Liderlere sunulmak üzere son rötuşları yapılan 6 Muhalefet partisi yöneticilerinin hazırladığı “Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem” önerisinde, icra yetkisi tümüyle Bakanlar Kurulu’na verilirken, güçlü başbakan ve Bakanlar Kurulu için de etkin Meclis ve yargı denetimi getiriliyor. İcra yetkileri güçlendirilen hükümeti kurmak kolaylaştırılırken, getirilen “gensoru” yöntemi ile yıkılması ise zorlaştırılıyor.
Hürriyet’ten Turan Yıldız’ın haberine göre, Hükümeti yıkmak isteyen muhalefet, kendi aralarında yapacakları bir protokol ile yenisinin alternatifini oluşturmadan gensoru veremeyecek. Seçim barajı yüzde 3’e düşürülürken, partilere Hazine yardımında da baraj yüzde 1’e çekiliyor. Yardım için ayrılan kaynağın yüzde 25’i partiler arasında eşit, kalanı ise oy oranına göre dağıtılacak. Parti kapatmada AHİM ve Venedik Komisyonu kararları esas alınacak. Siyasetin finansmanı da denetime açılacak.
Cumhurbaşkanı 7 yıllığına seçilecek
“Partisiz, yetkisiz ve sorumsuz, temsil özelliği öne çıkan” cumhurbaşkanı ise bir dönem için 7 yıllığına seçilecek ve görev süresinin sonunda da aktif siyasete dönemeyecek. Çalışmalarda yer alan bir parti yöneticisi Hürriyet’e, “Seçilince partisiyle ilişiği kesilecek. Erkler arasında hakem görevi görecek. Atamalarda sorumluluğu olmayacak. Yürütme üzerindeki yetki ve sorumlulukları değil, Almanya örneğinde olduğu gibi ülkenin birliğini temsil özelliği öne çıkacak” dedi.
Meclis’in denetim yetkisi de genişletiliyor. Bakanlara sözlü soru da yeniden getiriliyor. Torba yasa, OHAL kararnamesi uygulaması sonlandırılırken, çıkarılacak kararnameler için Meclis ve AYM denetimi öngörülüyor. Tüm kamu kurumları Meclis denetimine alınıyor.
YÖK ve çoklu baroya son verilecek
Çoklu baro uygulamasına son verilirken, YÖK de kaldırılarak yerine koordinasyon göreviyle sınırlı üniversiteler arası bir kurul oluşturulacak. Rektör ve dekan seçimlerini üniversiteler kendileri yapacak. Hâkim ve savcılar için iki ayrı kurul oluşturulacak. Hâkimlerle ilgili yüksek kurulda bakan ya da bakan yardımcısı görev almayacak. Anayasa Mahkemesi de yeniden yapılandırılırken, üyeleri Yargıtay, Danıştay, Sayıştay, Türkiye Barolar Birliği ve üniversitelerden gösterilecek adaylar arasından Meclis’te seçilecek.
Sadece temsil pozisyonunda
Muhalefetin model aldığı Almanya’da, seçildikten sonra partisiyle ilişiğini kesen cumhurbaşkanı yönetmekten ziyade temsil pozisyon ve işleviyle öne çıkıyor. Duruşuyla da partiler üstü nitelik taşıyan Almanya Cumhurbaşkanlığını bugün Frank-Walter Steinmeier yürütüyor.
