Aralık ayının ilk haftasına ilişkin resmi verilere göre, ticari kredi ağırlıklı ortalama faiz oranı bir aylık mevduat faiz oranlarının bir puan altına yani yüzde 14’e geriledi.
Bu durum, Merkez Bankası’nın (MB) bu yıl yüzde 85’in üstünde zirve yapan enflasyona rağmen borçlanma maliyetlerini 500 baz puan düşürmesinin ardından meydana geldi. Ek düzenlemeler, bankaları, ‘tercih edilen sektörleri’ canlandırmak için işletmelere daha ucuz kredi sunmaya zorladı.
Aşırı gevşek para politikası
MB bugün muhtemelen dört aylık indirimin ardından faizleri yüzde 9’da sabit tutacak. Bloomberg anketinde sadece Standard Charter Bank 100 baz puanlık bir indirim bekliyor.
MB’nin aşırı gevşek para politikası ve tamamlayıcı diğer düzenlemeler sonucunda ticari kredi maliyetleri 13 hafta üst üste geriledi ve aylık mevduat faizinin bile altına indi. Bankaların borç verdikleri fonlardan topladıkları para, tüketicilerin tasarruflarını çekmesinin maliyetini karşılamıyor.
İstanbul merkezli Tera Yatırım’ın araştırma direktörü Çağdaş Doğan, ortalama ticari kredi maliyetinin yüzde 13,5 civarında dibe vurduğunu söyledi. Bu, mevcut enflasyona göre yüzde 70’in üzerinde bir negatif orana demek.
Kredi almak zorlaştı
Öte yandan, ticari kredilerin maliyeti düşse de ekonomi yönetimi turizm, net ihracat döviz kazandırıcı, yatırım, tarım, KOBİ ve örnekleri daha genişletilebilecek alanlardaki büyümenin yavaşlamaması gerektiğini savunuyor. Kredi politikaları da artık tamamen bu alanlara odaklanıyor.
Bu alanların dışında kalan şirketler krediye erişemediklerinden şikayetçi hatta bazı şirketler ilgili şartları sağladıklarını, buna rağmen kredi bulamadığını söylüyor. Hükümet buna karşı çıkarak yatırım yapmak isteyenin kredi bulabildiğini, döviz alımı için kredi verilmediğini söylüyor.
Mevduat faizleri hafifçe yükseldi
Kredilerin aksine, mevduat faizleri son haftalarda, bankaların düzenleyici gereklilikleri karşılamak için daha fazla lira tasarrufu çekmeye çalıştıkları için biraz yükseldi.
Son resmi verilere göre, vadeli mevduat ağırlıklı ortalama faiz oranı yüzde 22,5 ile Temmuz 2019’dan bu yana en yüksek seviyeye çıktı.
Morgan Stanley ekonomistlerinin 16 Aralık tarihli bir raporuna göre yetkililer, bankaları ekimde mevduat faizlerini artırmamaları konusunda uyardı.
Türkiye, bir senedir ‘Türkiye Ekonomik Modeli’ olarak adlandırılan politika bileşimiyle, kısmen tasarrufları dolardan liraya kaydırmayı hedefliyor.
