Mezopotamya Kadın Gazeteciler Platformu (MKGP), kadın gazetecilere yönelik bir yıllık hak ihlalleri raporunu Dicle Fırat Gazeteciler Derneği’nde (DFG) açıkladı. Açıklamaya katılan gazetecilerden Gülşen Koçuk, raporun Türkçesini, Medya Üren ise Kürtçesini okudu.
‘KADIN GAZETECİLERİN HAKİKAT YOLCULUĞU’
Erkek-devlet şiddetinin sistematik olarak arttığı bu dönemde kadın gazetecilerin, 2022 yılında da mesleklerini hakikat yolunda icra etmekten geri durmadıklarını belirten JINNEWS Editörü Koçuk, kadın gazetecilerin bu hakikat yolculuğunun aynı erkek-devletin, şiddet araçlarıyla durdurulmak istendiğini söyledi. Kürdistan ve Türkiye’de kadın gazetecilerin cinsiyetçi, milliyetçi, tekçi, otoriter AKP-MHP rejimi tarafından haber yapılmasının engellendiğini gazetecilerin gözaltına alındığını, işkence gördüğünü, tutuklandığını ve katledildiğini ifade eden Koçuk, “Kadınların ve çocukların erkek şiddetine uğradığı, doğanın katledildiği Kürdistan ve Türkiye’de iktidar, şiddeti önlemek yerine, kendisini de besleyen bu anlayışı meşru kılmayı görev bildi. Artık dördüncü güç değil, birinci güç olan medya ile tek sesli bir basın yaratarak, aslında gazeteciliği yok etme gayesinde olan iktidar, yandaş medya ordusunun karşısında duran Özgür Basın’a ise adeta savaş açmış durumda. Kapatmaları, engellemeleri, gözaltıları yöntem olarak kullanıp, Özgür Basın’a geri adım attırmaya çalışan bu erkek-devlet aklı, bunu başaramayınca çözümü Özgür Basın emekçilerini hapsetmekte ve katletmekte buldu” diye konuştu.
‘DAHA FAZLA GİTMEZ’
Kurdistan’da yürütülen özel savaş politikaları kapsamında, faili olduğu suçları teşhir ettiği için iktidarın Kürt kadın gazetecilere yöneldiğini dile getiren Koçuk, şöyle devam etti: “Diyarbakır Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından başlatılan soruşturma kapsamında, 8 Haziran’da gözaltına alınan 20’si gazeteci 22 kişiden 16’sı, 16 Haziran’da çıkarıldıkları mahkemece tutuklandı. Gazetecilikten zoraki suç üretmeye çalışan yargının tutukladığı 16 gazetecinin içinde aralarında JINNEWS Haber Müdürü Safiye Alağaş’ın da olduğu 4 kadın gazeteci bulunuyor. Yine Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından yürütülen soruşturma kapsamında 25 Ekim’de birçok kentte yapılan ev baskınlarında JINNEWS ve Mezopotamya Ajansı (MA) muhabirleri gözaltına alındı. Soruşturma kapsamında 29 Ekim’de aralarında MA Yazı İşleri Müdürü Diren Yurtsever’in de olduğu 5’i kadın 9 gazeteci ile farklı bir soruşturma gerekçesiyle bir kadın gazeteci daha tutuklandı. Amed ve Ankara merkezli operasyonlar sonucu toplamda 10 kadın gazeteci tutuklandı. 2022 yılında, kadın gazeteciler açısından yaşanan bir diğer önemli olay da akademisyen-gazeteci ve Nagihan Akarsel’in katledilmesi oldu. Akersel, Güney Kurdistan’ın Silêmanî (Süleymaniye) kentinde Türk devleti tarafından siyasi suikastla katledildi. Katledilmesiyle kadın basınına bir mesaj verilmek istenmişse de, bu mesaja kadın gazetecilerin cevabı ‘gerçeğin daha fazla üstüne gitmek’ olmuştur.”
‘ERİL BASIN KARŞISINDA’
AKP-MHP iktidarının hak ihlallerini 20 yıldır sürdürdüğünü ve 2022 yılında zirveye taşıdığını belirten Koçuk, ülkede Çalışan Gazeteciler Günü’nden söz etmenin mümkün olmadığını söyledi. Koçuk, “Aslında bugün ‘çalıştırılmayan gazetecileri’ daha fazla konuşma ihtiyacı bulunmaktadır. Gazetecilere silahların doğrultulduğu, katledilmekle tehdit edildikleri bir 2022 koşullarında bile, Musa Anter’lerin ve Gurbetelli Ersöz’lerin inadıyla, kararlılığıyla, kalemini, kamerasını bırakmayan gazeteciler, esir alınan, yani çalıştırılmayan meslektaşları için de görevlerinin başındaydı. 2022’yi geri de bırakıp yeni bir yılın başında bir kez daha erkek-devlet sistemine, erkek medya çizgisine karşı direnen özgür kadın basın geleneği eril basın karşısında kazanacak diyoruz” dedi.
MKGP’nin 10 Ocak Çalışan Gazeteciler Günü vesilesiyle açıkladığı 2022 yılı kadın gazetecilere yönelik hak ihlalleri raporu şöyle:
*2022 yılının ilk 10 ayında yaşanan hak ihlalleri Kasım ayında da devam etti. 25 Kasım Kadına Yönelik Şiddete Karşı Uluslararası Mücadele Günü kapsamında birçok kentte kadınlar erkek-devlet şiddetine karşı sokaklara çıkarken, yine şiddetle karşılaştı.
*Kasım ayında, gazetecilik faaliyetlerinden ötürü 11 gazetecinin yargılaması devam etti. 1 gazeteci hakkında ceza talep edildi. 3 gazeteciye toplam 123 ay 5 gün hapis cezası verildi. 7 gazetecinin polis tarafından çekim yapması engellendi. 3 gazeteci polis şiddetine maruz kaldı. 2 gazeteci gözaltına alındı. 1 gazeteciye mesleki faaliyetlerinden ötürü 2 bin 180 TL para cezası verildi. Polis haber takibi sırasında 2 gazetecinin ekipmanlarına zarar verdi.
*Bir yandan gazetecilerin haber takibi engellenirken, diğer yandan yayınlanan haberlere de erişim engeli getirildi. Kasım ayında kadın katliamına dair yapılan bir haber, 15 ayrı platformda erişime engellendi. En temel hakları ellerinden alınarak tutuklanan gazetecilere yönelik hak ihlalleri cezaevinde de devam etti. 1 gazetecinin sağlığa erişim hakkı hastaneye götürülmeyerek ihlal edildi. Kasım ayında tutuklu bir gazeteci kelepçeli muayene edildi. Sincan Kapalı Cezaevi’nde tutulan gazeteciler sıcak su ve ısınma problemi, özel alanlarının gizliliğinin ihlali, kantin ve alışveriş sorunu, haber alma haklarının sınırlandırılması, ortak alan ve sosyal faaliyetlerin kısıtlanması gibi birçok hak ihlaliyle karşı karşıya kaldı.
*Aralık ayında, tutuklu bulunan 9 gazetecinin tutuklanmasına karşı yapılan itiraz, ‘savcının izinli olması’ gerekçesiyle işleme alınmadı. Bir gazetecinin kelepçeli muayene edilmek istenerek tedavi hakkının engellenmesi ihlaline Bakanlık da ortak oldu. İhlale ilişkin başvuru yapılan Sağlık Bakanlığı, ‘muayenenin kelepçeli yapılabileceğini’ savundu. Aralık ayında da gazetecilere yönelik operasyonlar sürdü. 1 gazeteci gözaltına alındı. 1 gazeteci mesleki faaliyetlerinden ötürü tutuklandı. 1 gazeteci haber takibi sırasında engellenirken, 1 gazetecinin de ekipmanlarına el konuldu. 1 gazeteci erkek şiddetine maruz kaldı. 2 gazeteci hakkında dava açıldı. 8 gazetecinin yargılaması devam etti. 1 gazeteci hakkında ceza talep edildi. Yargılaması tamamlanan bir gazeteci ve bir televizyon kanalına toplam 60 bin TL para cezası kesildi. 5 haberden dolayı çeşitli haber sitelerine erişim engeli getirildi. Tutuklu bir gazetecinin ise görüş hakkı engellendi.
2022 HAK İHLALLERİ RAPORU
“*Katledilen gazeteci sayısı: 1
*Seyahat hakkı engellenen gazeteci sayısı: 1
*Ajanlık dayatılan gazeteci sayısı: 1
*İşten çıkarılan gazeteci sayısı: 1
*Sahada haber takibi engellenen gazeteci sayısı: 44
*Mesleğini icra ederken tehdit edilen gazeteci sayısı: 6
*Şiddete maruz kalan gazeteci sayısı: 40
*Sanal medya ortamlarında erkeklerin cinsiyetçi saldırılarına maruz kalan gazeteci sayısı: 24
*Mesleki faaliyetlerinden dolayı hakkında soruşturma başlatılan gazeteci sayısı: 11
*Hakkında dava açılan gazeteci sayısı: 19
*Fişlenen gazeteci sayısı: 4
*Gözaltında kötü muameleye maruz kalan gazeteci sayısı: 12
*Çekim yapılması polis tarafından engellenen gazeteci sayısı: 7
*Tutuklu gazeteci sayısı: 18
*15 gazeteci kadına toplamda 23 yıl 133 ay 32 gün hapis cezası”
TUTUKLU KADIN GAZETECİLER
- Berivan Altan – Mezopotamya Ajansı muhabiri
- Ceylan Şahinli -Mezopotamya Ajansı muhabiri
- Derya Ren – JINNEWS muhabiri
- Dilan Oynaş – Azadiya Welat Gazetesi çalışanı
- Diren Yurtsever – Mezopotamya Ajansı Yazı İşleri Müdürü
- Elif Ersoy – Yürüyüş Dergisi Yazı İşleri Sorumlusu
- Elif Üngür – Program sunucusu
- Habibe Eren – JINNEWS muhabiri
- Hatice Duman – Atılım Gazetesi Sahibi ve Yazı İşleri Müdürü
- Neşe Toprak – Program sunucusu
- Özden Kınık – TRT çalışanı
- Özlem Seyhan – Gazeteci
- Öznur Değer – JINNEWS muhabiri
- Remziye Temel- Muhasebeci
- Safiye Alagaş – JINNEWS Haber Müdürü
- Sibel Mustafaoglu – Azadiya Welat Gazetesi çalışanı
- Tülay Canpolat – Sabah Gazetesi Ankara muhabiri
- Sibel Tekin-Belgeselci – Gazeteci
