İmalat PMI endeksinde daralma Ağustos'ta da devam etti

İstanbul Sanayi Odası (İSO) Türkiye İmalat PMI (Satın Alma Yöneticileri Endeksi) anketinin Ağustos 2022 dönemi sonuçları açıklandı. Eşik değer olan 50,0’nin üzerinde ölçülen tüm rakamların sektörde iyileşmeye işaret ettiği anket sonuçlarına göre, temmuzda 46,9 olarak ölçülen manşet PMI, ağustosta 47,4 oldu. Faaliyet koşulları üst üste altıncı ay zayıflamış olmakla birlikte son anket verileri imalat sektöründeki bozulmanın hafif hız kestiğine işaret etti. Manşet endeks ile uyumlu olarak üretimdeki yavaşlama temmuza kıyasla daha ılımlı gerçekleşti.

Bununla birlikte zorlu piyasa koşulları ve yüksek fiyatlar nedeniyle düşüş Ağustos’ta da sert şekilde devam etti. Yeni siparişlerde ise düşüş Ağustos ayında hız kazandı ve Mayıs 2020’den bu yana en yüksek oranda gerçekleşti. Anket katılımcısı firmalar, talepteki yetersizlik ve fiyatlardaki artışların yanı sıra küresel ekonomideki zayıflığa dikkat çekti. Buna paralel olarak yeni ihracat siparişleri de yavaşlarken bazı katılımcılar Avrupa talebinde azalma olduğunu bildirdi. İstihdamın artmaya devam etmesi ve artış hızının son üç ayın en yüksek düzeyine çıkması, anketin görece pozitif gelişmesi oldu. Fiyat baskılarının müşteri talebi ve üretim hacimleri üzerindeki etkileri sürmekle beraber, enflasyonun üçüncü çeyrek ortalarında yavaşladığına ilişkin sinyaller devam etti.

Ham madde, nakliye ve enerji maliyetlerindeki yüksek seyir, asgari ücretteki artış ve Türk lirasındaki değer kaybı gibi faktörler girdi maliyetleri ve satış fiyatlarındaki yükselişe katkı yaptı. Bununla birlikte, enflasyon oranları girdi fiyatlarında son 31 ayın, nihai ürün fiyatlarında ise son 18 ayın en ılımlı düzeylerine geriledi. Mevcut girdi stoklarının üretim gereksinimlerini karşılamaya büyük ölçüde yeterli olması nedeniyle imalatçılar Ağustos’ta girdi alımlarını azalttıklarını bildirdi. Satın alım yapan firmalar ise tedarikçilerin malzeme temininde yaşadıkları zorluklara bağlı olarak artan teslimat süreleriyle karşılaşmaya devam etti. Satışlarda görülen yavaşlama, nihai ürün stoklarındaki artış eğiliminin dört aya ulaşmasını sağladı. Stoklardaki artış, Eylül 2015’ten bu yana en yüksek hızda gerçekleşti.

İstanbul Sanayi Odası Türkiye İmalat PMI anket verileri hakkında değerlendirmede bulunan S&P Global Market Intelligence Ekonomi Direktörü Andrew Harker, şunları söyledi:

“Ağustos ayında üretimdeki zayıflamanın hız kesmesine karşın Covid-19 salgınının başlangıcından bu yana en yüksek oranda yavaşlayan yeni siparişlerde durum biraz daha endişe verici. Hem iç hem de dış pazarlardaki zayıflıklar nedeniyle piyasa koşullarında belirgin zorluklar söz konusu.

Maliyet baskılarının ağustos ayında hafiflemeye devam etmesi, firmalar için belli bir rahatlama sağlıyor. Girdi fiyatlarındaki artışın iki buçuk yılı aşkın bir dönemin en ılımlı düzeyine gerilemesi, satış fiyatlarındaki yükselişin de yavaşlamasını sağladı. Fiyat artışlarının daha hafif seyretmesi önümüzdeki aylarda talepteki bozulmanın sınırlanmasına yardımcı olabilir.”

Takip edilen 10 sektörün çoğunda üretim düştü

İstanbul Sanayi Odası Türkiye Sektörel PMI, ağustos ayında birçok sektörde zorlu faaliyet koşullarının sürdüğüne işaret etti. Temmuz’da olduğu gibi Ağustos ayında da yeni siparişleri artan tek sektör kara ve deniz taşıtları sektörü oldu. Üretim ise sektörlerin çoğunda düşüş gösterdi. Son anketin başlıca olumlu göstergesi yine istihdam olurken, girdi fiyatları enflasyonundaki genel düşüş firmaların üzerindeki maliyet baskısını kısmen hafifletti.

Ağustos ayında takip edilen 10 sektörün dokuzunda yeni siparişler yavaşladı. Bu durumun istisnası son dört ayın üçünde büyüme kaydeden kara ve deniz taşıtları sektörü oldu. Yeni siparişlerde en belirgin yavaşlama, Mayıs 2020’den bu yana görülen en yüksek oran ile tekstil sektöründeydi. Zayıflık dış talep koşullarında da kendisini gösterirken yeni ihracat siparişlerini artırabilen tek sektör gıda ürünleri oldu. Yeni siparişlerin azalması ile sektörlerin çoğunluğu Ağustos ayında üretimini de yavaşlattı. Temmuz ayı ile kıyaslandığında sadece kara ve deniz taşıtları ile makine ve metal ürünler sektörlerinde üretim arttı. Tekstil, yeni siparişlere benzer şekilde üretimin de en sert şekilde yavaşladığı sektör oldu.

Üretim ve yeni siparişlerdeki ivme kayıplarına rağmen, Ağustos’ta çoğu sektör istihdamını artırdı. En güçlü artış kimyasal, plastik ve kauçuk ürünleri sektöründe gerçekleşti. Üç sektörde istihdam azalırken bunlar içerisinde en belirgin düşüş metalik olmayan mineral ürünler imalatında gerçekleşti.

Anket kapsamında takip edilen 10 sektörün tamamında girdi maliyeti enflasyonunun gerilemesi, ağustos ayında imalat sektörünü bir ölçüde destekledi. Metalik olmayan mineral ürünler girdi fiyatlarındaki en hızlı artışı kaydeden sektör olmayı sürdürürken en düşük enflasyon ana metal sektöründe gerçekleşti.

Tekstil sektöründe yeni siparişlerin sert bir şekilde yavaşlamasına bağlı olarak firmalar talebi artırmak amacıyla nihai ürün fiyatlarındaki artışı çok ılımlı düzeyde tuttu. Diğer sektörlerin çoğunluğu nihai ürün fiyatlarında önceki aya kıyasla daha düşük oranlı artışlar yaptı. Bu durumun tek istisnası makine ve metal ürünleri sektörü oldu. On sektörün tamamı ağustos ayında daha uzun teslimat süreleri ile karşılaşsa da tedarik zinciri aksamalarında en kötünün geride kaldığına ilişkin sinyaller devam etti. Tekstil firmalarının teslimat sürelerinde artış çok sınırlı kalırken en belirgin bozulma makine ve metal ürünlerinde gerçekleşti.