Ticaret Bakanlığı, 2021’in Haziran ayında aldığı kararla, mobilyacıların hammaddesi olan MDF ve yonga levhada üretimin yüzde 20’sinin ihracına izin verirken, 13 Nisan itibariyle uygulamaya giren yeni kısıtlama kapsamında ham MDF (lif levha) ve ham yonga levhanın (sunta) ihracatını kotalı bir oran olmaksızın yüzde 100 oranında yasakladı.
Böylece MDF ve yonga levha üreticileri artık üretim kapasitelerinin yüzde 100’ünü iç piyasaya verecek. Sektördeki üreticiler uygulamaya karşı çıkarken, sorunun ihracattan değil, kış koşulları nedeniyle odun bulunmamasından kaynaklandığına dikkat çekildi.
“Odun eksikliği MDF sıkıntısı yaşattı”
Uygulama hakkında açıklama yapan MDF ve Yonga Levha Sanayicileri Derneği (YOMSAD), MDF arzındaki sıkıntının ihracat artışından değil, odun hammadde eksikliğinden kaynaklandığını kaydetti. “Uzun süren kış şartları gibi mevsimsel koşullar ve Orman Genel Müdürlüğü’nün yanık sahalara yönelmesinden dolayı yılın ilk çeyreğinde yeterince orman emvali üretimi yapılamadı, tesislerin birçoğu mart ve nisan aylarında uzun duruşlar yapmak zorunda kaldı” denilirken, elektrik ve doğalgaz kesintileri nedeniyle mevcut sıkıntılara ilave olarak birer haftalık ekstra duruşlar da yaşandığı dile getirildi.
“Bununla birlikte ham MDF ihracatı ocak-mart döneminde bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 17 azaldı. Dolayısıyla pazardaki ham MDF arzındaki sıkıntı ihracat artışından değil, sene başından bu yana yaşanan odun hammaddesi eksikliğinden kaynaklandı” denildi. Nisan ve özellikle mayıs ile birlikte yüksek rakımlı bölgelerdeki karlar eriyeceği ve bu nedenle hammadde tedarikinde rahatlama olacağı, konunun ilgili Orman Genel Müdürlüğüyle koordineli bir şekilde yönetildiği belirtildi.
“Kısıtlama fiyat düşürmez”
Açıklamada ihracat kısıtlamasının iç piyasada fiyatları düşürücü bir etkisinin olmasının beklenmediği söylenirken şu ifadelere yer verildi:
“Çünkü sektördeki fiyat artışlarının ana dinamiği arz yetersizliği değil, global maliyet baskısıdır. Global ölçekte maliyet artışları nedeni ile tüm dünyada fiyatlar arttı, Avrupa’da MDF ve yonga levha fiyatları Türkiye’ye göre yüzde 25-30 daha pahalıdır. 2021 yılının başından bugüne ana maliyet kalemlerimizden olan odun fiyatları yaklaşık 4, kimyasal fiyatları 3 ila 7 kat, doğalgaz fiyatları 8, elektrik fiyatları 3 kat arttı. Maliyetler küresel gelişmelere paralel olarak artmaya devam etmekte. Dolayısıyla satış tarafında konacak bir kısıtın fiyatların düşmesine sebep olacağını öngörmüyoruz”
İhale sistemi hammadde maliyetini 4 kat artırdı
Sektör temsilcileri tarafından, yonga levha MDF ürünlerinde maliyetin yaklaşık yüzde 50’sini odun hammaddesinin oluşturduğu, Orman Genel Müdürlüğü’nün ihale sistemine bağlı olarak son dönemde odun hammadde maliyetlerinin 4 katına çıktığı aktarılırken, YOMSAD yetkilileri, “Piyasalardaki gelişmeler maliyet baskısı ağırlıklı olmasına rağmen ihracat odaklı bu tür kararların hem mobilya hem de MDF sektörünün devam eden yatırım çalışmalarını olumsuz yönde etkileyeceğini düşünüyoruz” diyor.
Yakın zamanda yapılıp ödemesi alınan yurtdışı sözleşmelerle ilgili olarak ise Bakanlıkla görüşmelerin sürdüğü açıklandı.
“Üretim kısılmazsa hammadde sorunu biter”
Düzenlemeyi değerlendiren Mobilya Dernekleri Federasyonu (MOSFED) Başkanı Ahmet Güleç, “Mobilya sektörünün iç piyasada ciddi anlamda hammaddeye ihtiyacı vardı. Şu anda dünyanın yerinde ağaç mamullerine yönelik böyle bir kısıtlama var. Dolayısıyla Türkiye’nin böyle bir karar almasını mobilya sektörü olarak memnuniyetle karşılıyoruz” dedi.
Sorunun tümüyle çözülmesinin ise zamanın alacağını aktaran Güleç, “Bu fabrikalar çeşitli ürünler üretiyorlar. Farklı ürünlere yönelmeyip bizim ihtiyaç duyduğumuz ham MDF ve yonga levhada üretim kısıtlaması olmazsa ihtiyaç karşılanmış olur. Dolayısıyla bekleyip göreceğiz” diye konuştu.
Güleç, fiyatların düşmesi için Orman Bakanlığı’nın üreticilere daha fazla odun temin etmesi gerektiğine de dikkat çekti.
“Karaborsacılığın önüne geçildi”
Tüm kapasitenin iç piyasaya verilmesiyle mobilya sektörünün bu alanda yaşadığı hammadde bulma sorununun çözüleceğini söyleyen Mobilya Sanayi İş Adamları Derneği (MOBSAD) Nuri Gürcan da “Çünkü çok miktarda yurtdışına gidiyordu. Üretici firmalar şayet üretimi azaltmaz ise çok kısa sürede Türkiye’deki piyasa tamamen malzemeye ulaşır” dedi.
“Aslında üreticiler zamanında iç piyasayı desteklemiş olsalardı böyle bir kararla karşı karşıya kalmazlardı” diyen Gürcan, “Herhalde iç piyasa rahatladıktan sonra tekrar ihracat izni çıkar. Çünkü kapasiteleri çok büyük” şeklinde konuştu.
Düzenleme ile fiyatlarda da bir düşüş olmasını beklediklerini anlatan Gürcan, “Orman Bakanlığı odunun hammaddesine yüzde 60 oranında zam yapmıştı. Bunun etkisi var. Ayrıca hammadde olmadığı için insanlar paraya bakmadan buldukları zaman hammaddeyi alıyordu. Dolayısıyla fabrika ve perakende fiyatı arasında ciddi marjlarla satıyorlardı. Karaborsacılar türemişti. En azından bunların da önüne geçilmiş olacak” yorumunu yaptı.
