ve açık hava fırınlarında ısıtılarak dökümü yapılan kurşun, zehirli dumanlar yayarak çevresini kirletiyor” deniliyor.
KAYNAK: BBC TÜRKÇE
