“21 Eylül Dünya Alzheimer Günü” dolayısıyla, gittikçe ilerleyen bir şekilde bilişsel yeteneklerin yıkımına neden olan bu beyin hastalığının teşhisi ve tedavisi ile ilgili sorunlara dikkati çekmek amacıyla çeşitli etkinlikler düzenleniyor.
Alzheimer hastalığının tedavisi yok. Ancak bu rahatsızlığın seyrini yavaşlatmak veya hastalık sürecinin daha rahat geçirilmesini sağlamak mümkün.
Alzheimer nedir?
Halk arasında bunama olarak anılan Alzheimer, yaşlılığa ve beyin dokusunda meydana gelen yıkıma bağlı olarak ortaya çıkan, kazanılmış yeteneklerin kaybıyla sonuçlanan bir hastalık türü olarak biliniyor.
Genellikle şikayetler arasında unutkanlık en belirgin semptom olarak ilk sırada yer alsa da, eskiden yapılabilen bir işi yapamama, uygunsuz davranışlar gösterme ve uyku düzeninin bozulması, ciddi sıkıntılar yaratabiliyor.
Hastalığın belirtileri
2016 yılında dünyada 50 milyon, Türkiye’de ise 500 bin Alzheimer hastası olduğu tahmin ediliyor. 2017 yılında açıklanan verilere göre, Türkiye’de son beş yılda Alzheimer hastalığından ölüm oranı 2 kat artarak 12 bine ulaştı.
Alzheimer hastalığının en önemli başlangıç belirtisi hafıza kaybı ve daha sonra hareket bozuklukları olarak ortaya çıkıyor. Yaklaşık 12-13 yıllık uzun bir sürece sahip olan bu hastalığa yakalanan kişide oluşan bilişsel ve nöropsikiyatrik bozukluklar çevresini de derinden etkiliyor.
Hastanın yakınlarına ve bakım verenlere çok büyük sorumluluk düşerken, bakım veren kişinin hem fiziksel hem psikososyal durumunda değişiklik ve bozulma görülebiliyor. Öte yandan, mekan değişikliği, hastalığı hızlandırması riskinden dolayı tavsiye edilmiyor.
Alzheimer’a ne sebep oluyor?
Alzheimer hastalığına neyin sebep olduğu bilinmiyor. Hastalığa yüzde 70 oranında genetik faktörlerin neden olduğunu düşününler var.
Yüksek tansiyon, depresyon ve başta meydana gelen yaralanmaların bu hastalığa neden olduğu tahmin ediliyor.
Beyinde anormal derecede amiloid birikmesinin bu hastalığa neden olan en önemli unsurlardan biri olduğu düşünülüyor.
Teşhis için sorulan sorular
Alzheimer hastalığının ilk belirtileri için doktorlar ilk olarak şu soruların sorulmasından yana: Bellek kaybınızın seyrini izliyor musunuz? Son zamanlarda öğrenilen yeni bilgileri unutuyor musunuz? Günlük işlerinizi yaparken zorlanıyor musunuz? Konuşmanızda güçlükler oluşuyor mu? Zaman ve yer kavramını karıştırıyor musunuz? Yargılama, karar verme yeteneğinizde değişim oldu mu? Düşünme sisteminizde sorunlar var mı? Eşyaların yerlerini sıkça şaşırıyor musunuz ? Hiçbir neden yokken aniden ruh dalgalanmaları gösteriyor musunuz? Kişilik değişiklikleri başladı mı?
Hastalığın maliyeti
Alzheimer, her yıl 50 milyon kişinin etkilendiği bir hastalık olarak biliniyor.
Dünya Sağlık Örgütü, zihinsel performansı etkileyen demans hastalığından dünya genelinde 50 milyon kişinin mağdur olduğunu ve bu rakamın 2050’de 152 milyona yükseleceğini öngörüyor.
Yine DSÖ’ye göre, demansın 2015 rakamlarına göre, yıllık maliyeti 818 milyar dolar. Bu rakamın 2023’a kadar iki misline çıkması bekleniyor.
Alzheimer’ı kim buldu
Bu hastalık ilk kez 1906’da Alman psikiyatrist ve patolojist Alois Alzheimer tarafından tanımlandı. Alzheimer hastalığının, 65 yaş üstü kişilerde beyin dokularında ağır hasara neden olduğu tespit edildi.
Alzheimer, 65 yaş üstü grubun yüzde 2 ila 4’ünde, 85 yaş üstü grubun ise yüzde 20’sinde görülüyor.
