Hürriyet gazetesinden Ömer Erbil’in haberine göre, Kahramamaraş’a kahramanlık unvanının verilmesine neden olan, Fransızlara karşı direnişin simgesi konumundaki Hırlakyan Konağı yol genişleme çalışmalarından nasibini alacak. Adana Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu, önce tescillediği Turan Mahallesi’ndeki sivil mimari örneklerinin daha sonra yıkımına da onay verdi. Kentsel sit alanının ortasından geçirilmek istenen yolun hangi amaçla yapıldığı bilinmiyor. Belediye yetkilileri itfaiyenin sokaklara girememesini gerekçe gösteriyor. Mahalledeki evlerden, Bahtiyar yokuşunun başında yer alan Hırlakyan Konağı’nın da yol genişleme sırasında istinat duvarı yıkılacak. Ancak belediyenin hazırladığı rapora göre duvar yıkıldığında konağın çökme riski var. Bahçedeki 200 yıllık çam ağacı da yok olacak.
En eski cami de zarar görecek
Yol genişleme projesi devam ederse 2. grup tescilli olan Arıkan Konağı da tamamen yıkılacak. Maraş’ın en bilinen sivil mimari örneklerinden olan tarihi konak Kahramanmaraş Büyükşehir Belediyesi tarafından yıkılmak amacıyla kamulaştırıldı. İçinde oturanlar çıkınca da binanın önce kapısı sonra içi yağmalandı. Konağın tam karşısında ise Şeyh Camisi yer alıyor. 12’nci yüzyıl ve Maraş’ın Beylikler dönemine şehrin en eski camisinin dibinden geçen yolun yapıya büyük zarar vereceği belirtiliyor. Araç trafiğinin oluşturacağı sarsıntının orijinal mimaride geri dönüşü olmayan büyük tahribata neden olacağı ileri sürülüyor.
Yine Şeyh Camisi güneyinde bulunan, koruma kurulu tarafından tescili bile yapılmayan 18. yüzyıl sivil mimari örneği iki dükkân da yol genişlemesinde tamamen yıkılıyor. Kahramanmaraş Büyükşehir Belediyesi, kentsel sit alanı içinde 4 tescilli ve bir o kadar da henüz tescil edilmemiş sivil mimari örneğini yol genişleme çalışmalarına kurban ederken, bir yandan da Şehit Ganiyusufoğlu Hayribey Caddesi üzerinde sokak iyileştirme çalışmaları yapıyor. İyileştirme yapılan caddede iki kültür varlığı bina yer alırken günümüz betonarme yapılara tarihi siluet kazandırmak için eskitme taşlarla kaplama yapılıyor.
Direnişi başlatan konak tehlikede
Ayakta kalmayı başaran her Maraş evinin Kurtuluş Savaşı’ndan kalma bir hatırası var. Yol genişletme çalışmalarından nasibini alan Hırlakyan Konağı da bunlardan biri. Hikâyeye göre 27 Kasım 1919’da Agop Hırlakyan’ın evinde işgal kuvvetleri komutanı için bir dans tertiplenir. Fransız komutanın dansa davet ettiği Hırlakyan’ın kızı “Sizinle dans etmekten mazurum. Çünkü kendimi esarette hissediyorum. Kalede Türk bayrağı dalgalandığı sürece, sizinle dans edemem” diyerek teklifini kabul etmez. Bunun üzerine kaledeki Türk bayrağı indirilir. Ulu Cami İmamı Rıdvan Hoca’nın “Kalesinde bayrağı dalgalanmayan ülkede cuma namazı kılınmaz” sözü halkı Fransızlara karşı harekete geçirir ve Maraş’ın 72 gün süren kurtuluş savaşı başlar.
