48 yaşındaki Juhi Saklani, hükümetin memurlara lojman inşa etmek için Yeni Delhi’nin merkezindeki binlerce ağacın kesilmesini öngören planını gündeme getirdiğinde duyduğu dehşeti hatırlıyor.
Juhi Saklani, “Bazılarımız bu ağaçları çok seviyordu ve ağaçlar ile hava kirliliği arasındaki ilişkiyi görenlerimiz bunun bir suç oluşturacak kadar yanlış bir plan olduğunu düşündü” diyor ve bu durumun kendisini “yurttaş eylemci” olmaya zorladığını anlatıyor.
Yeni Delhi, dünyanın havası en kirli kentlerinden biri. Hava kalitesi sıklıkla sağlığa zararlı düzeylere geriliyor. Kirliliği biraz azaltan unsurlardan biri, hükümetin inşaat projeleri nedeniyle azalmış olsa da, hala kentin geniş kesimlerinin yeşil bir örtüyle kaplı bulunması.
Başkentin yedi mahallesinde binlerce ağacın kesilmesini öngören planlar aslında Temmuz 2016’da kabul edildi. Ancak kamuyu planları geçen ay, medyanın sadece tek yerde 11 bin dolayında ağacın kesileceğini haber yapmasının ardından duydu.
Bir gün içinde yüzlerce bölge sakini, çevre koruma ve hava kirliliğiyle mücadele örgütü, inşaat planlarıyla mücadele karşı savaşmak için kollektif bir güç oluşturdu.
Eylemciler kamuoyunun desteğini almak için harekete geçti. Hareket, sosyal medya ve WhatsApp gibi mesajlaşma uygulamalarının yardımıyla binden fazla kişinin planlara karşı protesto eylemi yapmasını sağladı.
Oturma eylemleri, ağaçlara tırmanmak, mum yakmak, meditasyon protestoları, ağaç dikme toplantıları ve ağaçların etrafında devriye gezmek gibi organizasyonlar yapıldı.
Yeni Delhili çevreci Vimlendu Jha, hareket sayesinde çevreyi korumanın hayatının önemli bir parçası haline geldiğini söylüyor.
Jha, çevre ve gençliğin sorunları konusunda çalışan ve kâr amacı gütmeyen Swecchha adlı örgütün dört kurucusunda biri. Jha sıklıkla Delhi’yi daha “yaşanır” kılmayı amaçlayan eylemlere katıldı veya öncülük etti.
Yıllardır Delhi’nin çeşitli yerlerine fidan diken Jha, hükümetin planlarının vatandaşların hakların ihlal etttiğini vurguluyor.
Vimlendu Jha, “Hükümet yurttaş haklarının ve çevrenin koruyucusudur” diyor ve hükümetin çevreyi korumak yerine, durumu daha da kötüleştiren adımlar attığını söylüyor.
Yeni Delhi Doğa Topluluğu adlı bir sosyal medya kollektifi başlatan Jerhaen Khanna da bu görüşe katılıyor ve “Mevcut ağaçların hiç biri kesilmemeli çünkü ağaçların kendisi yaşayan bir ekosistem” diyor.
Jerhaen Khanna özellikle büyük kentlerde sık görülen bir “hastalık” olarak tanımladığı “ağaç körlüğünü”, insanların etraflarındaki doğal güzellik konusunda hiç bir fikri olmaması durumunu tedavi etmeye çalışıyor. Düzenli olarak atölye çalışmaları yapıyor ve ağaçlara tırmanma, altlarında meditasyon yapma, çim üzerinde çıplak ayakla yürüme ve Yeni Delhi’nin az bilinen ormanlık yerlerinde yürüyüşler düzenleme gibi faaliyetlere öncülük ediyor.
Khanna, “Neredeyse 20 milyon kişinin yaşadığı şehirde, herkesin başına gelen yıkıcı bir şey. Bu kadar çok ağacı kaybetmek bir felaket” diye ekliyor.
Halktan gelen tepki karşısında şaşıran federal hükümet eylemlere karşılık verdi. Önce “sadece 14 bir ağacın kesileceği” açıklandı. Sonra kesilen her bir ağaç yerine 10 fidan dikme sözü verdiler.
Juhi Saklani, hükümetin vaadini “inanılmaz bir saçmalık” diye niteliyor ve Hindistan’da fidanların hayatta kalma oranının çok kötü olduğuna dikkat çekiyor.
Saklani “Ayrıca bu mahallelerin 30 kilometre uzağına dikilecek fidanlar ne işe yarayacak ki?” diye soruyor.
Khanna da hükümetin planlarını meşru kılma ve kesilen ağaçları tazmin etme planlarına karşı çıkıyor. “Bu organizmaların oluşması için ülkenin doğal kaynakları kullanılarak yarım ya da bir yüzyılın geçtiğini fark etmiyorlar” diye de ekliyor.
Daha sonra, 28 Haziran’da Bayındırlık ve Şehircilik Bakanı “Bundan sonra Delhi’deki inşaatlar için hiçbir ağaç kesilmeyecek” diye tweet attı.
Bakan Durga Shanker Misha BBC’ye yaptığı açıklamada, “İnşaat planlarımıza tekrar bakıp, ağaç kesmeyeceğimiz bir şekilde tasarım yapacağız. Ağaçlar için bazı planlardan vazgeçebiliriz” dedi.
Ancak o zamana dek, hem yüksek mahkeme hem de bir çevre mahkemesi olan Ulusal Yeşil Mahkeme’de (NGT) dava açılmıştı.
Her ikisi de inşaat planlarının askıya alınmasına neden oldu. Daha sonra, 4 Temmuz’da Yüksek Mahkeme ikinci bir emre kadar Delhi’nin tümünde hiçbir ağacın kesilemeyeceğine karar verdi. Mahkeme kararında “İnşaat projeleri için Yeni Delhi’de hiçbir ağacın kesilmesine müsaade edilmeyecek” denildi.
Yüksek mahkedeki davayı açan Ortopedi cerrahı Dr. Kaushal Kant Mishra, ülkede eşit fırsatlar ve daha iyi yönetim sağlamak için çalışan Gençlik İçin Eşitlik adlı örgütün kurucusu ve başkanı.
Mishra, mahkemeye kast sistemine ve kadınlara yönelik ayrımcılığa karşı birçok başvuruda bulundu. Ancak bu Mishra’nın ilk çevre mücadelesiydi.
“Hareketin bu kadar ilgi görmesini beklemiyordum” diyen Mishra, Yeni Delhi’deki yüksek hava kirliliği oranlarının, çok sayıda kişiyi hükümete karşı girişilen bu mücadeleye katılmaya zorladığını söylüyor.
Mishra ve diğer eylemciler. mahkemenin kararını Yeni Delhi halkının hükümete karşı zaferi olarak görüyor.
Mahkeme kararlarını tanımayan mütteahitler
Ancak eylemciler hala kaygılı.
Daha önce verilen mahkeme emirlerine karşın, mütteahitlerin hala ağaçları kestiğini ve söktüğünü söylüyorlar. Jha’nın kendisi de böyle bir oalayı gördükten sonra bir “mahkeme kararına itaasizlik” davası açtı.
Dolayısıyla, henüz durmak istemiyorlar. Delhi’nin daha çok yeşil alana ve hava kirliliğinin azaltılmasına ihtiyacı var ve bu sadece kent sakinlerinin farkındalığının artması ve harekete geçmeleriyle mümkün olacak. Aksi takdirde, yetkililerin çeşitli projelerle ağaçları kesmeye devam etmesi çok daha kolaylaşacak.
Şimdi farkındalığı arttırmaya, özellikle çocukları ağaçların önemi ve kesilmelerinin çevreye olumsuz etkileri konusunda eğitmeye odaklanıyorlar.
