Türkiye genelinde geçen yıl hanehalklarının tüketim amaçlı harcamalarının en büyük kısmını yüzde 22,8 ile gıda ve alkolsüz içecek harcamaları oluşturdu. En düşük gelir grubu ise bütçesinin yüzde 65’inden fazlasını gıda ve alkolsüz içecekler ile konut ve kira harcamalarına ayırdı.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2022’ye ilişkin “hane halkı tüketim harcaması” istatistiklerini yayımladı. Kovid-19 salgını şartlarından dolayı Hanehalkı Bütçe Araştırması alan uygulaması, 2020 ve 2021’de yapılamadığı için bu yıllara ilişkin sonuçlar bültende yer almadı.
Verilere göre, Türkiye genelinde hane halklarının tüketim amaçlı yaptığı harcamalarda en yüksek payı yüzde 22,8 ile gıda ve alkolsüz içecekler aldı. İkinci sırada yüzde 22,4 ile konut ve kira, üçüncü sırada ise yüzde 21,3 ile ulaştırma harcamaları sıralandı.
Toplam tüketim harcamalarında en düşük payı ise yüzde 1,4 ile eğitim hizmetleri, yüzde 2,2 ile sağlık, yüzde 2,5 ile eğlence ve kültür harcamaları aldı.
Hane halkı büyüklüğü ve kompozisyonu dikkate alınarak hesaplanan eşdeğer fert başına aylık ortalama tüketim harcaması, 2022’de 12 bin 159 lira ve eşdeğer fert başına 6 bin 259 lira olarak tahmin edildi.
Temel gelir kaynağına göre harcama kalıpları değişti
Temel gelir kaynağı maaş, ücret, yevmiye geliri olan hane halkları ulaştırmaya yüzde 22,5, gıda ve alkolsüz içeceklere yüzde 21, konut ve kiraya yüzde 20,8 pay ayırdı. Müteşebbis geliri olan hane halkları ise ulaştırmaya yüzde 27,2, gıda ve alkolsüz içeceklere yüzde 22,9, konut ve kiraya yüzde 18,5 oranlarında harcama yaptı. Bu sonuçlar, temel gelir kaynağına göre harcama kalıplarının değiştiğini gösterdi.
En düşük gelir grubunun gıda ve konut harcaması, toplam gelirin yüzde 65’i
Gelire göre, sıralı yüzde 20’lik gruplar itibarıyla tüketim harcamalarının geçen yılki dağılımına bakıldığında, en düşük gelir grubu olan birinci yüzde 20’lik grupta yer alan hane halklarının gıda ve alkolsüz içecek harcamalarına yüzde 35,8, konut ve kira harcamalarına yüzde 29,3, ulaştırma harcamalarına yüzde 8,3, mobilya ve ev eşyası harcamalarına yüzde 5,5 pay ayırdığı görüldü.
En yüksek gelir grubu olan beşinci yüzde 20’lik grupta yer alan hane halkları ise ulaştırmaya yüzde 28,5, konut ve kiraya yüzde 19,3, gıda ve alkolsüz içeceklere yüzde 16,6, lokanta ve otele yüzde 6,8 oranlarında harcama yaptı.
Hane halkı büyüklüğüne göre tüketim harcamalarının geçen yılki dağılımına bakıldığında, tek kişilik hane halklarının konut ve kiraya yüzde 27,7, ulaştırma yüzde 20,4, gıda ve alkolsüz içeceklere yüzde 16,8 pay ayırdığı kayıtlara geçti.
Büyüklüğü 7 ve daha fazla kişi olan hane halklarının harcamalarında gıda ve alkolsüz içecekler yüzde 35,9, konut ve kira yüzde 18,8, ulaştırma yüzde 14,4 pay aldı.
