Uluslararası Af Örgütü’nün (Amnesty International) Rusya’nın Ukrayna işgali ile ilgili hazırladığı yeni raporda Rusya, Ukrayna’nın kuzeydoğusundaki Harkov kentinde “ayrım gözetmeden yaptığı bombardımanlarla” yüzlerce sivili öldürmek ve büyük oranda yasaklı olan misket bombalarını kullanmakla suçlandı.
Uluslararası Af Örgütü, Rus güçlerin defalarca 9N210/9N235 tipi misket bombaları ve “parça tesirli mühimmat” kullandığına dair kanıtlar bulunduğunu belirtti.
İçinde birçok küçük mayın bulunduran ve belirli aralıklarla patlayan bombalar, parça tesirli mühimmat kapsamına giriyor.
Amnesty sahada 2 haftadan uzun süren incelemelerinde, en az 62 sivilin öldüğü, 196’sının yaralandığı 41 patlamayı mercek altına aldı. Araştırmada, Rusya’nın sivilleri alışveriş yaptıkları sırada, yemek yardımı beklerken ya da sadece sokakta yürürken, misket bombaları ve hedef gözetmeksizin yapılan saldırılarda öldürdüğü sonucuna varıldı.
Amnesty’nin kıdemli kriz müdahale danışmanı Donatella Rovera BBC’ye yaptığı açıklamada “Bu silahlar hiçbir şekilde kullanılmamalı, bunlar hedef odaklı değil, alansal silahlar. Yıkıcı bir etkileri oluyor ve çok sayıda sivilin ölmesine neden oluyorlar” dedi.
Rovera bu silahların etkisinin Rusya tarafından bilindiğine dikkat çekerek “Bu silahları kullanmak, sivilleri doğrudan hedef almakla aynı anlama geliyor. Rusya’nın bunları kullanma kararı, sivillerin yaşamına saygı duymadığının bir göstergesi” diye konuştu.
Rusya daha önce misket bombası kullandığına dair suçlamaları reddetmiş ve sadece askeri hedefleri vurduğunu iddia etmişti.
BBC de özel araştırmasıyla doğruladı
BBC de kentte 5 ayrı yerleşim bölgesinde yaptığı incelemelerde misket bombalarının neden olduğu simetrik patlama izlerine tanık oldu. BBC’nin gösterdiği görüntüleri inceleyen üç silah uzmanı da görüntülerin tartışmalı silahlarla bağlantılı olduğunu doğruladı.
Harkov’un Industrialnyi bölgesinde, bir yerleşim yerinde çocuk parkı çevresinde misket bombasına ait görüntüleri görmek mümkün.
Ivan Litvinyenko’nun eşi de buradaki saldırıda ağır şekilde yaralanıp, daha sonra hayatını kaybetti.
BBC’ye konuşan Litvinyenko, eşi ve 5 yaşındaki kızlarıyla birlikte oyun parkının içinde yürürlerken bombanın patladığını söyledi ve olay anını şöyle anlattı; “Birden bir ışık gördüm ve ilk patlamayı duydum. Kızımı kucaklayıp onu bir ağaca dayadım. Eşim yaklaşık 5 metre ötedeydi ve yere düştü. Durmadan, art arda patlamalar oluyordu”
Aynı bölgede yaşayan Danya Volinets de o sırada evindeydi; “Patlamalar birkaç dakika boyunca sürdü. Bitip dışarı çıktığımızda arabaların yandığını gördüm, her şey yanıyordu”.
Amnesty’ye konuşan hemşire Tetiana Ahayeva da saldırıyı “Bir anda her yerden, çok sayıda fişek sesleri gelmeye başladı. Yere yatıp kendimizi korumaya çalıştık. Komşumuzun 16 yaşındaki oğlu Artem Shevchenko orada öldü. 1 cm büyüklüğünde bir şarapnel parçası göğsüne girmişti” diye anlattı.
Harkov merkez hastanesindeki doktorlar da saldırı sonrası getirilen yaralıların vücutlarında 9N210/9N235 tipi misket bombalarında bulunan parçalara rastladıklarını söyledi.
Rus ordusu, Ukrayna’nın ikinci büyük kenti olan Harkov’dan Mayıs ayı ortasında çekilmişti.
Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy de Harkov’da onlarca sivilin yaşamını yitirdiği bombardımanlar nedeniyle Rusya’yı savaş suçu işlemekle suçlamış, kentte sivillerin bilinçli olarak hedef alındığına dair tanıklıklar olduğunu söylemişti.
Misket bombası nedir, savaşta kullanmak yasak mı?
“Bomba içinde bomba” olarak da bilinen “misket” yani parça etkili mermi atan füze ya da bombaların içinde çok sayıda küçük patlayıcı oluyor. Genellikle karadan fırlatılan bu bombalar hedefe eriştiğinde açılıyor ve içindeki çok sayıdaki bombacığı boşaltıyor. Küçük bombalar bazen yıllarca patlamayarak tehdit oluşturmaya devam ediyor.
Misket bombası kullanımı insan hakları grupları ve bazı hükümetler tarafından eleştiriliyor çünkü küçük parçalar etrafa saçılıp yeniden patladığında çok daha fazla insana zarar verme potansiyeli taşıyor.
Bu silahların kullanılmasını yasaklayan uluslararası anlaşmanın altında 120’den fazla ülkenin imzası var. Ama Rusya da Ukrayna da bu anlaşmanın imzacıları arasında değil.
Ayrıca ABD ve Türkiye’nin de anlaşmada imzası yok.
