“Tek Adam Rejimi’nin Üç Yılı” raporuna göre Türkiye ekonomisi ağır bir tahribata uğradı. Türkiye’nin borç yükü arttı, milli geliri düştü. İşsizlik rekor kırdı. Merkez Bankası’nın rezervleri eksiye indi.
Rapora göre Türkiye’de hukukun üstünlüğü yok edildi ve ülke “özgür olmayan ülkeler” kategorisine düştü.
Raporda öne çıkan ifadeler şöyle:
2018 öncesi üç yılda Türkiye ekonomisinin yıllık ortalama büyüme hızı yüzde 5,8’iken tek adam rejiminde son üç yılın ortalaması yüzde 1,8’e geriledi. Milli gelir, 142 milyar dolar kayba uğradı, 891,8 milyar dolardan 717 milyar dolara düştü. Kişi başına gelir aylık dönemde 10 bin 694 dolardan 8 bin 599 dolara indi. Merkez Bankası, borçlar düşüldükten sonra net 36 milyar dolar rezerve sahipken, tek adam rejiminin ardından eksi 59 milyar dolara düştü.
22 Haziran 2018’de 1 dolar 4,70 lirayken, tek adam rejiminde 8,5 liraya kadar yükseldi, bugün 7,7 lira düzeyinde seyrediyor. 2017 sonunda yüzde 11,9 olan yıllık enflasyon 2018’de yüzde 20,3’e çıktı. Halen yüzde 15,6 düzeyinde. Merkez Bankası’nın Haziran 2018’de yüzde 8 olan politika faizi tek adam rejiminde yüzde 24’lere kadar çıktı. Bugün yüzde 17 olan faizin artırılması için ağır bir baskı var.
Tek adam rejimi öncesinde gerçek işsiz sayısı 6 milyon 864 bin kişi ve gerçek işsizlik oranı yüzde 20,7’ydi. 2020’de rakam 11 milyon 195 bin kişiye yükselirken oran ise yüzde 31,1’e çıktı.
Haziran 2018’de 970 milyar lira olan devletin iç ve dış borçları, yüzde 91 artışla ocak 2021’de 1 trilyon 838 milyar liraya çıktı. Vatandaşların Haziran 2018’de bankalara olan borcu 526 milyar lira düzeyindeyken, Şubat 2021’de yüzde 61 artışla 838 milyar lirayı buldu. Türk-İş, Haziran 2018’de dört kişilik ailenin açlık sınırını bin 714 TL olarak hesaplamıştı. Bu rakam, Şubat 2021’de 2 bin 719 liraya yükseldi.
Türkiye, 2017’de Dünya Hukukun Üstünlüğü Endeksi’nde 99’uncu sırada yer alıyordu. 2020’de 107’nci sıraya gerileyerek Nijerya, Mısır Kongo, Kamboçya gibi ülkelerle aynı kategoride yer aldı. 2017’de Dünya Özgürlükler Raporu’nda “kısmen özgür” ülkeler kategorisinde yer alan Türkiye, 2018 ve 2019 ve 2020’de ‘özgür olmayan’ ülkeler kategorisine geriledi.
