Türkiye’de 2018-2019 eğitim-öğretim yılının ilk ders zili çaldı. Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) verilerine göre 17 milyondan fazla öğrenci, 75 binden fazla öğretmen okul koridorlarında.
Temmuz ayında göreve gelen Milli Eğitim Bakanı Ziya Selçuk, yeni eğitim dönemi için sınavla yerleştirme sistemi ve mesleki eğitimden öğretmenlerin eğitimine kadar birçok alanda değişiklikler hedeflediğini söyledi.
TRT Haber’e yaptığı açıklamada 3 yıllık eğitim vizyon belgesini 15 Ekim’de açıklayacağını söyleyen Selçuk, “Dünya nerede biz neredeyiz, bunu inşa etmemiz lazım” ifadelerini kullandı.
Peki Türkiye, eğitimde OECD ülkeleriyle karşılaştırıldığında hangi noktada?
Liseden önce okulu bırakanların oranı %44
Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü’nün (OECD) yıllık olarak yayımladığı “Bir Bakışta Eğitim” raporuna göre, Türkiye’de 2017 yılında 25-34 yaş aralığında olup lise eğitim düzeyinin altında kalanların oranı yüzde 44 seviyesindeydi. Bu oran, yüzde 15 olan OECD ortalamasının yaklaşık 3 katı.
Aynı yıl 35 OECD ülkesinin sıralandığı rapordaki bu rakamlarla Türkiye, Meksika’dan sonra en üst sıralarda yer aldı.
25-34 yaş aralığında olup lise eğitimi almamış olanların oranı örneğin başkent Ankara’da yüzde 33 iken, Van, Muş, Bitlis ve Hakkari gibi kentlerde yüzde 70 düzeyinde.
Lise düzeyinin altındaki kadınların oranı erkeklerden fazla
Avrupa İstatistik Ofisi’nin (Eurostat) güncel verileri, Avrupa ülkelerinin pek çoğuna paralel olarak Türkiye’de eğitimden erken ayrılmaların oranının hızla düştüğünü gösteriyor.
Ancak birçok OECD ülkesinde erkeklerin eğitim düzeyi kadınlardan daha düşükken, Türkiye’de aksine kadınlar erkeklere göre dezavantajlı konumda.
Türkiye’de 2017 yılında, eğitimden erken ayrılma oranı kadınlarda yüzde 34 iken, erkeklerde bu oran yüzde 31 olarak kayda geçti.
Aynı dönemde Türkiye’de 25-34 yaş aralığında olup lise eğitimi almamış olanların oranı, kadınlarda yüzde 47 iken erkeklerde yüzde 42’ydi.
Türkiye, aynı rapora göre eğitime erişim oranını en hızlı artıran ülkelerden biri. 2007’den bu yana lisede okulu bırakanların oranı yüzde 16 düştü.
Öğrenci başına eğitime yatırım Türkiye’de en düşük
OECD ülkeleri arasında, devletin eğitim kurumlarına öğrenci başına en az harcama yaptığı ülke Türkiye.
2015 yılında güncellenen verilere göre, Türkiye’de ilkokuldan üniversite düzeyine kadar öğrenci başına yapılan kamu harcamaları 4 bin 652 dolar. Bu, 10 bin 391 dolar olan OECD ortalamasının yarısından az.
Ortaöğretim düzeyinde öğrenci başına 3 bin 511 dolar ile bu rakam daha da düşük. OECD ortalamasının da yaklaşık üçte biri.
Öte yandan GSYH’sinin yüzde 4,8’i eğitim kurumlarına ayrılan Türkiye, bu alanda OECD’nin ortalamasına çok yakın.
Genç işsizliğinde kadın-erkek uçurumu
Türkiye OECD ülkeleri arasında ne istihdamda ne eğitimde (NEET) olan 18 – 24 yaş arası kadınların oranının en yüksek olduğu ülke.
2016-2018 aralığının verilerine göre bu oran yüzde 33.1 ile OECD sıralamasının en altında.
Türkiye’de bu kadınların yaklaşık yüzde 90’ı aktif olarak iş aramıyor.
OECD ülkeleri içinde ne eğitimde ne istihdamda (NEET) olan 15-19 yaş aralığındaki gençlerin oranı yüzde 6 iken, bu oran 20-24 yaş arası için yüzde 16’ya, 25-29 yaş arası için de yüzde 18’e kadar artış gösteriyor.
Lise düzeyinin altındaki aktif olmayan nüfusa (işi olmayan ve iş aramayanlar) bakıldığında, Türkiye’de kadın ve erkekler arasındaki fark yüzde 50.
Türkiye, yüzde 76 ile Suudi Arabistan’dan sonra aktif olmayan kadın ve erkekler arasındaki oran farkının en yüksek olduğu ikinci ülke.
OECD raporu, 2017’de yükseköğretim mezunu erkeklerin istihdam oranının aynı eğitim düzeyindeki kadınlardan yüzde 22 daha fazla olduğuna da işaret ediyor.
Yükseköğretim mezunlarının istihdam oranı, eğitim düzeyi daha düşük olanlara göre yüzde 50’den fazla farklılık gösteriyor.
Okul öncesi eğitime yatırım düşük
OECD raporuna göre, erken eğitime yatırımların düşük kalması, bu çocukların eğitim düzeyini de geriye çekiyor.
Türkiye’de okullaşma oranı son on yılda artmış olmakla beraber, örneğin 2015’te Türkiye’de erken çocukluk eğitim ve bakımına ayrılan yıllık kaynaklar çocuk başına 3 bin 591 dolar ile OECD ortalamasının yarısından azdı. Eğitim Reformu Girişimi (ERG) bu durumun çocuğun ileriki yıllarda okullaşma oranını etkilediğini vurguluyor.
Rapor, 2016 yılında 3-5 yaş arası çocukların sadece yüzde 37’sinin okul öncesi eğitime kaydedildiğine dikkati çekiyor. OECD ülkelerinde bu oran ortalama yüzde 86’ya yakın.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) Gençlerin İşgücü Piyasasına Geçişi Araştırması’na göre, eğitimin maliyetinin karşılanamaması ve yüksek olması, okuldan ayrılmaların en önemli nedeni.
