Eski Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Başkanı Şahap Kavcıoğlu’nun 2 yıl 3 ay süren başkanlık dönemi başarısızlıklarla dolu. Kavcıoğlu’nun döneminde dolar kuru hızla yükselirken, resmi enflasyon yüzde 85’in üzerini gördü. İşte verilerle Kavcıoğlu dönemi…
Eski TCMB Başkanı Naci Ağbal’ın kısa süren başkanlık dönemi, Mart 2021’de politika faizini yüzde 17’den yüzde 19’a çıkarmasının ardından son bulmuştu. Karardan sonra cuma gecesi yayımlanan bir kararname ile görevden alınan Ağbal’ın yerine ise faiz kararını “Bu operasyonu kim adına çektiniz” manşetiyle eleştiren Yeni Şafak köşe yazarı Şahap Kavcıoğlu atanmıştı.
Kavcıoğlu, Mart 2021’de başladığı görevi TCMB’nin ilk kadın başkanı olacak Hafize Gaye Erkan’a devrediyor. Kavcıoğlu’nun dönemindeki verilere bakıldığında ise eski TCMB Başkanı’nın karnesi kırıklarla dolu.
Enflasyondan yüzde 15’ten yüzde 85’e fırladı
Merkez Bankası’nın internet sitesine girildiğinde ilk görülen yazılardan birisi “Merkez Bankasının temel amacı fiyat istikrarını sağlamaktır” ifadesi oluyor. Ancak Kavcıoğlu döneminde enflasyonla mücadele yalnızca sözde kaldı.
TÜİK’in açıkladığı tüketici enflasyonu (TÜFE), Kavcıoğlu koltuğa oturmadan önce yüzde 15,61 ile yüksek bir seviyedeydi. Ancak Kavcıoğlu döneminde yapılan faiz indirimleri ve dolar kurundaki hızlı artışla beraber enflasyon, 1990’lardan beri görülmeyen seviyelere çıktı. TÜFE, Ekim 2022’de yüzde 85’i geçerek zirveyi görürken, en son açıklanan mayıs ayı verisinde baz etkisiyle beraber yıllık enflasyon yüzde 39 seviyesinde gerçekleşti.
Aylık enflasyon ise 53 aydır yükseliyor.
Döviz kurları hızla yükseldi
Dolar/TL kuru, Kavcıoğlu’nun göreve başladığı 19 Mart 2021 tarihinde 7,21 seviyesindeydi. Dolar kuru an itibarıyla 23,36 liradan işlem görüyor ve Türk Lirası’na ilişkin değer kaybı tahminleri devam ediyor.
Politika faizi ile piyasa faizleri birbirinden tamamen koptu
Kavcıoğlu, yüzde 19 seviyesinde aldığı politika faizini Eylül 2021’e kadar değiştirmemişti. Göreve gelirken enflasyonun üzerinde faiz verileceğini ifade eden Şahap Kavcıoğlu, eylül ayında politika faizini 100 baz puan düşürerek yüzde 18’e çekti. Merkez Bankası’nın kararı Türk Lirası’nda kur şokuna neden olurken, enflasyonun üç haneli seviyelere yaklaşmasının en büyük nedeni oldu. Mevcut faiz ise yüzde 8,5 seviyesinde bulunuyor. Birçok uzman, 22 Haziran’daki toplantıda TCMB’den faiz artırımı bekliyor.
Bu süreçte mevduat faizleri yüzde 30’ları aşarak politika faizinden tamamen koptu. Eski Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati’nin ifadesiyle bu dönemde “para politikası önemsizleşti”…
İşsizlik çift hanelerde kalmayı sürdürdü
Şahap Kavcıoğlu döneminde işsizlik oranı yüzde 13,4’ten son verinin açıklandığı Mart 2023’te yüzde 10’a gerilemesine rağmen işsizlik, çift hanelerde kalarak önemli bir sorun olmayı sürdürdü.
Cari açıkta rekor seviyeler görüldü
Kavcıoğlu, merkez bankalarından görmeye alışkın olmadığımız sıklıkta ödemeler dengesine ve cari işlemler hesabına vurgu yaptı. Kavcıoğlu, faiz indirimleriyle Türkiye’nin cari fazla vereceğini iddiasıyla yola çıkmasına rağmen cari açıkta rekor seviyeler görüldü. Mart 2021’de 1,8 milyar dolar olan aylık cari açık, en son verinin açıklandığı Mart 2023’te 4,48 milyar dolara yükseldi. Türkiye, bu dönemde hiç cari fazla veremezken Ocak 2023’te cari açık 9,8 milyar dolara kadar yükselmişti.
Kavcıoğlu, sıklıkla cari açığın en önemli nedeni olarak 2022’de Rusya’nın Ukrayna’yı işgal etmesini gösterdi.
Şahap Kavcıoğlu, TCMB’deki görevinden alınmasının ardından sürpriz bir şekilde Bankacılık Denetleme ve Düzenleme Kurulu (BDDK) Başkanı olarak atandı. Kavcıoğlu’nun ekonomi politikalarını belirlemede önemli bir aktör olmayı sürdürmesi bekleniyor.
