Temmuzda meskenlerde doğalgaza yüzde 12, elektrik tarifesine ise yüzde 15 zam yapılması vatandaşın belini bükerken, uzmanlar zamların kış aylarında devam edeceğini belirtiyor.
Geçen sene dibe vuran küresel petrol ve doğalgaz fiyatları 2021’de hızla yükselirken, özellikle Avrupa’da doğalgaz fiyatındaki artış dikkati çekiyor.
Türkiye’nin boru hatları üzerinden 1.000 metreküpünü yaklaşık 240 Amerikan Doları’na (2 bin 76 TL) satın aldığı Rus doğalgazının Avrupa fiyatı ilk kez 540 doları aşarken, spot LNG (sıvılaştırılmış doğalgaz) fiyatları da yüksek seyrediyor.
DOLAR BÖYLE KALSA BİLE DOĞALGAZA YÜZDE 40 ZAM
Boru Hatları İle Petrol Taşımacılık AŞ’nin (BOTAŞ) eski gaz alımı daire başkanı Ali Arif Aktürk ve GazDay Genel Müdürü Mehmet Doğan, doğalgaz ve elektrik fiyatlarının hem kur artışı hem de birim fiyat artışı sebebiyle yükselmeye devam edeceğini kaydetti.
Her iki uzman yıl başından bu yana fiyatı yüzde 18,8 artan doğalgaza, dolar kuru yatay seyretse bile bu kış yaklaşık 40 daha zam gelebileceğini belirtiyor.
Aktürk hâlihazırda 238 dolar olan Rus gazı alım fiyatının 2021’in son çeyreğinde yaklaşık 270 dolara yükselebileceğini, 2022’nin ilk çeyreğinde daha da artmasının beklendiğini söyledi.
Aktürk, Türkiye’nin kış döneminde artan talebin bir kısmını şu an çok daha yüksek fiyatta olan spot LNG ile karşılamak zorunda olduğunu ve ithalat maliyetinin daha da artacağını, 2022 yaz aylarına kadar yüksek fiyatların görülmeye devam edeceğini dile getirdi.
ESKİ BOTAŞ YÖNETİCİSİNDEN PETROL FİYATI UYARISI
2020 yılı nisan ayında varil fiyatı 20 doların altına gerileyen petrol fiyatı bu yıl 70 doların üzerine çıktığına işaret eden Aktürk, Türkiye’nin boru gazı ithalat fiyatlarının da petrol fiyatlarına endeksli olduğunu söyledi.
Bu sene yaz döneminde yüksek sıcaklıklar nedeniyle özellikle klima kullanımı etkisiyle elektrik tüketiminin rekor kırdığını ve kuraklık nedeniyle hidroelektrik santrallerden üretilen elektriğin azaldığını ifade eden Aktürk, artan talebin doğalgaz çevrim santrallerinden karşılandığını ve bunun da Türkiye’nin doğalgaz ithalat miktarını artırdığını belirtti.
Aktürk, Türkiye’de de doğalgazda ekim ayında yüzde 15, yıl sonunda da yüzde 20’lik zam beklediğini, toplam zam oranının yaklaşık 40’ı bulabileceğini belirtti.
BOTAŞ YA BÜYÜK ZAM YAPACAK YA DA BÜYÜK ZARAR EDECEK
Mehmet Doğan, Sözcü’ye verdiği mülakatta Avrupa’da yeşil enerji dönüşümü kapsamında karbon fiyatlarının yüksekliği, hızla artan talebin kömür yerine daha çok doğalgazla karşılanması, stok ve arz sorunları ve Rusların gaz akışını kısması sebebiyle fiyatların rekor seviyelere çıktığını belirtti.
Türkiye’nin yıl başında 170 dolar olan 1.000 metreküp Rus gazı ithalat maliyetinin 2022 başında 300 doların üzerine çıkacağını, artan talebin önemli bir bölümünün de fiyatı çok daha yüksek durumdaki LNG ile karşılanacağını belirten Doğan, BOTAŞ’ın çok büyük zam yapmak zorunda kalabileceğini ya da zam yapmazsa da tarihi zararla karşı karşıya kalabileceğini söyledi.
Doğan 1.000 metreküp doğalgaza denk LNG fiyatının bugün yaklaşık 560 dolara yakın olduğunu ve boru hattı gazı alımındaki muhtemel aksaklık durumunda LNG alımının da artabileceğini belirtti.
Doğan, elektrik üretimindeki doğalgaz payının yüksek olduğunu ve bu yüzden elektrik fiyatlarına da ciddi oranda zam gelmesinin gündeme geleceğini dile getirdi.
Dolar/TL kurundaki muhtemel artış, doğalgaz ve elektrikte zam oranlarını daha da artırabilir.
DOĞALGAZ TÜKETİMİ YÜZDE 30 ARTTI
Danışmanlık ve bilgi platformu Enerji IQ’nun derlediği verilere göre, bu yılın ilk 7 ayında Türkiye’nin iletim şebekesine giren toplam doğalgaz miktarı 35,912 milyar metreküp ile geçen yılına aynı dönemine göre yüzde 31,73 arttı.
Gaz giriş miktarlarına yakın seyreden tüketim verileri, yıl sonundaki toplam tüketimin 60 milyar metreküp civarında olacağını gösteriyor.
BOTAŞ ve özel sektörün 2021 yılı için yürürlükteki toplam kontrat miktarı 51,45 milyar metreküp, ancak özel firmalar Gazprom’a tahkim cezalarını ödemedikleri için şu an ithalat yapamıyor ve bu durum yüksek maliyetli LNG ithalatı miktarının artmasına sebep olabilir.
BLOOMBERG: UCUZ GAZ DÖNEMİ SONA ERDİ
ABD merkezli finans ajansı Bloomberg’de dün yayımlanan “Fiyatlar yüzde 1.000 oranında artarken, ucuz gaz dönemi bitti” başlıklı haberde, doğalgaz fiyatlarındaki artışın başta enflasyon olmak üzere küresel ekonomide önemli etkileri olacağına işaret etti.
Yeşil enerji dönüşüm hedefleri doğrultusunda doğalgaza talebin artacağını, ancak arz artışının görece sınırlı kalacağını belirten ajans, fiyatların yüksek seviyelerde olmaya devam etmesinin muhtemel olduğunu vurguladı.
Avrupa’da gaz fiyatları, 2020 yılı mayıs ayındaki rekor düşük fiyatlara göre 10 kat artmış durumda. Asya’da LNG fiyatları da geçen seneye göre 6 kat arttı.
