Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, Moskova ziyaretinin ikinci gününde Rusya ve Çin’in “kapsamlı stratejik ortaklar” ve “güçlü komşular” olduğunu söyledi, ülkesinin bu stratejik ortaklığa her açıdan öncelik vereceğini vurguladı.
Şi dün Rusya Devlet Başkanı Putin ile dört saat görüşmüş, ardından yapılan basın açıklamasında liderler birbirlerine “Sevgili dostum” diye hitap etmişti.
Şi, önümüzdeki yıl Rusya’daki genel seçimler hakkında konuşurken de “Rusya güçlü liderliğiniz sayesinde büyük başarılara erişti, halk refaha ulaştı. Halkın sizi tekrar seçeceğine eminim” dedi.
Şi bugün de Rusya Başbakanı Mikhail Mişustin ile görüştü.
Bu, Rusya’nın geçen yıl Ukrayna’yı işgalinin ardından Şi’nin bu ülkeye gerçekleştirdiği ilk ziyaret oldu.
Şi, Putin’i “bu yıl içinde kendisine uyacak bir vakitte” Çin’e davet etti.
Uluslararası Ceza Mahkemesi (ICC) geçen hafta, Ukrayna’daki savaş suçları nedeniyle Putin hakkında tutuklama emri çıkarmıştı. Fakat Rusya ve Çin bu mahkemeyi tanımıyor.
Şi ve Putin bugün bir kere daha bir araya gelecek.
Şi’nin Ukrayna lideri Volodimir Zelenskiy ile bir video görüşme yapabileceği belirtiliyor. İki lider işgalin başından bu yana konuşmadı.
Çin’in bölgesindeki en büyük rakiplerinden Japonya’nın Başbakanı Fumio Kişida ise bugün Ukrayna’yı ziyaret ediyor.
12 maddelik barış teklifi
Şi ve Putin geçen yıl işgalin başlamasından kısa süre önce bir araya gelerek iki ülke arasındaki “sınırsız dostluktan” söz etmiş ve “işbirliğinin dışında kalan hiçbir alan olmayacağını” söylemişti.
Fakat savaş başladıktan sonra Çin, Rusya’nın her alanda yanında olmadı.
Örneğin, BM Genel Kurulu’nun Rusya’yı işgal nedeniyle kınadığı bazı oturumlarında Rusya’nın yanında yer almaktansa çekimser kalmayı tercih etti.
Pekin işgal başladıktan sonra, bugüne kadar Moskova’ya silah satışı da yapmadığını belirtiyor.
Bugünkü görüşme öncesinde Beyaz Saray, “Umarız ki Şi, Putin’in Ukrayna kentlerini, okullarını ve hastanelerini bombalamayı sonlandırması, savaş suçlarına ve katliamlara son vermesi için baskı yapar” açıklamasında bulundu.
Kremlin ise iki liderin, Şi’nin 12 maddelik barış teklifini görüştüklerini açıkladı.
Çin’in bu planı bazı genel prensipler içerirken, 13. ayına giren savaşın nasıl sonlanacağına dair bir öner barındırmıyor.
Maddelerin bir kısmının Rusya’ya yönelik Batı yaptırımlarını eleştirmesi nedeniyle, bu teklif Batı’da pek karşılık bulmamıştı.
Şi’den Orta Asya hamlesi
Şi bu hafta Orta Asya’da da yeni bir girişimde bulundu ve bölgedeki tüm eski Sovyet ülkelerini Çin’de bir zirveye davet etti.
Fransız haber ajansı AFP’ye göre Mayıs’ta düzenlenecek “Çin-Orta Asya Zirvesi” adlı etkinliğe Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan ve Özbekistan davet edildiğini açıkladı. Türkmenistan’dan ise bir açıklama gelmedi.
Yeraltı kaynakları açısından zengin bu bölge son dönemde Şi’nin yanı sıra ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve AB Konseyi Başkanı Charles Michel tarafından ziyaret edildi.
