Uzmanlar, bölgeye 87 km uzunluğunda yeni bir su boru hattının inşasının “zor bir proje” olduğu gereçesiyle tamamlanmasının aylar sürebileceği uyarısında bulunuyor.
Ukrayna’nın güneyindeki Herson bölgesinde Rusya tarafından kontrol edilen Kakhovka hidroelektrik santrali ve barajının vurularak kısmen yıkılması bölgede ciddi bir su sıkıntısına yol açtı.
Baraj gölünde tutulan suyun dörtte üçünün kaybedilmesi, bölgedeki evlere artık düzenli su verilmesini imkansız hale getirdi.
Tetyana Tarasevych, yaklaşık 70 yıl önce yaşadığı Hrushivka köyüne yakın bir yerde inşa edilen barajın bölgeye önemli ölçüde refah ve bereket getirdiğini düşünenlerden.
Barajın tahrip olması yüzünden Tarasevych, diğer bölge sakinleri gibi yağmur yağdığı zaman ellerindeki kovalarla su biriktirmeyi ihmal etmiyor. Barajın yıkılmasının bölgede yüzbinlerce kişinin düzenli olarak içme suyuna ulaşımında sıkıntısı çekmesine yol açtığı tahmin ediliyor.
Reuters’e konuşan 80 yaşındaki Tarasevych, “Baraj inşa edildikten sonra bölgede yerleşim birimlerine düzenli içme suyu verilmeye başlanmıştı, şimdi şu anda yaşadıklarımıza bir bakın sadece göz yaşı…”diyerek duygularını dile getirdi.
Ukrayna ve Rusya’nın karşılıklı birbirlerine suçladığı patlamanın ardından bölgelerdeki köylerde yaşayanların evlerine giden su vanaları kapatıldı.
Bölgedeki köylüler bunun üzerine ihtiyaçları olan suyu biriktirmek için büyük bir mücadele içine girdi.
70 yaşındaki Oleksandr, “Ben 4 metreküp su biriktirdim. Bu ay için bana yeter, ancak bu suyla bir şey yıkayamam.” diyerek yaşadıkları durumu özetledi.
Su sorunu giderek büyüyor
Bölgede yaşayanların sadece yüzde 15’i düzenli olarak musluklarından akan suya ulaşabiliyor. Diğerleri ise yetkililerin tankerlerle getirdiği suyu kullanmak zorunda.
Yaklaşık 7 bin 500 kişinin yaşadığı yerleşim biriminin Belediye Başkanı Serhiy Marenenko, sadece çarşamba günü bölge halkına 2 bin 160 şişe içme suyu dağıttıklarını bildirdi.
1956’da baraj inşa edilmeden önce Tarasevych, su tutulan bölgedeki köyünden başka bir yere yerleştirilmişti.
Yıllardır sular altında kalan köyün bulunduğu arazi, şimdi çekilen su nedeniyle yeniden yüzeye çıktı.
Üç kasaba ve 16 köyün bağlı olduğu Kryvyi Rih vilayeti Belediye Başkanı Yevhen Sytnychenko, barajın yıkılmasından sonra su seviyesinin beş ila altı metre düştüğünü belirterek, yaklaşık 30 bin kişinin düzenli olarak suya ulaşımı kaybettiğini bildirdi.
Kakhovka hidroelektrik santrali ve barajının vurularak kısmen yıkılması, bölgede içme suyuna ulaşım dışında çiftçiler ve sanayi merkezleri dışında Zaporijya nükleer santralindeki üretim için de ciddi bir sıkıntı yaratıyor.
Ukrayna istihbaratı, Kiev’in başlatacağı karşı saldırıyı durdurmak için Rusya’nın Kakhovka hidroelektrik santrali ve barajını bilerek vurup, kısmen yıkılmasına yol açtığı görüşünde. Rusya ise bunun tersini iddia ediyor.
Çevre Bakanı Ruslan Strilets yaptığı açıklamada, “Barajın yıkılması güneybatıda feci bir sel felaketine yol açmasının ardından Ukrayna şimdiden yaklaşık 18 kilometreküp su kaybetti. Bu, Dnipro çağlayanının tüm suyunun yaklaşık üçte birine denk geliyor. Baraj gölünde su artık yok ve orada daha çok uzun süre su tutulamayacak.” diyerek durumu özetledi.
Ukrayna hükümeti su kaynakları için seferber oldu
Barajın yıkılmasının ardından Ukrayna hükümeti, alternatif su kaynakları yaratmak ve kirlenmiş sudan kaynaklanan potansiyel sağlık tehlikelerinin önüne geçmek için seferber oldu.
Hükümet güneye su temini sağlamak için 68,36 milyon dolar mali kaynak sağladı. Hükümetin önlemleri arasında bölgeye su arıtma cihazlarının gönderilmesi, su taşıma araçları, şişelenmiş su dağıtmak için özel merkezler kurulması ve ayrıca günde 300 bin metreküp su pompalayabilecek yeni bir boru hattı inşa edilmesi gibi adımlar bulunuyor.
87 km uzunluğunda yeni bir su boru hattı inşa edilmesi gerekiyor
Uzmanlar ise bölgeye 87 km uzunluğunda yeni bir su boru hattının inşasının “zor bir proje” olduğu gereçesiyle tamamlanmasının aylar sürebileceği uyarısında bulunuyor.
Bu arada, barajın yıkılmasından etkilenen kasabalardaki belediye başkanları, soğuk kış mevsiminde aylarca süren füze saldırıları ve elektrik kesintilerinden sağ kurtulan böle halkına sürekli su tasarrufu yapmaları çağrısında bulunuyor.
Kriviy Rih Belediye Başkanı Oleksandr Vilkul, şimdilik birikmiş su rezervlerine güvendiklerini, ancak bunların hızla tükenebileceği uyarısında bulundu.
Vilkul, “Su tasarrufu yapmamamız halinde bir ay sonra şehrin yüzde 70’i susuz kalacak. Eğer tasarruf edersek, gerekli işleri yapmak için zaman kazanırız. Başka elimizde seçenek yok. Su tüketimini yüzde 40 oranında azaltmak herkes için çok önemli.” dedi.
Baraj neden önemli?
Ukrayna’daki Rus saldırısının başlangıcında ele geçirilen Kakhovka barajı, Moskova’nın 2014 yılında ilhak ettiği Kırım yarımadasına ve Rusya kontrolündeki Zaporijya nükleer santraline su sağlıyor.
Sovyet döneminde, 1956’da Dinyeper nehri üzerindeki 6 barajdan biri olan yapı kısmen beton ve topraktan inşa edilmiş.
Rusya’nın kontrolündeki baraj, Ukrayna’da türünün en büyük altyapılarından biri olma özelliğine de sahip.
Ukraynalı yetkililer daha önce barajın çökmesi halinde 18 milyon metreküp suyun açığa çıkarak Herson’u ve yüz binlerce insanın yaşadığı onlarca başka bölgeyi sular altında bırakabileceği ve Rus işgali altındaki Zaporijya nükleer santralinde erime tehlikesi yaratabileceği uyarısında bulunmuştu.
