Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) marttaki yıllık enflasyonu yüzde 61,14 olarak açıklamıştı. Bağımsız sosyal bilimcilere göre bu oran daha yüksek.
İktidarsa enflasyonun sene sonunda baz etkisiyle düşmesini bekleyip önleyici bir hamle yapmıyor.
Marttaki genel kurulda Türk Sanayicileri ve İş İnsanları Derneği’nin (TÜSİAD) yeni başkanı seçilen Orhan Turan, Dünya’ya enflasyonla yeterince mücadele edilmediğini söyledi: “Olası global şoklara ekonomiyi hazırlayamıyoruz. Bünye gibi düşünün, her an dışarıdan bir risk gelebilir. Siz böyle bir durumda ne yaparsınız? Vücudunuzu dirayetli tutmak için gereken sağlık adımlarını atarsınız. Bizim ekonomimizde durum farklı, global taraftan bu enflasyon dalgasının gelmesi çok muhtemeldi. Buna daha hazırlıklı olup üzerimize düşeni yapmalıydık. Biz bu dalgaya, enflasyon oldukça yüksekken ve tüm dünya faiz artırırken, faiz indirerek girdik. Kaçınılmaz olan kur şoku yaşandı. Bir şok geldikten sonra onunla mücadele çok daha maliyetlidir. Mühim olan o şoka hazırlıklı olmak.”
‘Fiyatlama davranışı bozuldu’
Enflasyonla son beş-altı yıldır doğru mücadele edilemediğini belirten Turan kısa vadede yükselişin sürmesini bekliyor: “Sanıldığının aksine, konu sadece arz yanlı değil iç talep de enflasyonist. Kur baskısına zaten hiç değinmiyorum. Bütün bu gerçekleri bir kenara bırakıp enflasyonun tamamen globalden kaynaklandığına kani olursanız, teşhis yanlış olur. Kısa vadede enflasyon görünümü oldukça zorlayıcı. Reel kesimde yeni ürünler yeni fiyatlarla stoklara giriyor. Bunlar da bir tur daha fiyat baskısı yaratacaktır. Öne çekilmiş talebin halen enflasyon yarattığını görüyoruz. Globalde de emtia artışı yoğun. O yüzden kısa vadede enflasyonun daha da yükselmesi olası. ÜFE’deki hızlı yükselişin henüz durmamış olması da enflasyonun artmaya devam edeceğini gösteriyor.”
‘Plan tutmadı’
Önce Çin, sonra ‘Türkiye Ekonomi Modeli’ olarak adlandırılan planla, hayal edilen sonuca ulaşılamadığını belirten Turan, şöyle devam etti: “Yüzde 20’ye yavaşlayan bir ihracatımız ve yüzde 40’a gelen bir ithalat artışımızla cari açığımız bu yıl 30- 40 milyar dolara doğru yükseliyor. TL’ye önce değer kaybettirip cari açığı azaltalım, ardından enflasyon düşer denklemi çok da çalışmadı. Üretimde ithal girdinin payı çok yüksek olduğu için; ülke para birimi değer kaybettikçe biz de şiddetli enflasyon oluyor. Yani önce enflasyon yükselsin sonra düşürürüz gibi bir sonuç çıkıyordu bu çerçeveden; onun da bugün halihazırdaki refah kaybı ile sonuçlandığını görmekteyiz.”
