Bu strateji başarısız oldu ve ABD en uzun savaşını tamamlarken, Afganistan dünyanın en büyük yasa dışı afyon tedarikçisi olmaya devam ediyor.
Savaş sırasındaki yıkım, milyonlarca kişinin evinden koparılması, dış yardım kesintileri ve ayrılan ABD öncülüğündeki yabancı birliklerin yerel harcamalarını kesmeleri birçok yoksul Afgan’ı hayatta kalmak için narkotik ticaretine bağımlı hale getirdi. Bu haliyle ülkeyi ekonomik ve insani krizi bekliyor.
BM Uyuşturucu ve Suç Ofisi’nin (UNODC) Kabil Ofisi Başkanı Cesar Gudes, Reuters’e verdiği demeçte, “Taliban, Afgan afyon ticaretini ana gelir kaynaklarından biri olarak görüyor. Daha fazla üretim ile uyuşturucunun daha cazip bir fiyatla ve dolayısıyla daha geniş kitlelere ulaştırabilmesi anlamına geliyor” dedi.
Uzmanlara göre, Taliban uluslararası meşruiyet arayışındayken 2000 yılında haşhaş yetiştirmeyi yasaklamıştı ancak tabanda tepkiyle karşılaşınca tutumunu değiştirdi.
“Taliban dünyada en iyi finansa edilen örgüt haline geldi”
Afganistan’ın uyuşturucu ticareti hakkında bilgisi olan bir ABD’li yetkili, “Biz kenarda durduk ve ne yazık ki, Taliban’ın muhtemelen dünyadaki en iyi finanse edilen terör örgütü haline gelmesine izin verdik” dedi.
İsminin açıklanmaması koşuluyla konuşan yetkili, “ABD ve uluslararası ortaklar, haşhaş ekiminden çekilmeye devam etti ve ilgilenmedi” dedi.
Afgan çiftçiler, ne kadar haşhaş ekeceklerine karar verirken birkaç faktörü göz önüne alıyor. Bu faktörler yıllık yağış ve haşhaşın ana alternatifi olan buğdayın fiyatından, dünya afyon ve eroin fiyatlarına kadar uzanıyor.
Yine de, kuraklık ve buğday kıtlığı sırasında, buğday fiyatları yükseldiğinde bile, Afgan çiftçiler haşhaş yetiştirerek morfin ve eroine dönüştürülen afyon sakızı çıkarıyorlar.
2020’de yüzde 37 artış
UNODC’ye göre, son dört yılın üçünde Afganistan’ın en yüksek afyon üretimi seviyeleri görüldü. Mayıs ayı raporuna göre haşhaş ekimi 2020’de yüzde 37 arttı.
Afganistan Dışişleri Bakanlığı eski danışmanı Barnett Rubin, yasa dışı uyuşturucuların “ülkenin en büyük endüstrisi” olduğunu söyledi.
UNODC’nin bildirdiğine göre 2017’de çiftçiler tarafından yapılan satışlarda yaklaşık 1,4 milyar dolar yani Afganistan’ın GSYİH’sının yaklaşık yüzde 7’si elde edilmişti. 2020 yılında ise ülkenin o yılki genel yasadışı afyon ekonomisinin 6,6 milyar dolar olduğu kaydediliyor.
Birleşmiş Milletler ve Washington, Taliban’ın haşhaş ekiminden, afyon özütlemesine ve kaçakçılığından çiftçi ve ilaç laboratuvarlarından vergi kesmeye kadar her alanda yer aldığını iddia ediyor.
KAYNAK: EURONEWS TÜRKÇE – SERTAÇ AKTAN
