Rusya, Almanya ve Fransa’nın katılımıyla Türkiye’de düzenlenen Dörtlü Suriye Zirvesi’nde Suriye’nin geleceği masaya yatırıldı.
Tayyip Erdoğan, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Almanya Başbakanı Angela Merkel ve Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ikili görüşmelerin ardından dörtlü zirve için bir araya geldi.
Görüşmelerin ardından ortak basın toplantısı düzenlendi. Basın toplantısından satırbaşları şu şekilde:
Erdoğan:
-Sahada ateşkesin sağlanması, akan kanın durdurulması talebimiz var.
-İstikrarın sağlanması için neler yapılabilir, bunları görüştük.
-Uluslararası toplum meseleyi yeterince sahiplenmiyor.
-Astana uluslararası topluma örnek olmuştur.
-Kalıcı çözüm Suriye halkı ve Birleşmiş Milletler nezdindeki görüşmelerle sağlanabilir.
-Yıl sonu itibari ile anayasa çalışmaları tamamlanmalı.
-Türkiye, Suriye’deki terörden en fazla zarar gören ülkelerden birisidir.
-7500 Deaş’lı ve PYD’liyi etkisiz hale getirdik.
-Fırat’ın doğusunda milli güvenliğimize yönelik tehditleri kaynağında bertaraf etmeye devam edeceğiz.
-Suriyelilerin geri dönüşü gönüllülük esasına göre gerçekleştirilmelidir.
-Astana platformunda ve bugün olduğu gibi soruna çözüm üretmek için kararlıyız.
-İran’ı da bu adımlardan haberdar edip bilgilendireceğiz.
-(Cemal Kaşıkçı cinayeti ve bir Alman vatandaşının Türkiye’de tutuklanması ile ilgili soruya yanıtı) Gerekli bilgileri kendilerine verdim. 18 kişiyi Türkiye’ye kim yolladı ? Bunun cevabını Suudi yetkililer vermeli. Cesedin verildiği iddia edilen ya da işbirliği yapıldığı söylenen yerli işbirlikçi kimdir ? Yargılamayı yapmaya hazır olduğumuzu resmi kaynaklarla ilettik. İstanbul Baş Savcısı ve Suudi Arabistan Baş Savcısı yarın görüşecek. Bunun neticesini önemsiyoruz.
-İstanbul’daki Alman vatadaşı ile ilgili olarak temyiz yolu açıktır. Bu konuda Türk yargısının vereceği karara saygı duymak lazım.
-Esad’ın durumunu suriye halkının iradesi belirleyecek. Buna Bize göre Esad 1 milyona yakın vatandaşını öldürmüş birisidir. Bize göre muteber değildir. Hala oradaki katliamlar devam etmektedir.
-(Suriye’de Esad’ın durumu ne olacak? İdlib mutabakatından memnun musunuz ?) İdlib’le ilgili 10 maddelik muhtıramızla kalıcı bir ateşkesi sağladık.
-Bu platformun genişlemesi birlikte alınacak bir karardır. Bu mümkün olabilir.
-Bütün mesele ağır silahların İdlib merkezden çekilmesidir. 60 bin kişinin İdlib’e dönmüş olması bu sürecin bir başarısıdır.
Putin:
-Türkiye’ye bu çalışma için teşekkürederim.İlkesel konularda bir çalışma yapıldı.Durumun normalleşmesi durumunda el ele çalışmaya devam edeceğiz.
-Bir ortak bildiri kabul ettik.
-Suriye adım adım barışa ilerliyor.
-İstikrar sadece siyasi ve diplıomatik yollarla mümkün olabilir.
-Suriyeliler kendi kaderini kendileri tayin etmelidirler.
-Soçi kararları da dikkate alınmalıdır.
-Anayasal reformlar Suriye Devleti’ni daha güçlü hala getirecektir.
-Savaş tecrübesi edinen canilerin kendilerine bizim ülkelerimizde savaşçı devşirmesi kabul edilemez.
-İnsani yardım tabirini genişletmeliyiz.
-Mültecilerle ilgili uluslarası bir konferans düzenlemeyi düşünüyoruz.
-Suriye’de 1 buçuk milyon mültecinin geri dönebileceği bir ortam hazırlandı.
Suriye konulu dörtlü zirvede ana gündem, İdlib’deki ateşkesin sağlamlaştırılması ve Suriye krizine siyasi çözüm için ortak çabalar oldu.
-(“Anayasa Komitesi’nin kurulması için Esad’ı nasıl ikna edeceksiniz?” sorusuna cevabı) Bunun tüm adımlarını burda söylersem bu her halde yapıcı olmaz. Suriye’nin meşru hükümetine saygı duyulmalıdır. İran’daki partnerlerimizle ve Suriye ile istişareler yapmamız gerekiyor. İran olmadan bu konu çözülemez.
-(Suriye’de Esad’ın durumu ne olacak? İdlib mutabakatından memnun musunuz ?) Suriye halkı kendi liderini kendisi seçmelidir. Bunun içinde bir siyasi süreç başlamalıdır. Şahısları görüşmedik. Bu yapıcı bir yaklaşım olmaz. İdlib’le ilgili heşeyi anlattım. İdlib’i ve Suriye’yi koruma hakkımızı saklı tutuyoruz. Türkiye ile işbirliğine devam edeceğiz.
-Katılımcıların sayısının arttırılması faydalı diye düşünüyorum.
-Anayasa Komitesi tüm tarafların saygı duyduğu kişilerden oluşturulmalıdır.
Macron:
-Amerikan halkına dayanışma dileklerimi dile getirmek isterim. Pittsburgh’ta yaşanan saldırıdan dolayı.
-Astana grubu temsilcileri ve “küçük grub”un bir birine yaklaşarak çalışması gerektiğini dile getirmiştik. Bugün bir yönde bir adım attık.
-Önceliğimiz terörle mücadeledir.
-Askeri ve siyasi bir numaralı mücadele hedefi terörle mücadeledir.
-Rejimin İdlib’e yapacağı bir saldırı, insani açıdan ve istikrar açısından kesinlikle kabul edilemez.
-Kalıcı bir ateşkes olmasına çok önem veriyoruz.
-Rusya’ya Suriye’de rejime bu yönde baskı kurma konusunda güveniyoruz.
-Suriye’de iki savaş var. Birisi teröre karşı hepimizin yaptığı savaş diğeri rejimin muhaliflere karşı yaptığı savaş.
-Rejimin fetih zihniyeti ile yaptığı savaş Suriye’de istikrarı sağlayamaz.
-Suriye’de özgür seçimlerin uluslararası kamu oyuna açık ve şeffaf bir şekilde yapılması gerekiyor.
-Sivil topluluklara insani yardımların ulaştırılması için konvoyların erişiminin sağlanması gerekiyor. Bugün hala bazı blokajlar olduğunu görüyoruz. Bu kabul edilemez.
-Sığınmacıların ülkelerine geri döndürülmesi siyasi bir çözüm olmadan inandırıcı bir hedef olamaz.
-Güvenli, gönüllü, insan haysiyetine uygun bir sığınmacıların geri dönüşten bahsediyorum.
-(Cemal Kaşıkçı cinayeti ile ilgili soruya yanıtı)Yaptırımların alınması gerekiyor. Sorumlular kimse tutarlı, orantılı yaptırımlar uygulanmalı. Bu yaptırımlar sadece bir sektörü kapsamamalı.
-Erdoğan’ın Esad’la ilgili söylediklerine katılıyorum. Esad’ın iktidarda kalıp kalmayacağına karar vermek bize düşmüyor. Egemen hükümete saygı gösterilmeli. Uluslararası topluluğun da söyleyeceği şeyler var. Bu rejim artık tüm Suriyelileri temsil etmiyor. Bir anayasa ile tüm Suriyelilerin oy vereceği şartları oluşturmamız gerekiyor.
Merkel:
-Farklı yaklaşımlarımız olsa da mutabık kararlar alarak ortak bir bildirge yayınladık.
-Sadece askeri açıdan değil BM kapsamında siyasi bir çözüm bulmak gerekiyor.
-İdlib’deki ateşkesin sürdürülebilir olması için elimizden geleni yapmaya hazırız.
-Kimyasal silahların kullanılmaması doğrultusunda kararlı olduğumuz altını çizmek istiyorum.
-Anayasa komitesinin yıl sonuna kadar bir araya gelebilmesi için katkıda bulunmak istiyoruz.
-Sığınmacıların Suriye’ye geri dönmesi için tutuklanmayacakları, belli insani altyapının yerleştiği bir Suriye olması gerekiyor.
-(Cemal Kaşıkçı cinayeti ve bir Alman vatandaşının Türkiye’de tutuklanması ile ilgili soruya yanıtı) İkili görüşmelerde bu konuyu ele aldık. Suudi Arabistan’a silah ihracatı yapmama kararımızı ifade ettik. Avrupa Birliği değerleri çerçevesinde gerekenlerin yapılacağını söylemek isterim.
-Suriye halkının tamamı özgür seçimlerde, kendileri karar vermelidir. Suriye rejimi çok sayıda insanı öldürdü. Siyasi çözüm kolay olmayacaktır.
Zirvede Türkiye’den Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar; Rusya’dan Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Savunma Bakanı Sergey Şoygu; Almanya ve Fransa’dan ise özel danışman ve temsilciler yer aldı.
BM Suriye Özel Temsilcisi Staffan de Mistura ve Astana platformunun Cenevre’de oluşturduğu “küçük grup”tan temsilciler, bu zirvede ilk kez bir araya geldi.
