Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), 15 Temmuz ‘darbe girişimi’nin yaşandığı gece gözaltına alınan ve tutuklanan 427 yargı mensubunun özgürlük ve güvenlik hakkının ihlal edildiğine hükmetti. Her bir başvuru sahibi için 5.000 Euro tazminat ödenmesine de karar verildi.
İnsan hakları avukatı Rumeysa Budak, kararı, “AİHM, darbeden birkaç saat sonra gözaltına alınıp tutuklanan 427 yargı mensubu için özgürlük ve güvenlik hakkının ihlal edildiğine hükmetti. Her bir başvurucu için 5.000 Euro tazminat ödenmesine karar verdi.” ifadeleriyle duyurdu.
Aralarında eski Yargıtay ve Danıştay üyelerinin de olduğu toplam 427 hakim ve savcı tarafından gözaltı ve tutukluluk prosedürleri temelinde açılan davalarla ilgili kararını bugün açıklayan AİHM, davacıların “özgürlük ve güvenlik” haklarının ihlal edildiğine hükmetti.
‘BU KARAR SUÇ DUYURULARI İÇİN ÖNEMLİ BİR DAYANAK’
CrossBorder Jurists yönetim kurulu üyesi, ihraç hakim Saim Nergiz, Kronos’a yaptığı değerlendirmede kararı şöyle yorumladı:
“Avrupa insan hakları mahkemesinin vermiş olduğu bu karar aynı zamanda Türkiye’de hakim ve savcılar bir cemaat aidiyeti olmasa bile yargı tarafından bu şekilde kabul edildiler ve cezaevlerine atıldılar. Böylece Türk Ceza Kanunu’nun (TCK) 77. Maddesinde tanımlandığı gibi yaygın, sistematik ve planlı bir şekilde 427 kişiye yönelik olmak üzere insanlığa karşı suç fiili işlendi. Mağdurlar buna ilişkin olmak üzere yurt dışında bulunuyorlarsa Roma Statüsüne taraf olan tüm Avrupa Birliği üyesi ülkelerin herhangi birinde evrensel yargı kapsamında kendilerinin özgürlüklerini ellerinden alan hakim ve savcılar ve kendilerini ihraç eden HSYK üyeleri hakkında suç duyurularında bulunabiliriler. Bu karar da bu suç duyurusunun önemli bir dayanağıdır.”
‘HUKUK BİLMEZ MİSİNİZ?’
Avukat Levent Mazılıgüney ise, kararı değerlendiren paylaşımında, “AİHM (@ECHR_CEDH) tarihinin en kalabalık ihlal kararı da size nasip oldu ey iktidar ve ortakları. Tarihe hukuksuzluğunuzla geçtiniz. Yaptığınız zulümdür diye haykırdık her ortamda, dinlemediniz! İnsanımızı mağdur, ülkemizi rezil ettiniz. Akıl etmez misiniz? Hukuk bilmez misiniz?” dedi.
International Law Platform da karara ilişkin, “Bu kararın ve AİHM in diğer kararlarının en önemli yanı, bu kişilerin suçsuzluğunu açıkça ortaya koymasıdır… Muhalefet sürekli suçsuz olduğu ispat olunanlar direk iade edilecek diyor ya… Bu kararlar da ona dahil hatta öncelikli.” paylaşımında bulundu.
ANKARA’NIN TEZLERİ MAHKEMEDE KABUL GÖRMEDİ
Öte yandan, DW Türkçe’nin aktardığına göre, gerekçeli kararda, hakim ve savcıların, suçüstü halleri hariç, kanunla belirlenmiş özel bir usul ile görevden uzaklaştırılabileceği, davacılar için bu yolun izlenmediği not edildi.
Davacı yargıç ve savcılar, “FETÖ/PDY” üyesi oldukları iddiasıyla, darbe girişimi sonrasında ilan edilen Olağanüstü Hal kapsamında alınan tedbirlere ilişkin 667 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile görevden alınmıştı. Türk hükümetinin, görevden alınan hakim ve savcıların “örgüt bağlantılı” olmalarını “suçüstü hali” gösteren tezi AİHM tarafından kabul görmedi.
TÜRKİYE TOPLAM 2 MİLİYON 135 BİN EURO TAZMİNAT ÖDEYECEK
Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin (AİHS) özgürlük ve güvenlik hakkıyla ilgili 5’inci maddesinin 1’inci bendinin ihlaline hükmeden AİHM, davacıların her birine 5 bin euro manevi tazminat ve mahkeme masrafı ödenmesini kararlaştırdı. Karar gereği Ankara davacılara toplam 2 milyon 135 bin euro tazminat ödeyecek.
Darbe girişimi sonrası görevlerinden uzaklaştırılan devlet memurlarına ilişkin AİHM gündeminde yaklaşık 5 bin dava başvurusu daha bulunuyor. Bunların yaklaşık bin 200’ünü hakim ve savcılar tarafından açılan davalar oluşturuyor.
