Kazakistan’da parlamento, günler süren ve çok sayıda kişinin hayatını kaybettiği şiddet olaylarının ardından 49 yaşındaki Alihan İsmailov’un geçici başbakanlığını onayladı. Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev tarafından bu makama önerilen İsmailov, 2018-2020 yılları arasında Maliye Bakanı olarak görev yapmış, ayrıca 2019 yılında Askar Mamin’in kabinesinde başbakan yardımcılığı yapmıştı.
Mamin hükümeti, ülkede LPG fiyatlarındaki artış nedeniyle geçen hafta başlayan protesto gösterileri sonrası istifa etmişti.
Sivil can kayıplarının sayısı belli değil
Hükümetin istifasına rağmen dinmeyen ve güvenlik güçlerinin müdahelesi sonrası daha da şiddetlenen olaylar nedeniyle Tokayev, Rusya’nın öncülüğündeki Kolektif Güvenlik Anlaşması Örgütü’nden yardım istemişti. Yaşanan şiddet olaylarında kaç kişinin hayatına kaybettiği ise hâlâ belirsiz.
Kazak medyası, geçen hafta Sağlık Bakanlığı’na dayandırdığı haberlerde en az 164 kişinin hayatını kaybettiğini duyurdu. Ancak Enformasyon Bakanlığı daha sonra bu bilgiyi yalanladı. Tokayev ise sivil ölümlere değinmeyerek 16 güvenlik görevlisinin hayatını kaybettiğini, bin 600’ünün de yaralandığını açıkladı. Kazak makamları, hayatını kaybeden sivillerin sayısının “şu anda belirlenmeye çalışıldığını” söylüyor.
Kazak haber ajansı Tengrinews de İçişleri Bakanlığı’na dayanarak geçen haftadan bu yana yaklaşık 10 bin kişinin gözaltına alındığını duyurdu.
“Askerler çekiliyor”
Cumhurbaşkanı Tokayev, başbakanın belli olmasının ardından bugün yeni bir açıklamada daha yaptı. Tokayev, Kolektif Güvenlik Anlaşması Örgütü’ne bağlı barış gücü askerlerinin çekilmeye başladığını ve bu hafta içinde tamamının çekilmesinin planlandığını söyledi. Barış gücü askerlerinin görevini tamamlandığını belirten Tokayev, Kazakistan’da asayişin tam olarak tesis edildiğini kaydetti.
Tokayev, Kazakistan’da geçen hafta Almatı kentinde başlayan ve daha sonra ülke geneline yayılan protesto gösterilerinin ardında dış güçler olduğunu iddia etmiş, göstericiler arasında Afganistan, Orta Asya ülkeleri ve Ortadoğu’dan eğitilerek gönderilen İslamcılar olduğunu savunmuştu.
Öte yandan uzmanlar, Tokayev’in yaşanmakta olan krizi selefi Nursultan Nazarbayev’in ülkedeki etkisini sonlandırmak için kullandığına da dikkat çekiyor. Nazarbayev, 2019 yılındaki istifasının ardından ülkenin güçlü kurumlarından Güvenlik Konseyi’ndeki başkanlığını sürdürüyordu. Nazarbayev, protesto gösterilerinin ardından bu görevi bıraktı.
Türkiye İsmailov’un başbakanlığından memnun
Türkiye Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu da Türk Devletleri Teşkilatı (TDT) Dışişleri Bakanları Konseyi toplantısında Alihan İsmailov’un başbakanlığından memnuniyet duyduklarını söyledi. Videokonferans yöntemiyle yapılan toplantının açılış konuşmasında Bakan Çavuşoğlu, Kazakistan’daki gelişmeleri kaygıyla izlediklerini belirterek “Kazakistan’da Alihan İsmailov kardeşimizin başbakan olarak atanmasından dolayı mutluluk duyduk. Kazakistan’da barış ve istikrar, bölgemiz ve teşkilatımız için olduğu gibi küresel barış için de önemli. Kazakistan, bu krizi aşacak kabiliyet, tecrübe ve devlet geleneğine sahiptir” dedi.
TDT olarak Kazakistan’ın yanında olduklarını belirten Çavuşoğlu, Kazakistan’ın bağımsızlığından bu yana hep dengeli ve başarılı dış politika izlediğini belirterek “İçinden geçilmekte olan bu krizin de Kazakistan’ın egemenliğine, bütünlüğüne, istikrarına ve dengeli dış politikasına zarar vermeyeceğine inanıyoruz çünkü biz kardeş Kazakistan’ın gücüne, basiretine ve sağduyusuna güveniyoruz” ifadelerini kullandı.
