Rusya-Ukrayna savaşından bu yana siyasi düzeydeki ilk toplantı olduğuna dikkati çeken Çavuşoğlu, görüşmelerin devamı için Belarus’taki teknik heyet görüşmelerinin de izlenmesi gerektiğini söyledi. Çavuşoğlu, ” Bu toplantı başlangıç, mucize beklenmemeli” dedi.
Çavuşoğlu’nun açıklamalarından öne çıkanlar şöyle:
“Bugünki toplantılarımıza iştirak ettiğiniz için çok teşekkür ediyorum. Ukrayna’da akan kanın, gözyaşının ve yıkımın bir an evvel durması için çaba sarf ediyoruz. Sorunların diplomasi yoluyla çözülmesi gerektiğini savunuyoruz.”
“Bu süreçte her iki tarafla gerçekten yoğun temaslarımız oldu. Sayın Cumhurbaşkanımız, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Ukrayna Devlet Başkanı Zelenski ile telefon görüşmeleri gerçekleştirdi, savaştan sonra. Ben de mevkidaşlarım Lavrov ve Kuleba’yla çok defa görüştüm. Tarafları ülkemizde bir araya gelmek için davette bulundum. Her iki tarafın da kabul etmesiyle, bugün bu toplantıyı Antalya’da gerçekleştirdik. Bu toplantının Antalya Diplomasi Forumu marjında gerçekleştirilmesi de anlamlı.”
“İki taraf da özellikle Türkiye’nin bulunmasını istedi”
“İki taraf da Türkiye’nin toplantıda bulunmasını özellikle istediler” diyen Dışişleri Bakanı Çavuşloğlu, Türkiye’nin üçlü zirvede ulusal pozisyonunu saklı tutarak “kolaylaştırıcı” bir rol üstlendiğini belirtti.
Çavuşoğlu, Türkiye’nin görüşmedeki önceliğinin insani duruma değinmek olduğunu belirterek şunları söyledi: “Her gün maalesef akan kan artıyor. Savaş ortasında kalan sivillerin de bir an önce kurtarılması gerektiğinin altını bir kere daha çizdik. Bunun için sürdürülebilir bir ateşkese ihtiyaç var. Sürdürülebilir ateşkesin tesisine kadar da insani ateşkesin sahada da işlemesi gerekiyor. İnsani koridorların hiçbir engelle karşılaşmadan açık tutulması gerektiğini vurguladık. Sahada durumların farklı olduğunu, vatandaşlarımızı tahliye ederken sadece uzaktan görmedik yaşadık.”
“Özellikle bugün toplantıda Mariupol’da bir insani koridor gerektiğini vurguladık. Taraflar bu konuyu ilgili merciilerle görüşeceklerini söylediler. Eş güdüm yapılmazsa, her iki taraf sahada da eş güdümü gerçekleştirmezse tahliye edeceğimiz siviller can tehlikesiyle karşı karşıya kalabilir. “
“Mucize beklenmemelidir”
“Elbette bir görüşmede mucizeler beklenmemelidir” diyen Çavuşoğlu, siyasi seviyedeki bakanlar buluşmasını “önemli bir başlangıç” olarak niteledi. Çavuşoğlu, gündeme gelen liderler zirvesine ilişkin şunları söyledi:
“Ancak siyasi seviyedeki bu toplantı önemli bir başlangıçtır. Bu toplantının da liderler düzeyinde gerçekleştirilmesi gündeme geldi. Ukrayna tarafı, Sayın Zelenski’nin böyle bir toplantıya hazır olduğunu, Sayın Lavrov da Sayın Putin’in prensip olarak karşı olmadığını söyledi. “
Çavuşoğlu, Belarus’ta Ukrayna ve Rusya heyetlerinin bir haftadır gerçekleştirdiği müzakere görüşmelerinin de önemli olduğunu belirterek şunları söyledi:
“Belarus’ta da bir heyetlerarası süreç var. Bu süreçte özellikle Ukrayna tarafı bu toplantıların Türkiye’de gerçekleştirilmesini istemişti fakat tabii bu konuda Rusya da Belarus’ta olmasını istiyordu. Biz Ukrayna tarafına durumun aciliyetini de hatırlatarak, “Biz isteriz memnuniyetle ama toplantının yeri önemli değil, önemli olan müzakerelerin de başlamasıydı”, teşvikimizin de etkili olduğunu Kuleba bana söyledi.
Burada amacımız bölgesel barış ve istikrarın yeniden sağlanmasıdır. İki ülkenin ve tüm bölge halklarının menfaatini gözeten yegâne seçenektir. Türkiye olarak diplomasiyi önceleyen samimi gayretlerimizi biz sürdüreceğiz.
Bu toplantıya katıldıklar için iki mevkidaşım Lavrov ve Kuleba’ya huzurlarınızda teşekkür ediyorum.”
“Gerilim yükselmedi; medeni bir görüşme oldu”
Çavuşoğlu, soru cevap bölümünde şu yanıtları verdi:
“Bu görüşme kolay bir ortamda gerçekleşmedi. Bir taraftan savaş devam ediyor. Elbette bu şartlarda bu toplantı gerçekleşti. Tüm zorluklara rağmen son derece medeni bir toplantının gerçekleştiğini söyleyebilirim. Elbette taraflar düşüncelerini medeni bir şekilde savundu. Sorduğunuz gibi herhangi gerginliğe yol açan veya ses tonunu yükselten bir görüşme olmadı. Medeni, ciddi bir görüşme gerçekleştirdiğimizi söyleyebilirim.”
“Bu düzeyde ilk defa gerçekleştirilen bir toplantı. İki heyette de Belarus’taki müzakerelerde yer alan iki arkadaşımız da vardı. Sonuçta bu ilk defa bakanlar düzeyinde yapılan toplantıda tabii tüm taleplerin karşılanması, işin doğrusu benim de böyle bir beklentim yoktu, o kadar kolay değil. Bu toplantının devam etmesini isteriz ama iki taraf karar verirse devam ettirmeye yine aynı ortamı Türkiye’de sunmak isteriz. Başka yerde görüşmek isterlerse bundan da memnuniyet duyarız. Her iki tarafın bize yönelik güveninin devam ettiğini görüyoruz. Siyasi düzeydeki toplatılar, liderler düzeyindeki toplantılar için teknik düzeydeki müzakerelerde gelişmeler olup yukarı sunulması gerekiyor. Belarus’ta gerçekleşecek görüşmeler neticesinde karar veririz diye toplantıyı kapattık.”
“Tarafların liderler düzeyindeki görüşmeye prensip olarak karşı olmaması umudumuzu artırdı”
“Siyasi düzeyde, dışişleri bakanları düzeyinde ilk toplantıydı. Elbette bu toplantıdan tüm sorunların çözülmesini kimse beklemiyordu ama böyle bir başlangıcın da yapılması gerekiyordu. Bundan sonraki süreçte bu temaslar devam ederse teknik müzakereler ilaveten, son kararı siyasetçiler verecek. Gelecekte güven artırıcı adımlarla beraber bir neticeye varılacağına inanıyoruz. Başka bir seçeneğin olmadığını da biraz önce vurguladık.”
“Tarafların siyasi olarak bir araya gelmesi ve bundan sonra liderler düzeyindeki bir görüşmeye de prensip olarak karşı olmamaları, hatta Ukrayna’nın net bir şekilde hazır olması, gelecekte bu tür üst düzeydeki toplantıların gerçekleşebileceği yönündeki umudumuzu artırdı.”
” NATO’ya ya da belli bir tarafa yönelik hissiyatları biraz önce siz söylediniz. Ben kolaylaştırıcı rol üstlenen ve ev sahibi ülke olarak bu detaylara girmek istemiyorum. Rusya’yla Ukrayna arasında tarafsızlık dahil, birçok müzakere ettikleri unsurlar var. Kapsamlı bir barış anlaşmasının da imzalanması masada. Böyle bir durumda Ukrayna’nın bazı ülkelerin garantör olarak burada olmasını istediğini biliyorsunuz. Bir tanesi de Türkiye’dir. Bugün ikili yaptığımız görüşmede Kuleba bunu bir kez daha teyit etmiştir.”
