Uluslararası Astrobiyoloji Dergisi’nde yayımlanan araştırmaya göre büyük ölçekteki güneş fırtınaları yer yüzündeki manyetik alanın bozulmasına sebep olmuş, ortaya çıkan bu jeomanyetik bozulmalar balinaların yön duygusunu şaşırtmış ve böylece balinaların sığ sulara gelmesine neden olmuş olabilir.
2016 yılında 29 İspermeçet balinası, Almanya, Hollanda, İngiltere ve Fransa kıyılarına vurmuştu.
Araştırmacıların balinalara yaptığı otopsiler sonucu çoğu balinanın iyi beslenmiş, genç ve sağlıklı olması kafaları karıştırmıştı.
Uzun bir süre boyunca balinaların neden karaya vurduğu tartışılırken bazı teoriler gıda zehirlenmesi ve iklim değişikliği gibi konulara temas etti.
İspermeçet balinaları, dünyanın dört bir yanında derin ve ılık-sıcak sularda yaşıyor.
10-15 yaşlarındayken ise genç erkek balinalar daha soğuk sularda kalamar olduğu için Kuzey Kutbu’na doğru yöneliyor.
İngiltere, İrlanda ve Norveç kıyılarında ilerledikten sonra aynı rotadan geri dönüyorlar.
Kuşlar ve arılar etkileniyor
Almanya’daki Kiel Üniversitesi’nden Dr. Klaus Vanselow ve meslektaşlarının yaptığı son araştırma ise balinaların yerin manyetik alanını yön bulmak için kullandığı ihtimaline dikkati çekiyor.
Manyetik alan bazı yerlerde güçlü bazı yerlerde zayıfken, araştırmacılar balinaların bu anormallikleri normalde okumayı öğrendiklerini söylüyor.
Ancak Kuzey Kutbu üzerine geldiklerinde Kuzey Işıkları’nı oluşturan güneş fırtınalarının güçlü olmasının bu manyetik alanı bozabileceği öne sürülüyor.
Araştırmacılar güneş fırtınası aktivitelerinin kuşlar ve arıların yön bulma duygusunu zedelediğini daha önce ortaya koymuştu.
‘Kapana kısıldılar’
Vanselow ve mestektaşları da Aralık 2015’te görülen iki adet şiddetli güneş fırtınasının etkilerini araştırdı. Bu fırtınaların manyetik alanda bozulmalara yol açabildiğini gördü.
Bu yüzden balinaların da yanlış yöne gitmiş olabileceğine dikkat çekiyorlar.
Fırtınaların ve balinaların karaya vurduğu zamanları takip eden araştırma ekibi, Azorlar bölgesinde yetişmiş balinaların, güneş fırtınalarının etkisini büyürken öğrenmediği için İskoçya ve Norveç arasında güneş fırtınalarına denk geldiklerinde yanlış yöne yüzmüş olabileceklerini söylüyor.
Sığ sulara geldikten sonra ise şanslarının kalmadığını ve kapana kısıldıklarını vurguluyorlar.
Bu araştırmayı kanıtlamak her ne kadar neredeyse imkansız olsa da Almanya’daki 16 balinaya otopsi yapan Hannover Üniversitesi’nden Abbo Van Neer, teorinin mantıklı olduğunu belirtiyor.
NASA da bir süredir güneş fırtınalarının deniz memelileri üzerinde etkisinin olup olmadığını araştırıyor.
