Rapora göre; ocak-eylül döneminde ekmek, pirinç, un, bulgur, makarna fiyatları yüzde 97,9 oranında arttı. Et ve balık fiyatları yüzde 56,7 oranında; süt, süt ürünleri ve yumurta fiyatları yüzde 64,8, yağ fiyatları yüzde 34,6, meyve fiyatları yüzde 200,2, sebze fiyatları yüzde 197, bakliyat fiyatları yüzde 57,4 ve diğer gıda maddelerinin fiyatları da yüzde 99,1 oranında yükseldi. Vatandaşlar, Eylül 2021’de 100 liraya dolan bir sepet için bu yılın aynı ayında 279,3 lira ödemek zorunda kaldı.
Birleşik Kamu-İş Konfederasyonu, Ar-Ge birimi KAMUAR’ın halkın en fazla tükettiği 64 temel gıda maddesinden oluşan bir sepeti esas alarak hazırladığı Halkın Enflasyonu Araştırması Eylül 2022 verilerini bugün yayınladı. Birleşik Kamu-İş Konfederasyonu Genel Başkanı Mehmet Balık’ın imzasıyla yayınlanan raporda şu tespitlere yer verildi:
“Fiyatlar vatandaşı yetersiz beslenmeye zorluyor”
“Yanlış ekonomik ve tarımsal politikaların gıda fiyatlarında yol açtığı artış, gelirindeki artışı bırakın gıda fiyatlarını, genel enflasyon oranının da oldukça altında kalan vatandaşların açlık riskini giderek büyütüyor. Gıdaya erişimi zorlaştıran fiyat artışları, vatandaşları yetersiz ve sağlıksız beslenmeye zorluyor. Uzmanlar, bu durumun, özellikle genç nesil açısından gelecekte önemli sağlık sorunlarına yol açma riski taşıdığını belirtiyor.
Son bir yılda kamu çalışanları ve kamu emeklilerinin ücret ve aylıkları, enflasyon farkları da dahil yüzde 85,6 oranında arttı. Asgari ücretteki artış yüzde 94,6 oldu, işçi ve bağımsız çalışanların emekli aylıkları ise yüzde 78,61 oranında artırıldı. Buna göre geçen yıl eylül ayında 100 liraya satın alınan bir gıda sepeti için bu yıl eylül ayında 279 lira ödemek gerekirken kamu çalışanı ve emeklisinin 100 liralık geliri ise 185,6 lira, asgari ücretlininki 194,6 lira, işçi ve BAĞ-KUR emeklisininki ise 178,6 lira oldu. Dolayısıyla halkın yaşadığı enflasyon, çalışan ve emekli bütün kesimlerin gelirindeki artışı bir kattan fazla aştı.”
“Vatandaşlar eylülde gıda sepetine yüzde 3,4 daha fazla para ödedi”
Eylülde, gıda fiyatlarındaki artışta, et ve bakliyat dışındaki bütün harcama gruplarında yaşanan yüksek oranlı zamlar belirleyici oldu.
Ekmek, pirinç, un, bulgur fiyatları, eylülde bir önceki aya göre yüzde 2 oranında artış kaydetti. Et ve balık grubu fiyatlarında, beyaz etteki yükselişe rağmen kırmızı et fiyatlarındaki düşüş yüzünden önceki aya göre değişim yaşanmadı. Eylülde süt ve süt ürünleri ile yumurta grubu fiyatları ise yüzde 2,9 oranında yükseldi. Yağ fiyatlarında ise yüzde 2,6 oranında artış oldu.
Meyve fiyatlarının yüzde 1,6 oranında arttığı eylül ayında sebze fiyatlarında, bir önceki aya göre ortalama yüzde 10,7 oranında artış yaşandı.
Bakliyat fiyatlarının değişmediği eylülde; salça, zeytin, bal, çay, tuz ve benzeri gıda maddelerinden oluşan diğer işlenmiş gıda fiyatlarında ise yüzde 9,2 oranında artış kaydedildi. Böylece vatandaşlar, mevcut gıda tüketim alışkanlıklarına göre seçilen 64 gıda maddesinden oluşturulan gıda sepetini satın alabilmek için eylülde, bir önceki aya göre yüzde 3,4 oranında daha fazla para ödedi.
İlk 9 ayda gıda fiyatları yüzde 98,2 arttı
Türkiye’nin üç haneli enflasyonlara doğru hızla gittiği bu yılın ilk dokuz aylık döneminde, gıda fiyatlarında yüzde 98,2 oranında artış yaşandı.
Ocak-eylül döneminde ekmek, pirinç, un, bulgur, makarna fiyatları yüzde 97,9 oranında arttı, et ve balık fiyatları yüzde 56,7; süt, süt ürünleri ve yumurta fiyatları yüzde 64,8, yağ fiyatları yüzde 34,6, meyve fiyatları yüzde 200,2, sebze fiyatları yüzde 197, bakliyat fiyatları yüzde 57,4, diğer gıda maddelerinin fiyatları da yüzde 99,1 oranında arttı.
“Eylül 2021’de liraya dolan sepet Eylül 2022’de 279,3 lira oldu”
Gıda fiyatlarında yıllık olarak ise (Eylül 2021’e göre) yüzde 179,3 oranında artış gözlendi. Diğer bir ifadeyle vatandaşlar, Eylül 2021’de 100 liraya dolan bir sepet için bu yıl aynı ay 279,3 lira ödemek zorunda kaldı.
Bu yıl eylülde, geçen yılın aynı ayına göre ekmek, un, bulgur, makarna fiyatlarında yüzde 173,5, et-balık fiyatlarında 103,6, süt ve süt ürünleri ile yumurta fiyatlarında yüzde 146,9 oranında artış oldu. Bir yıl öncesine göre yağ fiyatları yüzde 96 oranında arttı. Meyve fiyatları yüzde 215,5, sebze fiyatları ise yüzde 447,1 oranında artış gösterdi. Bakliyat fiyatları son bir yılda yüzde 130,5, diğer gıda fiyatları ise yüzde 157,8 oranında zamlandı.
Tarımsal girdi maliyetleri ve tarım ürünü üretici fiyatlarındaki artışlar, gıda fiyatlarındaki yıllık artışın önümüzdeki aylarda da üç haneli oranlarda kalmaya devam edeceğine işaret ediyor.
