Kayıt hakkı kazanmasına rağmen 105 bin 772 öğrenci üniversitelere girmedi. Eğitim Uzmanı Salim Ünsal’ın çalışmasına göre bu 105 bin kişinin 24 bin 544’ü lisans, 81 bin 228’i ise önlisans programlarına kaydını yaptırmadı. Boş kalan kontenjanlarla birlikte ek tercihler için 122 bin 209 kişilik bir yer açıldı. Böylece ilk tercihler sonucunda yüzde 2 olan boş kontenjan oranı da yüzde 12’e yükseldi.
Birgün’ün haberine göre, vakıf üniversitelerinde yaşanan fahiş artışlar da bu tercihlerde etkili oldu. Özellikle burslu olmayan bölümleri tercih eden ve yerleşen öğrenciler üniversitelere kayıt yaptırmadı. Yine vakıf üniversiteleri gibi ücretli olan Kıbrıs’taki ve yabancı üniversitelerde de kayıt yaptırmayan öğrenciler oldu. Ücretli programlara kayıt yaptırmayan öğrencilerin sayısı 18 bin 977 oldu. Devlet üniversitelerinde kira ücretleri ve barınma sorunu gibi nedenlerin yanı sıra bir anlık heyecanla yazılan önlisans bölümleri de kayıt yaptırmamada etkili oldu. Devlet üniversitelerinde hak kazanmasına rağmen kayıt yaptırmayan öğrenci sayısı 86 bin 975 oldu. Bunların 67 bin 642’sini önlisans programlarını seçen öğrenciler oluşturdu.
İllere göre bakıldığında ise kayıt hakkını kullanmayanların oransal olarak en çok olduğu kent Şırnak oldu. Şırnak’ta 100 öğrenciden 18,6’sı kayıt yaptırmadı. Şırnak’ı yüzde 16,3 ile Ardahan ve yüzde 15,5 ile Bitlis takip etti. Kayıt hakkını kullanmayanların en az olduğu kent ise Eskişehir oldu. Eskişehir’de yüz öğrenciden 5’i kayıt hakkını kullandı. Onu yüzde 5,1 ile İstanbul ve yüzde 5,4 ile Ankara takip etti.
“Akademik eğitime ilişkin beklenti gittikçe düştü”
Salim Ünsal bu durumun sebeplerini şöyle açıkladı: “Bir tanesi ekonomik. Bunun içinde barınma, temel giderler, kira, yurt, eğitim giderleri gibi faktörler var. Tercih yaparken bunu çok dikkate almayıp, kayıt döneminde o gerçeklikle karşılaşınca kararından vazgeçen öğrenciler var. İkincisi ise akademik eğitime ilişkin beklentinin gittikçe düşmesi. Ayrıca öğrencilerin ne yazık ki illeri, üniversiteleri, bölümleri çok incelemeden araştırmadan tercih yapması var. Yerleştikten sonra kayıt döneminde pişmanlık duyuyorlar.”
“Vakıf üniversitelerinde ücretini fazla artırmış olanlara ilgi azaldı”
Bunların içinde en belirgin olanın ekonomik koşullar olduğunu belirten Ünsal şöyle devam etti: “Birincisi barınma sorunu. Yeterli KYK yurdu yok. Üniversiteleri eski olan bazı illerde sorun çok yok ama özellikle sonradan üniversite açılmış illerde kamu yurtları yetersiz. Özel yurtlarda veya kiralarda da fiyatlar yüksek olunca doğal olarak barınma en önemli sorun. Çocuk üniversiteyi kazanıyor ama yurt bulamayınca, ev tutamayınca, bu masrafları karşılayamayınca doğal olarak kayıt yaptırmaktan vazgeçiyor.
İkinci olarak, bir öğrenciye yurt da tutsanız, ev de verseniz sonuçta bu öğrenci yiyecek, içecek, arada ailesinin yanına gidecek. Bunların hepsini alt alta koyduğunuzda bir bütçe gerektiriyor. Öğrencinin barınma dışında temel giderleri de var. Başka bir ilde giderlerin karşılanması da kolay değil.
Üçüncüsünü özellikle vakıf üniversitelerinde çok gördük, ücretini fazla artırmış olanlara ilgi azalmış. Birisi yüzde 40, birisi yüzde 100’ün üzerinde artırmış; yüzde 100’ün üzerinde artıranlarda kayıt kaçaklarına yansımış bu. Bu üniversitenin hizmetlerinin, o üniversite profilindeki öğrencinin gelir düzeyinden yüksek bir artış yaptığı anlamına geliyor.
Bir başka şey ise, bazı illerde devlet üniversitelerine çok fazla talep yaşanmadı. Öğrenci ili dediğimiz Eskişehir’de 100 öğrenciden 5’i kayıt olmamış. Ancak Aydın, Antalya, Muğla gibi özellikle turizmle birlikte pahalılığın da arttığı illerde kayıt olmayanların yüzde 11-12’ye yükseldiğini görüyoruz. Geçim sorunu yaşanabilecek, hayatın pahalı olduğu illerde öğrenciler biraz geri çekilmişler. Hayat pahalılığının kayıt olmamada bu sene biraz daha etkili olduğunu gördük.”
