Ukrayna’da savaş birinci ayını doldururken dün Brüksel üç zirveye ev sahipliği yaptı. Avrupa Birliği (AB) Liderler Zirvesi’nde Ukrayna’ya yeniden imar fonu kararlaştırılırken NATO ve G7 zirvelerinden Rusya’ya “savaşı derhal durdur” mesajı çıktı.
Bugün de devam eden AB liderler zirvesinin ilk gününde istişareler gece yarısına kadar sürdü. Yayımlanan belgede Ukrayna’daki savaş sonrasında yeniden imar çalışmaları için kullanılmak üzere bir dayanışma fonu oluşturulacağı bildirilerek uluslararası partnerler fona katkıda bulunmaya çağırıldı. Fona kaynak sağlanması için bir uluslararası konferans düzenlenmesi öngörülüyor. Fonun öncelikle Ukrayna’da kurumların işlerliğinin sağlanması, Rusya’ya karşı savunma ihtiyaçları ve acil yardımları kapsaması, uzun vadede ise yeniden inşa ve büyük yatırımlar için kullanılması planlanıyor.
Ambargo konusunda görüş ayrılıkları sürüyor
Rusya’ya özellikle enerji alanındaki yaptırımlar konusunda ise üye ülkeler arasındaki görüş ayrılıkları aşılamadı. Enerji alanında büyük ölçüde Rus doğal gazına bağımlı olan AB ülkeleri, Rusya’ya yaptırımların kendilerine zarar verecek sonuçlar doğurmaması gerektiğine dikkat çekiyor.
Almanya, Avusturya, Hollanda ve Belçika’nın da yer aldığı grup enerjide bu tutumu savunurken Rusya’ya coğrafi olarak daha yakın konumda olan ve Rusya tehdidini daha yoğun bir şekilde algılayan Polonya, Finlandiya ve Baltık ülkeleri “Rusya’dan enerji alımları yoluyla savaşın finanse edilmemesi gerektiğini ve yaptırımların sertleştirilmesini savunuyor. Zirvenin ikinci gününde de ambargo konusunda bir karar çıkması beklenmiyor.
AB, elektrik üretimi, ısınma ve endüstri tedariki için kullanılan doğal gazın yüzde 90’ını ithal ediyor. Rusya Avrupa’nın doğal gaz ihtiyacının yüzde 40’ını, petrol ihtiyacının yaklaşık yüzde 25’ini karşılıyor.
Gözler Amerikan LNG’sinde
AB Komisyonu da bu çekinceleri dikkate alarak Rusya’ya ambargo uygulamak yerine Rus doğal gazına bağımlılığı bu yıl içinde üçte iki oranında azaltacak önlemler alma önerisinde bulundu. AB, bu hedef doğrultusunda ABD ve diğer ülkelerden sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) alımlarına hız verecek.
Konu, bugün Brüksel’de ABD Başkanı Joe Biden ve AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen arasında yapılacak ikili görüşmenin de önemli gündem maddeleri arasında yer alıyor.
Zelenskiy’den AB liderlerine teşekkür ve sitem
AB liderler zirvesine video konferans yoluyla katılan Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy, AB liderlerine şimdiye kadar Rusya’ya uygulanan yaptırımlar için teşekkür etmekle birlikte, “bu adımlar daha önce atılsaydı Rusya saldırıdan önce iki kez düşünmek zorunda kalırdı” söyleminde bulundu.
Ülkesinin AB’ye üyelik başvurusunun hızlı bir şekilde değerlendirmeye alınmasını isteyen Zelenskiy, “Burada size rica ediyorum. Geciktirmeyin. Bu bizim için bir fırsat” dedi.
NATO’nun doğu kanadına takviye sürecek
Dün yine Brüksel’de gerçekleştirilen NATO ve G7 zirvelerinde Ukrayna’da derhal ateşkes ilan edilmesi çağrısı yapılarak Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve savaşı planlayıp destekleyen herkesten hesap sorulacağı mesajı verildi.
NATO zirvesinde, İttifak’ın doğu kanadının güçlendirilmesine devam kararı çıkarken Bulgaristan, Slovakya, Macaristan ve Romanya’ya dört muharip birlik daha gönderileceği bildirildi. Siber savaş becerilerinin artırılması kararlaştırılırken uzun vadede İttifak’ın savunma becerilerinin nasıl geliştirilebileceği üzerinde çalışılacak. Haziran ayında Madrid’de yapılacak NATO zirvesinde üye ülkelerin savunma harcamaları konusunda taahhütlerde bulunması istenecek.
Rusya’yı Ukrayna’da kimyasal, nükleer ya da biyolojik saldırıda bulunmaması konusunda uyaran NATO liderleri, İttifak’ın ABC silahları denilen nükleer, biyolojik ve kimyasal silahlarının aktive edilmesi kararı aldı.
G7 Biden’ın önerisine temkinli
Rusya’nın uluslararası toplumdan izolasyonu konusu da G7 zirvesinde görüşüldü. ABD Başkanı Joe Biden, Rusya’nın G20’den çıkarılmasını gündeme getirdi, G20 ülkelerinin bu teklifi kabul etmemesi durumunda Ukrayna’nın gruba dahil edilmesi için çalışacağını söyledi.
G7 zirve bildirisinde ise bu konuda temkinli ifadelerin yer alması dikkat çekti. Bildiride, “Uluslararası kuruluşlar ve çok taraflı forumlar artık Rusya ile faaliyetlerini ‘hiçbir şey olmamış gibi’ sürdürmemelidirler” ifadesi yer alırken, atılacak adımlarla ilgili diğer ülkelerle istişarelerde bulunulacağı kaydedildi.
G7 zirvesinde ayrıca Ukrayna savaşı nedeniyle oluşabilecek açlık tehlikesine karşı önlemler de görüşüldü. Bildiride böyle bir riski engellemek için gıda malzemelerinde ihracat yasakları getirilmeyeceği belirtilerek Birleşmiş Milletler’e (BM) bağlı Dünya Gıda Programının yoksul ülkelere yardım konusunda destekleneceği kaydedildi. G7 liderleri ayrıca dünyanın en büyük buğday üreticileri arasında bulunan Ukrayna’da tarımsal üretime destek taahhüdünde de bulundu.
