CHP İstanbul Milletvekili Sezgin Tanrıkulu, 2020 yılına dair insan hakkı ihlallerini raporladı.
Aynı zamanda TBMM İnsan Hakları İnceleme Komisyonu başkanvekili olan Tanrıkulu’nun raporunda, yaşam hakkı ihlalleri, işkence olayları, kadın cinayetleri, ifade özgürlüğü ve toplantı-gösteri özgürlüğü hakkı ihlalleri gibi konulara dikkat çekildi.
Geçen yıl, 3 bin 3362 yaşam hakkı ihlali ve 3 bin 534 işkence olayı yaşandığı belirtilen raporda, “Toplantı ve gösterilerde dövülerek, gaz sıkılarak, ters kelepçe takılarak gözaltına alınanlar ile işkence gördüğü halde bunu açıklamayan, suç duyurusunda bulunmayanlar dikkate alındığında gerçek sayının bunun çok üzerinde olduğu ortaya çıkmaktadır” dendi.
İfade özgürlüğü ihlal edilerek, yüzlerce kişinin gözaltına alındığı hatırlatılan rapora göre, 32 kişi bu görüşünü ifade ettiği için tutuklandı, 247 davada 37 mahkumiyet yaşandı.
Raporda, “Ancak sosyal medya paylaşımlarına ilişkin basın yayın organlarından derlenen bu verilerin gerçek durumu yansıtmaktan çok uzak olduğu unutulmamalıdır” dendi.
Raporda öne çıkanlar şöyle:
Kadın cinayetleri
Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformunun 2020 yılı raporuna göre, 300 kadından 182’nin neden öldürüldüğü tespit edilemedi, 22’i ekonomik, 96’ı da boşanmak istemek, barışmayı reddetmek, evlenmeyi reddetmek, ilişkiyi reddetmek gibi kendi hayatına dair kararlar almak isterken öldürüldü. 182 kadının hangi bahaneyle öldürüldüğü ise saptanamadı.
İş cinayetleri
İş Güvenliği ve İşçi Sağlığı Meclisinin Raporuna göre, 2020 yılında en az (741’i Covid-19 nedeniyle) 2 bin 427 işçi yaşamını yitirdi.
2020 yılında ölen işçilerin 148’nin kadın, 68’nin çocuk, 101’nin ise göçmen olduğu belirlendi.
Cezaevinde ölümler
2020 yılında cezaevlerinde ölen 38 kişinin adı bulunuyor. Raporda, cezaevlerindeki tüm hak ihlallerinde olduğu gibi bilgi/veri eksikliği nedeniyle gerçek rakamın bunun çok üzerinde olabileceği belirtildi.
İfade özgürlüğü
Bağımsız Gazetecilik Platformu’nun verilerine göre, 4 Aralık 2020 itibariyle en az 87 gazeteci ve basın çalışanı tutuklu ya da hükümlü olarak cezaevinde bulunuyor.
Raporda ‘Toplatma, Erişim Engelleme Kararı’ başlığı altında ‘yüzbinlerce’ ifadesinin geçtiği belirtilerek, İfade Özgürlüğü Derneği’nin verilerine göre, Ekim 2020 itibariyle, 450 binden fazla alan adı, 140 binden fazla url ve 42 binden fazla tweet hakkında yasaklama/engelleme kararı bulunduğu belirtildi.
“Sadece aralık ayında -en az- 1342 url, haber/yazı ya da sosyal medya paylaşımı hakkında erişim engelleme kararı verildiği düşünülürse durumun vahameti ortaya çıkmaktadır” dendi.
Yıl içinde en az dört kitap, bir gazete hakkında toplatma kararı, sekiz gazeteye Basın İlan Kurumu tarafından ilan kesme cezası, 54 programa/kanala idari para cezası ya da yayın durdurma cezası verildi.
Örgütlenme özgürlüğü
Ekim ayında Kars’ta Ayhan Bilgen’in yerine kayyım atanmasıyla, yerel seçimlerden (31 Mart 2019) bu yana, beş büyükşehir, üç il, 33 ilçe, yedi belde belediyesi olmak üzere HDP’li 48 belediyeye ve CHP’li bir ilçe belediyesine kayyım atandı.
Toplantı gösteri özgürlüğü
İçişleri Bakanlığı tarafından 2 Ekim günü valiliklere gönderilen genelgede, Covid-19 salgını nedeniyle 2 Ekim – 1 Kasım arasında sivil toplum kuruluşları, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ve üst kuruluşları, birlikler ve kooperatifler tarafından düzenlenecek etkinliklerin ertelendiği bildirildi.
Genelgenin ardından Yüksek Seçim Kurulu baro seçimlerinin il/ilçe umumi hıfzıssıhha kurullarının karar alması durumunda yapılamayacağına, siyasi partilerin kongrelerinin düzenlenmesinde ise sakınca bulunmadığına karar verdi.
Kentlerin bazılarında birçok kez eylem ve etkinlik yasağı uygulandı… Örneğin Van’da dokuz kez yasak kararı alındı ve 21 Kasım 2016 tarihinde başlayan eylem ve etkinlik yasağı aralık sonu itibariyle 1489 güne ulaştı.
