Givan istifa açıklamasında Brexit anlaşmasının bir parçası olan Kuzey İrlanda Protokolü’nü gerekçe göstererek “Belfast ve St. Andrew anlaşmalarının yarattığı hassas denge, Birleşik Krallık hükümeti ile Avrupa Birliği arasında yapılan ve Kuzey İrlanda Protokolü’nü oluşturan anlaşmadan etkilendi” diye konuştu.
Givan’ın istifası hükümetin Birleşik Krallık yanlısı Demokratik Birlik Partili (DUP) Tarım Bakanı Edward Poots’un istifasının ardından geldi. Poots bir gün önce Brexit nedeniyle Büyük Biritanya’dan Kuzey İrlanda’ya gelen gıda ve tarım ürünlerine uygulanan kontrollerin durdurulması talimatını vermişti.
Poots’un yürürlükteki Kuzey İrlanda Protokolü nedeniyle bu talimatın ne derece hukuki olduğuna dair soru işaretleri oluşturmuş, İrlanda Dışişleri Bakanı Simon Coveney bu adımını “uluslararası hukukun ihlali” olarak nitelendirmişti.
Erken seçim çağrısı
DUP’li Givan’ın istifası üzerine Kuzey İrlanda’daki güç paylaşımı düzenlemesi gereğince Sinn Fein’li başbakan yardımcısı Michelle O’Neill da görevinden ayrılmak durumunda kaldı.
Hükümetin fiilen işlevsiz hale gelmesi üzerine her iki parti lideri de erken seçim çağrısında bulundu.
DUP’nin bu adımı Mayıs ayında yapılacak olan yerel seçimler öncesinde Kuzey İrlanda Protokolü’ne karşı olan kesimin oylarını elinde tutabilmek için attığı belirtiliyor. Son kamuoyu yoklamalarında Birleşik Krallık’tan ayrılarak İrlanda ile birleşmek isteyen Sinn Fein önde görünüyor.
Belirsizlik kaygısı
İrlanda adasında sınır kontrollerini ortadan kaldırmak için kabul edilen Kuzey İrlanda Protokolü Kuzey İrlanda ile Büyük Britanya arasındaki İrlanda Denizi’nde fiili sınır oluşturuyor. Protokolün Kuzey İrlanda’yı Birleşik Krallık’tan uzaklaştırdığını ifade eden DUP protokolün yerine geçecek yeni bir anlaşma yapılması için 21 Şubat’a kadar hükümete süre tanımıştı.
Sinn Fein ise Londra’daki hükümet tarafından tek taraflı olarak atılacak herhangi bir adımın tarafların anlaşmayı askıya alması anlamına gelebileceğini ve bunun belirsizliği körükleyeceği uyarısında bulunuyor. Avrupa Birliği de yeni bir anlaşma fikrini reddediyor.
Birleşik Krallık’ın Brexit Bakanı Lord Davd Frost aralık ayında Boris Johnson hükümetinin Covid-19 politikasını gerekçe göstererek istifa etmiş, yerine Dışişleri Bakanı Liz Truss atanmıştı.
KAYNAK: EURONEWS TÜRKÇE – BERRAK KANBİR
