Ürün fiyatlarının yüksek miktarda artırılıp, daha sonra sıklıkla bu fiyat üzerinden indirim yapıldığına dikkat çekilerek, aykırılıkların tespiti halinde gerekli idari yaptırımların uygulanacağı belirtildi. Bakanlık fiyat artışları üzerinden yapılan indirimlere dikkat edilmesi gerektiğini ifade ederek “Bu kampanyalar kapsamında, satıcı-sağlayıcılarca önce ürünlerin fiyatlarının yüksek bir miktarda artırılması, sonra ise bu fiyat üzerinden indirim yapılması sıklıkla rastlanan bir durumdur. Tüketicilerimizin bu gibi uygulamalara karşı son derece dikkatli olmaları büyük önem taşımaktadır
Bakanlık ayrıca sosyal medyada gezinirken karşılaşılan sitelerin “taklit” olma ihtimaline karşı tüketicileri uyardı.
Bakanlıktan yapılan açıklamada, kamuoyunda “efsane/şahane cuma indirimleri” olarak bilinen ve çok sayıda üründe çeşitli oranlarda indirimlerin yapılacağının ilan edildiği kampanyaların tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de kasım ayında gerçekleştirildiği anımsatıldı.
E-Ticaret alışverişlerin, söz konusu avantajlar yanında yanıltıcı indirimler, lojistik süreçlerde aksama, kötü niyetli satıcılarca ayıplı mal gönderimi veya ürün bedelinin tahsil edilmesine karşın mal göndermeme, cayma hakkını kullandırmama gibi birçok dezavantajları da beraberinde getirdiği belirtildi. Tüketicilerin özellikle kasım ayı ile birlikte gerçekleştirilen indirim kampanyalarında mağduriyet yaşamamaları ve satıcı veya sağlayıcıların da idari yaptırımlarla karşılaşmamaları için taraf olacakları mesafeli sözleşmelere ilişkin olarak dikkatli olmalarının önem arz ettiği vurgulandı.
‘Bilinçli tüketici’ uyarısı
Tüketiciler açısından dikkat edilmesi gereken başlıklar şöyle sıralandı:
“Bilinçli bir tüketici olarak, gerçekten ihtiyaç duyulan mal-hizmet belirlenerek sadece bu ihtiyaçları gidermek amacıyla alışveriş yapılması, hem bu dönemde lojistik süreçlerin aksamasının önlenmesi hem de bireysel bütçenin dengelenmesi açısından mantıklı ve akılcı bir yaklaşım olacaktır. Yapılacak alışveriş öncesinde arama motorlarında kısa bir ön inceleme yapmak, satıcı-sağlayıcının (açık ad ve adres, ticari unvan, sabit telefon numarası, vergi kimlik numarası, MERSİS kaydı, ETBİS kaydı, güven damgası akreditesi vb.) ayrıntılı bilgilerinin olup olmadığını hatta gerekirse satıcı-sağlayıcı hakkındaki şikayetleri ve bu şikayetlere ilişkin satıcı-sağlayıcıların müşteri destek planlarını incelemek olası mağduriyetlerin önüne geçecektir.
Online alışverişin tüketicilere sağladığı en önemli avantajlardan olan malın veya hizmetin özellikleri, fiyatı gibi unsurlarının kolay, hızlı ve ücretsiz bir biçimde karşılaştırma imkanı olduğu göz önüne alınarak benzer mecralardan ürünün yaklaşık fiyatının araştırılması fiyat konusunda aldatılmanın önüne geçecektir.”
‘İndirim oranı’ vurgusu
İndirim oranlarına dikkat edilmesi gerektiğine vurgu yapılarak, ” ‘Efsane-şahane cuma/kasım indirimleri’ kapsamında birçok online alışveriş sitesi ve diğer satıcılar, oldukça yüksek oranda indirim yapmakta veya yaptıklarını iddia etmektedirler. Bu kampanyalar kapsamında, satıcı-sağlayıcılarca önce ürünlerin fiyatlarının yüksek bir miktarda artırılması, sonra ise bu fiyat üzerinden indirim yapılması sıklıkla rastlanan bir durumdur. Tüketicilerimizin bu gibi uygulamalara karşı son derece dikkatli olmaları büyük önem taşımaktadır. Bu gibi yanıltıcı uygulamalara maruz kalmamak ve gerçekte ne oranda indirim yapıldığını anlayabilmeniz için ilgilendiğiniz ürünlerin önceki satış fiyatlarını da araştırmak ve gerçekçi olmayan veya yüksek görünen indirimlere dikkatli yaklaşmak gerekmektedir. İnternet sitesinin adı, adres çubuğunda her zamanki gibi görünmüyorsa, sahte veya taklit bir site olması ihtimaline karşın site adının kontrol edilmesi mağduriyetleri azaltacaktır” denildi.
“Taklit sitelere dikkat edilmeli”
Sosyal medya kanalları aracılığıyla yönlendirilen sayfalara karşı dikkatli olmak gerektiği belirtilen açıklamada şunlar kaydedildi:
“Sosyal medyada gezinirken karşınıza çıkan tanıtım ve ilanlara karşı, bu sitelerin taklit olması ihtimali dikkate alınarak satıcı-sağlayıcının kendi sitesinden ürünü ve fiyatını kontrol etmek de mağduriyetleri azaltacaktır. İnternet üzerinden alışveriş yapılmasına karar verilmesi durumunda alışveriş yapılacak sitenin SSL sertifikası, 3D security veya sanal kartla ödeme gibi detaylara sahip olup olmadığı ve varsa bu tür ödeme yöntemlerinin tercih edilmesi hususlarına dikkat edilmesi ödeme güvenliği açısından önemlidir. Ödeme yapmadan önce, yasal olarak tüketiciye verilmesi gereken ön bilgiler mutlaka okunmalı ve bilgilerin doğruluğu kontrol edilmelidir. Mesafeli alışverişlerde, ön bilgileri görmeden veya ayrıntılı bir şekilde okumadan ödeme yapmamak da çoğu mağduriyeti önleyecektir. Satıcı-sağlayıcı unvanı, açık adresi, ayrıntılı diğer iletişim bilgileri, mal veya hizmetin ödenecek toplam tutarı, cayma hakkına ilişkin ayrıntılar ve hak arama yolları bu bilgilerden bazılarıdır.”
“Stok ve ürün tedariki aşamalarında daha hassas yaklaşılmalı”
Satıcı ve sağlayıcılar açısından dikkat edilmesi gerekenler de şöyle sıralandı:
“Yasal olarak tüketiciye verilmesi gereken (malın toplam fiyatı ile temel özellikleri, satıcının ticari unvanı, iletişim bilgileri, satın alınan mala ilişkin yasal cayma istisnası olup olmadığı ve dolayısıyla cayma hakkının kullanılıp kullanılamayacağı, bu hakkın kullanım süresi, bu hakkın kullanılmasında tüketicinin yükümlülüğü, satıcının sorumluluğu vb.) tüm hususlarda ayrıntılı olarak düzenlenen ön bilgilerin, yasal süresinde, açık ve anlaşılır bir şekilde iletilmesi önem taşımaktadır.
Malın teslimi, hizmetin ifası, cayma hakkının kullanılması durumunda bedel iadesi gibi konularda Kanun ve ikincil düzenlemelerle belirlenen tüm sürelere eksiksiz uyulması, bedel iadelerinin hem yasal süresinde hem de satın alırken kullanılan ödeme aracına uygun bir şekilde ve tüketiciye herhangi bir masraf veya yükümlülük getirmeden tek seferde yapılması, özellikle bu dönemde ekonomik olarak zor durumda olan tüketicilerin, stokta bulunmama, tedarik edememe gibi gerekçelerle mağdur edilmemesi gerekmektedir.
Bu çerçevede, mesafeli satışlarda, stok ve ürün tedariki aşamalarına her zamankinden daha hassas ve profesyonel yaklaşılması, pandemi nedeniyle öngörülemeyecek durumlara karşın ihtiyatlı hareket edilerek, gerekirse satış kanalları yazılımları geliştirme-personel destek sağlama gibi teknik önlemler alınması suretiyle bu sürecin daha sağlıklı ve makul yönetilmesi önem arz etmekte.”
“İndirimli satışa sunulan ürünlerin stok ve süreleri açık ve anlaşılır şekilde belirtilmeli”
İndirimli satışların başlangıç ve bitiş tarihleri ile indirimli olarak satışa sunulan mal veya hizmetin miktarı sınırlı ise bu miktarın açık ve anlaşılır bir biçimde belirtilmesi gerektiği kaydedilerek, “İndirimli satış reklamlarında, hangi mal veya hizmetlerin indirimli satışa konu edileceği veya ne kadar indirim uygulanacağı hususlarında anlam karışıklığına yol açarak tüketicileri yanıltabilecek veya gerçekte olduğundan daha fazla indirim uygulanıyormuş izlenimi oluşturacak ifade veya görüntülere yer verilmemesi; yapılan indirimin miktarı veya oranı hesaplanırken, indirimli fiyattan bir önceki fiyatın esas alınması; indirimli satışa konu edilen mal veya hizmetlerin indirimden önceki fiyattan daha düşük fiyatla satışa sunulduğunun ispatının reklam verene ait olduğu; fiyatın geçerliliği ile ilgili bir süre veya stok sınırı var ise, bu süre ve stok miktarı reklamlarda açıkça belirtilmesi hususlarında 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun ile getirilen yükümlülüklere uygun hareket edilmesinin hem tüketiciler hem de diğer satıcı ve sağlayıcılar açısından daha güvenli ve sağlıklı bir alışveriş ortamının oluşturulması açısından önem taşımakta” denildi.
“Resen inceleme başlatıldı”
Açıklamada ayrıca “Bu kapsamda bakanlığımızca yer verilen hususlara ilişkin aykırılıkların tespiti halinde gerekli idari müeyyideler uygulanacak olup, ayrıca özel indirim günlerine ilişkin olarak Bakanlığımız bünyesinde faaliyet gösteren Reklam Kurulu tarafından da resen incelemeler başlatılmıştır. Mesafeli sözleşmelere ilişkin olarak hak kaybına uğrayan tüketicilerimizin uyuşmazlıklarının çözümü için parasal sınırları da dikkate alınarak Tüketici Hakem Heyetleri ya da Tüketici Mahkemelerine başvurmaları gerekmektedir” denildi.
