NATO üyeleri bu hafta Brüksel’deki toplantılarında, Ukraynalı pilotlara ABD yapımı F-16 savaş uçaklarını kullanmayı öğretme planını görüştü.
Eğitimlerin başladığı açıklandı fakat hangi ülkenin kaç tane savaş uçağını ne zaman vereceği belli değil.
Norveç Hava Kuvvetleri Komutanı Tümgeneral Rolf Folland, Ukrayna’ya F-16 vermenin bir sihirli değnek olmadığını, Ukrayna’nın Batı yapımı uçaklar ve karmaşık silah sistemlerini kullanma kapasitelerini geliştirmesinin zaman alacağını söylüyor.
Norveç, Finlandiya ve İsveç’te düzenlenen büyük tatbikat esnasında buluşuyoruz.
Tatbikatta 150’den fazla savaş uçağı var. Bu Ukrayna Hava Kuvvetleri’nde bulunan savaş uçaklarından daha fazla.
Tümgeneral Folland, Ukrayna’daki savaşın “eski usul” bir savaşa dönüştüğünü, bunun önüne geçmenin yolunun göklere hakim olmaktan geçtiğini söylüyor. Fakat Ukrayna’nın bunu başarabilecek kaynağı yok. Hatta Kiev’e birkaç adet F-16 göndermenin önünde bile büyük zorluklar var.
Belçikalı pilot Pulse, F-16’yı ustalıkla kullanır hale gelmesinin üç yıl sürdüğünü anlatıyor. İlk olarak 1970’lerde, kendisi doğmadan çok önce tasarlanan uçağın kokpitini bize gösteriyor, “Bununla uçmak rüya gibi” diyor ve ekliyor:
“Ama uçmak işin kolay kısmı. Geri kalanıysa daha zor.”
Zorlu görevler arasında F-16’nın radarını, sensörlerini ve silahlarını kullanmayı öğrenmek var.
Şu an savaş uçağından daha fazla pilota sahip olan Ukrayna Hava Kuvvetleri, bunun eğitimini iki aya sıkıştırabilmeyi umuyor.
Pulse Ukrayna’ya F-16 vermenin arkasındaki mantığı anladığını söylüyor. Bu uçaklar düşman uçaklarını düşürebildiği gibi, yerdeki hedefleri de vurabiliyor.
Pulse “Bu uçaklarda NATO envanterindeki tüm silahları kullanabilirsiniz” diyor.
Fakat ortada aşılması gereken bir zorluk daha var: Bakım.
Avrupa’daki pek çok ülke gibi Norveç Hava Kuvvetleri de daha yeni F-35 uçaklarına geçiş yaptı. Yani ortada Ukrayna’ya gönderilebilecek daha fazla F-16 var.
Orland Hava Üssü’nde iki eski F-16, teknisyenleri eğitmek için kullanılıyor. Bir teknisyeni eğitmek bir yılı bulabiliyor. Kıdemli teknisyen eğitimi ise daha uzun.
Üs komutanı ve eski F-16 pilotu Martin Tesli “Bir ülkeye bir uçağı verip arkanızı dönemezsiniz. O uçağı işler kılmayı da öğretmeniz gerekir” diyor.
Bunun yedek parça, yazılım ve silah temini gibi büyük bir lojistik yükü de var.
Fakat o da Ukrayna’nın eski Sovyet yapımı savaş uçaklarını yenileme ihtiyacını anlıyor:
“Savaş uçakları alamazlarsa bir noktadan sonra ülkenin hava kuvveti diye bir şey kalmayacak” diyor.
Royal United Services Institute adlı, ordu ve güvenlik alanında çalışan düşünce kuruluşundan Justin Bronk, Ukrayna’nın F-16’ların bakımını yapmak için muhtemelen Batılı ülkelerden şirketlere ihtiyaç duyacağını söylüyor.
Burada esas soru; hangi ülkenin kendi vatandaşlarının canını riske atarak Ukrayna’ya bakım için gönderme kararını alabileceği.
Prof. Bronk, Kiev hükümetinin Batı yapımı uçaklar edinmesi durumunda, Rusya’nın Ukrayna’daki hava üslerini daha sık hedef alabileceğini söylüyor.
ABD’nin Ukrayna’dan gelen savaş uçağı talebine uzun süredir direnmek için sağlam gerekçeleri vardı. Bu da savaşı körüklemekten çok, uçakları uçabilir kılmaya dair zorluklardı. ABD Savunma Bakanlığı, bunun maliyetli bir program olacağı uyarısında bulundu.
Ukrayna’ya savaş uçağı vermek sahadaki durumda dramatik bir değişiklik de yaratmayacak.
Bu savaşta büyük bir uçak filosuna sahip Rusya bile göklerin hakimi olamadı. Karada yer alan hava savunma sistemleri bunun önüne geçti.
Ukrayna’ya daha fazla hava savunma sistemi sağlamak Batı’nın kısa vadeli önceliği. Hava kuvvetlerini geliştirmek ise uzun vadeli hedef.
KAYNAK. BBC TÜRKÇE
