Reuters haber ajansı, ABD’nin Etiyopya’ya getirdiği silah satışı kısıtlamalarını ihlal edebilecek olan Türkiye’nin Etiyopya’ya silahlı insansız hava aracı (İHA) satışına dair “derin insani endişe” duyduğunu yazdı.
Konuya ilişkin iki kaynağın Reuters’a verdiği bilgiye göre ABD’li yetkililer Etiyopya hükümetinin İHA’ları Tigrayan savaşçılarına karşı kullandığına dair artan delillerin ardından Türkiye’nin Etiyopya’ya İHA satışını incelemeye aldı.
Etiyopya hükümeti ve Tigray bölgesinin kuzeyindeki güçler arasındaki binlerce sivilin hayatını kaybetmesine ve milyonlarca kişinin evini terketmek zorunda kalmasına sebep olan savaş Afrika kıtasındaki en ölümcül çatışmalar arasında yer alıyor.
ABD Dışişleri Bakanlığı sözcüsü, ABD’nin Afrika Boynuzu Özel Temsilcisi Jeffrey Feltman’ın geçen hafta Türkiye’yi ziyareti sırasında “silahlı İHA’ların Etiyopya’da kullanıldığına yönelik haberlere yönelik endişelerini ve sivillere zarar gelmesi ihtimaline dair riskleri gündeme getirdi” ifadelerini kullandı.
Türkiye eleştirileri kabul etmedi
Bir üst düzey Türk yetkili Washington’ın bazı toplantılarda rahatsızlığını dile getirdiğini ifade ederken, Etiyopya ordusu ve hükümeti konuya ilişkin sorulara yanıt vermedi.
Avrupa, Afrika ve Asya’da bazı ülkelere İHA satışı yapan Türkiye, Afrika’da istikrarı bozan adımlar attığı eleştirilerini kabul etmedi ve Etiyopya’da tüm taraflara görüşme çağrısında bulunduğunu ifade etti.
Birleşmiş Milletler (BM) geçen hafta Etiyopya’daki insan hakları ihlallerine dair bağımsız bir soruşturma başlatma kararı almış, Etiyopya hükümeti ise buna şiddetle karşı çıkmıştı.
Tigray savaşçıları Pazartesi günü hükümetin saflarda ilerlemesiyle bazı kuzey bölgelerden geri çekildiklerini açıklamış ve BM’ye yazdıkları mektupta İHA’lar ve diğer silahlı hava araçları için Tigray’ın üzerinin uçuşa kapalı bölge ilan edilmesi çağrısında bulunmuşlardı.
ABD, Mayıs’ta Etiyopya silahlı güçlerine savunma ürünleri ihracatına sınırlama getirmişti.
Beyaz Saray, Eylül’de Etiyopya’da dolaylı ya da doğrudan krizi artıran, insani yardımı sekteye uğratan ve istikrarı bozan unsurlara yaptırım getirme kararı almış ancak Türkiye’ye dair böyle bir adım atılacağına yönelik işaret vermemişti.
ABD Hazine Bakanlığı, yaptırımların Türkiye’yi kapsayıp kapsamayacağına dair sorulara yanıt vermedi.
“Türkiye politikalarını uygulamaya devam edecek”
Bir üst düzey Türk yetkili, Reuters’a yaptığı açıklamada, “ABD, Türkiye’nin İHA satmasından ötürü rahatsızlığını dile getirdi ancak Türkiye bölgede belirlediği politikaları uygulamaya devam edecek” dedi.
Batılı bir yetkili, Ankara’nın ABD’nin endişelerine Etiyopya ile vardığı anlaşmaya insani koşullar ekleyerek ve İHA’ların nasıl kullanılacağına dair taahhüt anlaşmaları imzalayarak yanıt verdiği bilgisini verdi.
95 milyon dolarlık ithalat
Türkiye’nin Etiyopya’ya savunma alanında yaptığı ihracat yılın ilk 11 ayında yaklaşık 95 milyon dolara ulaşırken Türkiye İhracatçılar Meclisi’nin (TİM) verilerine göre geçen yıl bu rakam neredeyse sıfırdı.
Türkiye’nin ürettiği Bayraktar TB2 İHA’lar geçen yıl Suriye’nin yanı sıra Ankara’nın desteklediği Libya hükümetine destek için de kullanılmıştı. Türkiye’nin müttefiği Azerbaycan da Ermenistan destekli güçleri yenilgiye uğrattığı Dağlık Karabağ’da bu İHA’ları kullanmıştı.
Rusya da tepki göstermişti
Türk İHA’ları daha önce Rusya’nın da tepkisini çekmişti.
Ukrayna’nın Donbas’ta devam eden çatışmalarda Türkiye üretimi ‘Bayraktar TB2’ insansız hava araçlarının kullanldığını duyurmasının ardından Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov şunları kaydetmişti:
“Bu gibi silahların Ukrayna ordusuna tedarik edilmesinin, (Donbass) temas hattındaki durumun istikrarsızlaşmasına neden olabileceği yönündeki endişelerimiz doğrulanmış oldu.”
“Görüyoruz ki böyle silahlar, askerlerin eline geçince, potansiyel olarak Ukrayna’nın bu bölgesinde kullanılabilirler” diyen Peskov, “Bu da sadece istikrarsızlaşmaya neden olur ve asla Ukrayna içindeki bu sorunun çözülmesini sağlamaz” ifadelerini kullanmıştı
