FİSA Çocuk Hakları Merkezi’nin hazırladığı, “Türkiye’de Çocuğun Yaşam Hakkı İhlalleri-2022” raporuna göre, geçtiğimiz yıl, en az 914 çocuk önlenebilir nedenlerle yaşamını yitirdi. Rapor, çocukların intihar, okul kazaları, iş cinayetleri, istismar gibi nedenlerle hayatlarını kaybettiklerini ortaya koydu.
Raporda, çocukların ölüm nedenleri şöyle sıralandı:
- 81 çocuk iş cinayetlerinde,
- 62 çocuk intihar sonucu,
- 60 çocuk şiddet sebebiyle,
- 37 çocuk şüpheli ölümler sonucu,
- 30 çocuk bireysel silahlanma nedeniyle,
- 5 çocuk karşıt gruplar arasında çıkan çatışmalarda,
- 4 çocuk doğal afetlerde,
- 2 çocuk patlama/bombalı saldırılarda,
- 541 çocuk ihmal nedeniyle…
Raporda yer alan tespitler şöyle:
– FİSA Çocuk Hakları Merkezi olarak medya izleme yoluyla elde ettiğimiz verilere göre 2022’de İstanbul ve Şanlıurfa’da rastgele ateş açma sonucu iki çocuk yaşamını kaybetmiştir. Yine Şanlıurfa’da bir çocuk “dur” ihtarına karşın yoluna devam ettiği iddia edilen bir motosikletin çarpması sonucu yaşamını kaybetmiştir.
– 2022’de; en az iki çocuğun özgürlüğünden yoksun bırakıldığı sırada intihar ettikleri, en az 64 çocuğun alınamayan sağlık hizmetlerindeki ihmaller sonucu yaşamını kaybettiği, en az 14 çocuğun ise eğitim hizmeti alırken okul içindeki veya okul servislerindeki ihmaller sonucu yaşamını kaybettiği, en az bir çocuğun ise spor ve kültürel etkinlikler sırasında gerçekleşen olaylar sonucu yaşamını kaybettiği, en az bir çocuğun ise devletin koruması altında bakım hizmeti alırken yaşamını kaybettiği bilgisi edinilmiştir.
Toplumsal cinsiyet temelli şiddet
– 2022’de kız çocuklarından 11′ i Toplumsal Cinsiyet Temelli Şiddet sonucu yaşamını yaşamını kaybetmiştir. 11 kız çocuğundan üçünün de Suriye’den Türkiye’ye gelen göçmen ve mülteci çocuklar olduğu, sekizinin eski sevgili, nişanlı, baba ve akraba gibi tanıdıkları erkekler tarafından öldürüldükleri ve ikisinin daha önce bu erkekler hakkında şikayette bulundukları bilgisi edinilmiştir.
– 2022’de en fazla çocuk yaşam hakkı ihlalinin gerçekleştiği illere baktığımızda ilk sırada en az 77 çocuğun yaşamını yitirdiği Şanlıurfa ve ardından en az 65 çocuk ile İstanbul ve en az 42 çocuk ile Antalya’nın geldiği görülmektedir. 2022’de meydana gelen çocuk ölümlerinin yarısından fazlası yalnızca 14 ilde gerçekleşmiştir: İzmir, Aydın, Denizli, Antalya, Adana, Gaziantep, Şanlıurfa, Diyarbakır, Samsun, Ankara, Sakarya, Kocaeli, İstanbul, Bursa.
Mülteci çocuklar
– 2022’de en az 14 mülteci çocuk yangınlarda yaşamını yitirirken en az iki mülteci çocuk gıda zehirlenmeleri sonucu yaşamını yitirmiştir. En az 19 mülteci çocuğun ise kentsel ve kırsal alanlarda yaşanan ihmaller sonucu boğularak, üzerlerine devrilen cisimler sonucu ezilerek ya da düşerek yaşamını yitirdiği öğrenilmiştir. Yaşamını yitiren mülteci çocukların büyük çoğunluğunun sosyoekonomik düzeyi düşük evlerde ve mahallelerde yaşamlarını kaybettikleri görülmüştür.
– 2022’de yaşamını yitiren mülteci çocukların en az sekizi maruz kaldıkları şiddet sonucunda yaşamını yitirmiştir. Bu çocukların en az üçü toplumsal cinsiyet temelli şiddet sonucu yaşamını yitirirken iki çocuk ise ev içi şiddet sonucu yaşamını kaybetmiştir.
– 2022’de yaşamını yitiren mülteci çocukların en az 14’ü sınırdan geçiş yaparken boğularak yaşamını kaybetmiştir.
Engelli çocuklar
– 2022’de en az 13 engelli çocuk; ev kazalarında, yangınlarda ve şiddet sonucu yaşamını kaybetmiştir.
– 2022’de en az 150 çocuk kentsel ve kırsal alanda gerçekleşen olaylar sonucunda yaşamını kaybetmiştir. 2022’de kentsel ve kırsal alanda yaşanan ihmaller sonucu yaşamını kaybettiğini tespit ettiğimiz 150 çocuktan 121’i nisan-eylül arasında yaşamını kaybetmiştir. Her yıl özellikle bahar ve yaz aylarında yüksekten düşerek, üzerlerine devrilen cisimler sonucu ezilerek, göletlerde- girilmesi tehlikeli barajlarda boğularak yaşamını kaybeden çocuklar kentsel ve kırsal alandaki ihmallerin sistematikliğini açığa çıkarmaktadır.
İş cinayetleri
– 2022’de en az 81 çocuk iş cinayetlerinde yaşamını kaybetmiştir. İş cinayetlerinde yaşamını kaybeden çocukların 43’ü işçi olarak çalıştıkları yerlerde yaşanan ihmaller sonucu yaşamını kaybetmiştir.
İntihar eden çocuklar
– 2022’de en az 62 çocuk intihar sonucu yaşamını kaybetmiştir. Çocukluk dönemi intiharları önleyici ruh sağlığı politikalarının yeterince işlemediğinin göstergelerinden birisidir. Çocuk intiharlarının gerekçeleri arasında akran zorbalığı, ebeveynlerinden birinin cezaevinde olması veya Kovid-19 pandemisine bağlı olarak hayatını kaybetmiş olması ile toplumsal cinsiyet temelli baskıların yer aldığı görülmektedir.
2022 yılı boyunca Türkiye genelinde intihar sonucu hayatını kaybeden çocuklardan 24’ü kız, 37’si oğlan çocuğu olup bir çocuğun cinsiyeti/cinsiyet kimliği öğrenilememiştir. Çocuk intiharlarına ilişkin aylara göre çocuk yaşam hakkı ihlali verileri
Eğitim hizmeti alırken…
– 2022’de en az 14 çocuk eğitim hizmeti alırken gerçekleşen olaylar sonucunda yaşamını kaybetmiştir. Bu çocukların beşi okul yolunda gerçekleşen ihmaller sonucu yaşamını kaybetmiştir.
