Başkanın virüsü tam olarak ne zaman kaptığı hala bilinmiyor ama koronavirüs enfeksiyonunun kabaca iki aşaması var.
İlk aşamada sorunlar virüsün kendisinden kaynaklanıyor, ikinci, ölümcül olabilecek aşamada ise, bağışıklık sisteminin fazla çalışmasının farklı organlarda yarattığı giderek büyüyen hasar en büyük tehlikeyi oluşturuyor.
Dolayısıyla tedaviler de kabaca ikiye ayrılıyor. Doğrudan doğruya virüse saldıran ve bu özellikleri ile hastalığın ilk aşamasında etkili olma ihtimali yüksek ilaçlar ve bağışıklık sistemini yatıştırıcı dolayısıyla ikinci aşamada faydalı olabilecek ilaçlar.
Trump’ın tedavisinde kullanılan ilaçlar, bize onun hastalığı hakkında hangi ipuçlarını veriyor?
Deksametazon
Bu kortizonlu ilaç bağışıklık sistemini baskılayarak hayat kurtarıyor ama doğru anda kullanılması lazım. Erken kullanıldığı takdirde vücudun virüsle savaşma kapasitesine zarar vererek hastalığın daha hızlı ilerlemesine sebep olabilir.
Dolayısıyla bu, hastalığın hafif olduğu başlangıç aşamasında kullanılacak bir ilaç değil.
İlacın İngiltere’deki deneme kullanımları, en etkili oldukları anın tam da insanların oksijen yetersizliği çekmeye başladıkları an olduğunu gösterdi.
Trump’a da ilacın oksijen yetersizliği çekmeye başladığında kısa süreyle verildiği anlaşılıyor.
Dünya Sağlık Örgütü (WHO) bu kortizonlu ilacın “ileri ve hayati tehlike bulunan” vakalarda kullanılmasını tavsiye ediyor.
Trump’ın kanındaki oksijen düzeyinin yüzde 94’ün altına düştüğü açıklandı ki bu Ulusal Sağlık Kurumu ölçütlerine göre “ağır hasta olmak” anlamına geliyor.
Fakat bu düşük oksijen düzeyleri sabit kalmadı ve kısa bir süre oksijen desteğine ihtiyaç duyan biri ile ileri düzeyde Covid hastası olan biri arasında büyük fark var.
Kimileri Deksametazonun zihin üzerindeki etkilerini göz önüne alarak Başkan’ın iş yapamaz hale gelebileceğini söylediler.
Bu ilacın yan etkileri arasında anksiyete, değişken ruh halleri ve zihinsel yetilerde bozukluk var fakat bunlar daha ziyade uzun süre kullanıldığında ortaya çıkan etkiler. Trump’a ilaç henüz uzun bir süre verilmiş değil.
Monoklonal antikor tedavisi
Bu, ilaç şirketi Regeneron tarafından üretilen bir antikor bileşimi ve bu antikorlar kendi bağışıklık sistemimizin davranışlarını taklit ediyor.
Antikorlar koronavirüse bizzat yapışarak onların vücudun sağlıklı hücrelerine girmesine engel oluyor ve virüsün bağışıklık sisteminin diğer unsurları tarafından da kolayca fark edilmesini sağlıyor.
Şirket geçen hafta internet sitesinde ürettiği bu antikor kokteylinin insan vücudundaki virüs miktarını azalttığı ve hastanın iyileşme süresini kısalttığına ilişkin bulgular yayınladı.
Fakat bu bulgular, hastaneye kaldırılması gerekmeyen hastalar üzerinde yapılan denemelerden elde edilmişti ve veriler bağımsız bilim insanları ve doktorlarca kontrol edilmemişti.
İlacın geliştirilmesinde kullanılan yaklaşım makul görünüyor ve etkili olabileceği konusunda büyük umutlar var.
Ne var ki hastalar üzerinde yapılan denemeler hala çok sınırlı ve bu monoklonal antikorlar hala “klinik denemeleri devam eden ilaç” kategorisinde.
Trump bu denemeler dışında ilacın tedavi amacıyla “insani kullanım” gerekçesiyle verildiği az sayıda hastadan biri oldu.
Remdesivir
Bu antiviral ilaç ilk olarak Ebola salgını sırasında üretilmiş ve kullanılmıştı.
Virüsün, sürekli çoğalabilmek için kopyalamak zorunda olduğu bazı ham maddelere kimyasal olarak çok benzemesi sayesinde, çoğalma faaliyetini sekteye uğratıyor.
Klinik denemeler ilacın, hastalığın belirtilerinin sürdüğü dönemi 15 günden 11 güne kadar indirdiğini gösterdi.
Fakat remdesivirin hayat kurtardığına dair bir kanıt yok.
Tıpkı monoklonal antikorlar gibi remdesivir de muhtemelen en çok hastalığın ilk aşamalarında etkili oluyor.
Başka neler verildi?
Trump’ın doktorları ABD başkanına ayrıca Çinko, D vitamını, Famoditin, melatonin ve aspirin verildiğini söylediler. Bunların Covid-19 tedavisiyle ilgili olarak verilip verilmediği ise belirtilmedi.
Çinko, bağışıklık sistemi üzerinde etkisi olan bir mineral fakat çinko haplarının virüse karşı direnci artırdığı konusunda bir bulgu yok.
D vitaminine, güneş ışığı vitamini de deniyor çünkü bu vitamin insan vücudunda, cildin güneş ışığıyla teması sırasında üretiliyor. D vitamini de sağlıklı bir bağışıklık sistemi için gerekli ama virüsle mücadelede etkisi olup olmadığı konusunda bir bilgi yok.
Famotidin, mide asidini azaltan bir madde ve genellikle mide ülseri ya da reflüsü olan insanlar tarafından kullanılıyor. Bağışıklık sistemi bakımından faydalı olabileceği yolunda küçük araştırmalar var ama yeterli bulunmuyor.
Melatonin vücudumuzun geceleri ürettiği uykumuzu getiren hormon. Uykusuzluk çekenlerin (insomnia) tedavisinde kullanılabiliyor.
Aspirin ağrı kesici ve kan sulandırıcı bir ilaç ve kanda pıhtı oluşma ihtimalini azaltmak için kullanılıyor. Covid hastalarının kanlarında normalin üzerinde pıhtılaşma gözlendiği için kullanılıyor olabilir. Aynı zamanda vücutta enflamasyonu azaltıcı bir etki de yapabilir. Covid hastaları üzerinde aspirinin etkisi konusunda denemeler yapıldı fakat faydalı olduğuna ilişkin bir sonuç elde edilmiş değil.
KAYNAK: BBC TÜRKÇE
