İklim ve enerji alanlarındaki çalışmalarıyla bilinen düşünce kuruluşu Ember’ın bugün yayımladığı yeni bir rapora göre Türkiye’nin rüzgar ve güneş enerjisinden elektrik üretimi, son 12 ayda 7 milyar dolarlık fosil yakıt ithalatını önleyerek enerji ithalatını düşürdü. Önümüzdeki aylarda gaz fiyatlarının sabit kalması durumunda her ay yaklaşık 700 milyon dolar tasarruf edilebileceği hesaplanıyor.
Türkiye, geçen yıl elektriğinin neredeyse üçte birini doğal gazdan üretti. Kuraklık nedeniyle azalan hidroelektrik kapasitesinin gazla telafi edilmesi gaz tüketiminde yeni bir rekor kırılmasına katkıda bulundu. Buna karşılık gaz fiyatlarında bir yılda yedi kattan fazla artış yaşandı ve bu, elektrik fiyatlarına altı kat artış olarak yansıdı.
Rapora göre Türk lirasındaki değer kaybı gaz fiyatlarının elektrik fiyatlarına etkisini daha da artırdı ve gaz fiyatlarındaki değişikliklere karşı ülkenin kırılganlığını artırdı. Buna karşın, yenilenebilir kaynaklardan elde edilen her bir birim elektrik üretimi, fosil yakıt ithalatını engelliyor.
1 Mayıs 2021 ile 30 Nisan 2022 arasında rüzgar ve güneş santralleri 46,3 TWh elektrik üretti. Eğer bu elektrik doğal gaz santralleri tarafından üretilseydi 7 milyar dolarlık fazladan ithalat yapılması gerekecekti. Üretimin maksimum seviyeye ulaştığı Mart 2022’de rüzgar ve güneşin sağladığı katkı 1 milyar doları geçti.
Rapor, yenilenebilir enerjiye yatırımın Türkiye’de elektrik fiyatlarını düşürmeye yardımcı olabileceğini söylüyor. Buna göre Türkiye’nin süregelen elektrik piyasasında tavan fiyat uygulamaları elektrik üretim maliyetini değiştirmiyor, dolayısıyla maliyet yükünü hafiflemiyor.
Diğer taraftan Türkiye’de rüzgar ve güneş enerjisi için kısıtlı kapasiteler ayrılıyor. Raporda ihale süreçlerinde ihale edilen kapasitelerden 10-15 kat daha fazla başvuru alındığının altı çiziliyor. Rüzgar ve güneşe tahsis edilen kapasitelerin yükseltilmesi ve yatırım iştahının daha verimli kullanılması gerektiği vurgulanıyor.
Ember Elektrik ve İklim Veri Analisti Ufuk Alparslan: “Enerji kriziyle mücadele, özellikle güneş enerjisi gibi çok hızlı uygulanabilen çözümlere ihtiyaç duyuyor.” diyor.
Rapora göre Türkiye’de elektrik üretiminde geçtiğimiz yıldaki kapasite artışının yüzde 97’si yenilenebilir kaynaklardan oluştu. Ancak Türkiye, son yıllarda elektrik talebindeki artışı karşılamaya yetecek kadar yenilenebilir enerji artışı sağlayamadı.
Türkiye, yıllık 8 GW kapasite ile Avrupa’nın en yüksek güneş paneli üretim kapasitesine sahip ancak her yıl 1 GW’tan daha az güneş santrali devreye alınıyor.
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Türkiye’nin güneş paneli üretiminde Avrupa’da birinci, dünyada dördüncü sırada olduğunu açıklamıştı.
