Uluslararası Polis Teşkilatı’nın (Interpol) İstanbul’daki 89’uncu genel kurul toplantısı İstanbul’da Haliç Kongre Merkezi’nde sürüyor. Teşkilatın dört yıl süreyle görev yapacak yeni başkanı yarın seçimle belli olacak. Interpol başkanlığına aday olan Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) İçişleri Bakanlığı Başmüfettişi Tümgeneral Ahmed Nasır El Reisi hakkındaki işkence iddiaları ise tartışma yaratmayı sürdürüyor.
Avrupa Parlamentosu’nun üç üyesi 11 Kasım tarihinde Avrupa Birliği Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen’a yazdıkları mektupta “General El Reisi’nin seçimi, Interpol’ün görevi ve itibarını zayıflatır ve örgütün misyonunu etkin bir biçimde yerine getirmesini ciddi olarak etkiler” ifadelerini kullanmıştı. Daha önce de Alman Federal Meclisi’nin üç üyesi Yeşiller partili Kai Gehring, Hür Demokrat Parti’den Peter Heidt ve Sosyal Demokrat Parti’den Frank Schwabe ortak bir bildiri kaleme alarak El Reisi’nin adaylığı konusundaki çekincelerini dile getirmişti.
Texas A&M Üniversitesi’nin uluslararası baskı konusunda uzmanlaşmış öğretim üyesi Edward Lemon, Interpol’de başkanlık makamının sembolik bir anlamı olduğunu belirterek, El Reisi’nin seçilmesinin otoriter hükümetlere muhalifleri yurtdışında takip etmenin “normal olduğu” yönünde bir işaret vereceği uyarısı yaptı.
Ekim 2020’de aralarında İnsan Hakları İzleme Örgütünün de bulunduğu 19 sivil toplum kuruluşu El Reisi’nin seçimine karşı bir açıklama yapmış, El Reisi’yi “sistematik olarak barışçıl muhalifleri hedef alan bir güvenlik aygıtının parçası” olarak nitelemişti.
Hakkında iki suç duyurusu bulunuyor
El Reisi hakkında işkence gerekçesiyle Fransa ve Türkiye’de iki ayrı suç duyurusu bulunuyor. Suç duyurularından ilki İngiltere vatandaşı siyaset bilimci Matthew Hedges’e ait. Hedges Mayıs 2018’de doktora tezi için bazı görüşme ve incelemelerde bulunmak üzere gittiği Birleşik Arap Emirlikleri’nde casusluk suçlamasıyla tutuklandı. Kasım 2018’e kadar tutuklu kalan Hedges gözaltı ve tutukluluğu esnasında işkenceye uğradığını söylemişti. Hedges Mayıs 2021’de El Reisi’nin de aralarında olduğu dört kişi hakkında suç duyurusunda bulunmuştu.
Körfez İnsan Hakları Merkezi avukatları da hükümete muhalif Ahmed Mansur’a yönelik “işkence ve barbarlık eylemlerinden” sorumlu tuttuğu El Reisi’yle ilgili İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı’na suç duyurusunda bulunmuştu. Avukatların yaptığı açıklamada Mansur’un 2017’den bu yana 4 metrekarelik bir hücrede “bir şilte olmadan ve soğuktan korunmadan”, “doktor, hijyen, su ve tuvalet erişimi olmaksızın” tutulduğu belirtilmişti.
BAE’nin Interpol’ün finansmanında payı
Merkezi Fransa’nın Lyon kentinde bulunan Interpol’e BAE yıllardır büyük paralar akıtıyor. Texas A&M Üniversitesi’nden Lemon’a göre BAE’nin 2017’de Interpol’e yaptığı bağış 54 milyon dolar. Bu meblağın Interpol’e yapılması gereken toplam katkıya denk geldiğini söyleyen Lemon, BAE’nin 2020 yılında aktardığı paranın ise 68 milyon dolara çıktığını belirtti. Lemon “Bu fonlar diğer üyelerin teşkilatı etkileme kapasitesini azaltıyor” dedi.
BAE’ye Interpol sistemini siyasi muhaliflerin yakalanması için kırmızı bülten çıkartarak istismar ettiği suçlaması yöneltiliyor ve El Reisi’nin başkanlığında bunun daha da sistematik hale gelmesinden endişe ediliyor.
Interpol Genel Sekreteri Jürgen Stock gazetecilere yaptığı açıklamada “iddialardan haberdar olduğunu ve bunların katılımcılar arasında ele alınan bir konu olduğunu” belirtti. Stock “Karar vermek perşembe günü Interpol’e üye ülkelerin görevi” dedi.
Dört yıl süreyle devam edecek olan başkanlık görevi için aday olan diğer isim ise Çek Cumhuriyeti’nden Sarka Havrankova. “Sadece alternatif sunmaya çalışıyorum” diyen Havrankova “Teşkilatın nasıl yönetilmesini istediklerine karar vermek delegasyonlara kalmış” diye konuştu.
