Bakan Kurum, Twitter hesabı üzerinden paylaştığı uzun notta ikinci denetim sürecinin işletilemediği ve tehlikeli madde envanter raporunun bakanlığa sunulmaması nedeniyle geminin Türkiye karasularına girmesine izin verilmeyeceğini söyledi.
Bünyesinde barındırdığı asbest miktarı nedeniyle uzmanlar tarafından “Ölüm gemisi” olarak adlandırılan NAe São Paulo gemisi 7 Ağustos günü Türkiye saati ile 17:30’da Brezilya’dan Aliağa’daki söküm tesislerine doğru yola çıktı.
İzmir Aliağa’da bulunan Sök Denizcilik ve Ticaret Limited Şirketi tarafından sökülmesi için Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın izin verdiği asbestli Nae Sao Paulo gemisine karşı birçok sivil toplum kuruluşu, ülkeye girmemesi için mücadele etmişti.
Bakanlık’tan yapılan “Şartlı onay verdik” açıklamasında “Tehlikeli Madde Envanter Raporunun tarafımıza sunulmasını istedik” ifadesi yer aldı. Raporun bakanlığa sunulmadığı gerekçesiyle, “şartlı notifikasyon onayının iptal edilmesine karar verilmiştir. Bu karar doğrultusunda, geminin Türk kara sularına girmesine izin verilmeyecektir.” denildi.
Brezilya’dan gelen NAE Sao Paulo gemisiyle ilgili basın açıklamamız pic.twitter.com/7RzxvJSkJ4
— Murat KURUM (@murat_kurum) August 26, 2022
Ne olmuştu?
Bakanlığın zehirli savaş gemisinin İzmir Aliağa’da sökümü için Sök Denizcilik adlı firmaya izin verdiği ortaya çıkmıştı. Brezilya Donanması’nın 2017’de emekliye sevk ettiği Nae Sao Paulo adlı geminin yolculuğu muhalefet ve çevre örgütlerinin büyük tepkisine rağmen Aliağa’ya doğru devam ediyordu.
Eylül 2019’da gemi ihaleye çıkarıldı ve Mart 2021’de 1,8 milyon dolar karşılığında tersanesi İzmir Aliağa’da bulunan Sök Denizcilik şirketi satın aldı. İhale süreci sırasında tehlikeli atık envanterine dair taraflar arasında hiçbir belge ya da bilgi bulunmuyordu. Aradan geçen bir yıldan uzun sürede başta Türkiye olmak üzere bütün ülkelerdeki ilgili makamlar sessizliğini korudu ve sivil toplumdan yükselen seslere kulaklarını tıkadı.
Geminin Sao Paulo’dan İzmir’e yolculuğu 4 Ağustos’ta başladı. Aynı gün, Sao Paulo/Foch enstitüsünün açtığı hukuki davada uçak gemisinin yıllardır demirlediği limana geri dönmesine yönelik tedbir kararı çıktı. Ama zehirli gemi yoluna devam etti.
Bu süreçte de toplumun çeşitli kesimlerinden protestolar düzenlendi.
Türkiye’ninse, gemi yola çıktıktan sonra ve şu an Cebelitarık’a bir gün uzaklıktayken, itirazlar sonucunda Brezilya’dan kendi karasuları içerisinde ‘tehlikeli madde analizi’ talep ettiği ortaya çıktı. Greenpeace Türkiye yetkilileri, Brezilya’nın bunu reddederek analizin Türkiye’de yapılmasının daha uygun olduğunu söylemişti.
