Türkiye ekonomisine bir kötü haber bu kez, uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Moody’sten geldi.
Moody’s Türkiye’nin kredi notunu “B1″den “B2″ye düşürdü. Moody’s not görünümünü ise “negatif” olarak teyit etti.
Bu kararla Türkiye ekonomisi 25 yıl öncesine yani 1995 seviyesine geriledi.
Yatırım yapılabilir seviyenin beş kademe altındaki bu not, 2001 krizi dönemi dahil Türkiye tarihinin en kötü kredi notu oldu.
Bu seviyede Türkiye ile birlikte Uganda ve Tanzanya gibi ülkeler bulunuyor.
Moody’s, kararın gerekçesinde “dış kırılganlıklarının bir ödemeler dengesi kriziyle sonuçlanması olasılığı artıyor” denirken, rezervlerdeki sert düşüşe ve Doğu Akdeniz’de artan gerilime de işaret edildi.
Moody’s kredi notumuzu B1’den B2’ye indirdi. B2 notlu diğer bazı ülkeler:
Mısır, Tunus, Tanzania, Rwanda, Kamboçya, Kenya, Kamerun, Benin, Nijerya, Etiyopya, Uganda, Jamaica, Kırgızistan…
— Zumrut Imamoglu (@Zumrut_Imamoglu) September 12, 2020
AKP’nin övündüğü Türkiye ekonomisi bu kararla, Mısır, Tunus, Tanzania, Rwanda, Kamboçya, Kenya, Kamerun, Benin, Nijerya, Etiyopya, Uganda, Jamaica, Kırgızistan gibi ülkelerin seviyesine inmiş oldu.
Bu not 1990’rdan sonra Türkiye tarihin en düşük notu oldu. Bu seviye 2001 krizinden bile daha kötü bir görünüme işaret ediyor.
Türkiye ekonomisi 1993 yılından beri böyle kotü not görmedi!
Kredi derecelendirme kuruluşu Moody’s Türkiye’nin kredi notunu B2’ye düşürdü.
Bu not 1993 yılından bugüne tarihi en düşük not oldu. Bu seviye 2001 krizinden bile daha kötü bir görünüme işaret ediyor.#Moodys #12Eylül pic.twitter.com/0iVkRGJNtf— HABERAKTİF (@haberaktifcom) September 12, 2020
Reuters’ta yer alan habere göre, Moody’s’in açıklamasında Türkiye’nin dış kırılganlıklarının muhtemelen ödemeler dengesi krizine yol açabileceği ve mali tamponlarının aşınmakta olduğu kaydedildi.
Moody’s tarafından yapılan açıklamada, not indiriminin temel gerekçeleri üç maddede şöyle sıralandı:
“*Türkiye’nin dış kırılganlıklarının bir ödemeler dengesi kriziyle sonuçlanması olasılığı artıyor.
*Türkiye’nin kredi görünümüne dair riskler artarken, ülkenin kurumları sorunların etkili bir şekilde çözümü konusunda gönülsüz ya da aciz görünüyor.
*Yıllardır Türkiye’nin bir güç kaynağı olan mali tamponları tükeniyor.”
“Negatif” görünüm kararı için ise şu üç gerekçeye yer verildi:
*Türkiye’nin mali göstergeleri, önümüzdeki yıllarda beklenenden daha hızlı bir şekilde daha kötüye gidebilir.
*Yetkililerin sorunlara dönük yetersiz tepkisine ilişkin aşağı yönlü riskler de Türkiye’nin önümüzdeki yıllarda tam anlamıyla bir ödemeler dengesi krizi yaşaması olasılığını artırıyor.
*ABD ve Avrupa Birliği (AB) ile ilişkiler ile Doğu Akdeniz’deki gerilimleri içeren birkaç cephede artan jeopolitik riskler, herhangi bir kriz için hızlandırıcı olabilir.”
Mooy’s not kararının temel gerekçelerinden olan “Türkiye’nin dış kırılganlıklarının bir ödemeler dengesi kriziyle sonuçlanması olasılığı artıyor” görüşüne ilişkin şu gerekçeleri sıraladı:
* Türkiye’nin hem brüt hem de net döviz rezervleri, yıllardır aşağı doğru sürükleniyor ancak şu an milli gelire oranla son on yılların en düşük seviyesinde. Bu durumun gerekçesi, Merkez Bankası’nın (TCMB) 2020 yılı başından bu yana TL’yi savunmak için başvurduğu başarısız girişimler.
* Altın hariç brüt döviz rezervleri, 4 Eylül 2020 itibarıyla 44,9 milyar dolar seviyesinde. Bu, yıl başından bu yana yüzde 40’lık düşüş olduğunu gösteriyor.
* Türkiye, brüt rezervlerini artırmak için, Katar ile swap (takas) hattını 3’e katlayıp 15 milyar dolara çıkarmak ve bankaların zorunlu karşılık oranlarını artırmak dahil bir dizi adım denedi ancak her açıdan mevcut rezerv seviyesi yaklaşan dış borç ödemelerine karşı olağanüstü düşük bir tampon oluşturuyor.”
Karar sürpriz oldu çünkü Moody’s not değerlendirme için rutin takvimde 5 Haziran ve 4 Aralık tarihlerini vermişti.
B1 ve B2 not seviyeleri, Moody’s tarafından yapılan sınıflandırmada “yüksek derecede spekülatif” olarak değerlendiriliyor.
Moody’s, bir ülkenin döviz rezervlerinin dış borç ödemeleri ile yurt dışı yerleşiklerin mevduatlarını karşılamaktaki yeterliliğini gösteren “dış kırılganlık göstergesi”nin, 2019’daki yüzde 263’lük seviyeden 2021’de yüzde 409 seviyesine yükselmesini öngörüyor.
Yalova Üniversitesi’nden Doç. Dr. Baki Demirel, Moody’s kararını “Burada temel sıkıntı, borçların çevrilemeyeceği endişesi. Sadece özel sektörün değil, kamunun da yükümlülüklerinin dolarlaşması” sözleriyle yorumladı.
Demirel, enflasyon hedeflemesi ile uyumsuz para ve kur politikasının, küresel koşulların dış talep sorunu yaratmasının, iç talebe bağlı büyümenin sınırlı olmasının, yani büyümenin sınırlılıklarına karşın borçların yüksek oluşunun borç toleransı endişesi yarattığını dile getirdi.
“Bu koşullarda kredi genişlemesi ödemeler dengesi krizi riskini artırdı” diyen Demirel, sözlerine şöyle devam etti: “
Kur politikasının enflasyon hedefi ile uyumsuzluğu, sürdürülebilirliğin zorluğu spekülatif endişeleri besliyor. Tabii bu borç çevirmeyi daha da zorlaştıracak, maliyetini artıracak bir karar. Böyle devam ederseniz B3 olur diyorlar. Zaten B3’ten sonrası tufan. Geçici politikalarla bu işleri artık sürdüremeyeceğimiz açık. Sorunların sonuçlarına değil de nedenlerine odaklanan kapsamlı bir makro plan gerekiyor.”
Türkiye’nin kredi notu 2001 krizinin de daha altında bir seviyeye geriledi.
Kurum tarafından yapılan açıklamada 4 Eylül itibariyle altın dahil Merkez Bankası’nın toplam rezervlerinin bu yıl yüzde 40 azalarak 44.9 milyar dolar seviyesine indiği hatırlatıldı. Kurum tarafından jeopolitik risklerin de not indiriminde etkisi olduğu vurgulandı.
Ekonomist Mustafa Sönmez sosyal medya hesabından kararı, “Dıj güçler yine iş başında. Ezan susmaz, bayrak inmez; Fitch, Moodys, bu yaptığınız yanınıza kalmaz!” sözleriyle değerlendirdi.
HDP’li vekil Garo Paylan kararı “Moody’s kredi notumuzu; Tanzanya, Kamboçya, Uganda, Kırgızistan, Kenya, Etiyopya… ile aynı seviyeye düşürdü. 2001 ekonomik krizindeki kredi notunun dahi altına düştük. Dış kaynak bulmak, çok daha pahalı ve zor olacak. Tek adam rejiminin itibarı sıfır!” ifadeleriyle paylaştı.
Diğer kredi derecelendirme kuurluşlarından S&P Global Ratings’in Türkiye için kredi notu B+ ve Fitch Ratings’in ise BB- seviyesinde.
KAYNAK: AHVAL
