Mahkeme, 2016 tarihli UNESCO Antlaşması’nı gerekçe göstererek, “sanat eserlerinin ödünç alınan devlete” yani Ukrayna’ya geri verilmesi gerektiğine karar verdi.
Mahkemeye göre, sanat eserleri ödünç verildiğinde, Kırım hala Ukrayna’nın bir parçasıydı.
Amsterdam’daki Allard Pierson Müzesi’nin 2014 yılında sergilemek için ödünç aldığı tarihi eserler, Rusya’nın Kırım’ı ilhakının ardından Hollanda’da kalmıştı.
Hem Ukrayna hem de Kırım yönetiminin itirazları nedeniyle uzun süreden beri eserlerin kime ait olduğu belirlenemiyordu.
Hukuki süreçte neler yaşandı?
Allard Pierson Müzesi, 2014 yılında Amsterdam’da açılan “Kırım – Altın ve Karadeniz’in Sırları” adlı sergi nedeniyle, Kırım’daki 4 müzeden 600 parça tarihi eseri ödünç aldı.
Takılar, süs eşyaları ve maskelerden oluşan İskit altınlarının sergilendiği sırada, Kırım, Rusya tarafından ilhak edildi.
Bunun üzerine Ukrayna hükümeti, Kırım’ın kendilerine bağlı olduğu gerekçesiyle altın sanat eserlerini Hollanda’dan geri istedi.
Kırım’daki müzeler ise, buna itiraz ederek, altınların geri verilmesini talep etti.
Mahkeme, Hollanda yasalarına göre Kırım’da egemen bir devlet bulunmaması nedeniyle, müzelerden gelen eserlerin geri verilemeyeceğine hükmetti.
Kırım müzeleri, Ukrayna bir devlet olarak var olmadan önce bile İskit altınlarının Kırım’da bulunup, korunduğunu vurgulayarak, karara itiraz etti.
Temyiz Mahkemesi’nin kararını 9 ay içinde açıklaması bekleniyordu. Ancak Ukrayna, yargıçlardan birinin, daha önce Hollanda’da görülen, Kırım’da Rusya tarafından kamulaştırılan petrol şirketi Yukos davasında avukatlık yaptığını gerekçe göstererek, reddi hakim talebinde bulundu.
Mahkeme heyetinin değişmesi ve yeni gelen ekibin dosyayı baştan ele alması nedeniyle, temyiz süreci uzadı.
Amsterdam Temyiz Mahkemesi, Kırım’ın ilhak edilmeden önce Ukrayna’nın bir parçası olduğu gerekçesiyle, İskit altınlarının Kiev yönetimine verilmesini kararlaştırdı.
Kırım’dan gelen 600 parça tarihi eserin sigorta bedeli 1,5 milyon euro civarında.
Maddi olarak çok fazla olmasa da İskit altınları siyasi açıdan oldukça önemli.
Hollanda yargısının kararı, uluslararası kamuoyunda tartışılan “Kırım’ın gerçek sahibinin kim olduğu” sorusuna da yanıt veriyor.
Rusya, temyiz davasının kaybedilmesi halinde artık ülkesindeki sanat eserlerini Hollanda’daki müzelere ödünç vermeyeceğini açıklamıştı.
Moskova yönetimi bu tutumunu sürdürüse, özellikle Saint Petersburg’daki Hermitage (Ermitaj) koleksiyonundan çok sayıda sanat yapıtını sergileyen Amsterdam Hermitage Müzesi’nin ciddi biçimde etkileneceği belirtiliyor.
KAYNAK: BBC TÜRKÇE – YUSUF ÖZKAN
