Plastik su şişeleri, bisküvi paketleri, şampuan kutuları, çatal-bıçaklar, poşetler, koruyucu ambalajlar ve pandemiyle birlikte günlük kullanıma dahil olan tek-kullanımlık yüz maskeleri her gün çevreyi kirletmeye devam ediyor. Birleşmiş Milletler Çevre Programı plastik atık akışının durdurulması için sistematik bir değişikliğe ihtiyaç olduğunu belirtiyor.
HER YIL PLASTİK ATIKLAR DAHA ÇOK ARTIYOR
Birleşmiş Milletler Çevre programının verdiği bilgiye göre dünyada 1950-1970 yılları arasında kullanılan plastik kullanımı kontrol edilebilir derecedeydi. Ancak plastik üretimi ve beraberinde gelen plastik atıklar 1970’lerden sonra ciddi bir artış göstermeye başladı. Şu anda yıllık yaklaşık 400 milyon ton plastik atık üretiliyor. Eğer bu duruma bir el atılmazsa küresel üretimin 2050 yılına kadar 1.100 milyon tona ulaşacağı düşünülüyor. Çevre Programı şu ana kadar küresel olarak üretilen 7 milyar ton plastik atığın sadece yüzde 10’undan da azının geri dönüştürülebildiğini belirtiyor.
EN ÇOK HANGİ ÜRÜNLERDE PLASTİK KULLANILIYOR?
Birçok insanın günlük hayatında yer edinen plastikler en çok yeme-içme kaplarıyla ortaya çıkıyor. Birleşmiş Milletler Çevre Programı plastiklerin yaklaşık yüzde 36’sının tek kullanımlık yiyecek ve içecek kapları için üretildiğini açıklıyor. Bunların yaklaşık yüzde 85’inin de kontrolsüz atıklara dönüştüğünü söylüyor. Program, sigara izmaritlerinin de çevrede bulunan en yaygın plastik atık ürünü olduğunu söylüyor. Sigara izmaritleri küçük plastik lifler içeriyor. Sigara izmaritlerinden sonra ise çevrede en yaygın bulunanlar plastik şişeler, plastik bakkal poşetleri ve plastik pipetler.
İNSAN HAYATI TEHDİT ALTINDA
Birleşmiş Milletler Çevre programı şu anda okyanuslarda 75 ila 199 milyon ton plastik bulunduğunu tahmin ediyor. Eğer plastik kullanımı azaltılmazsa ve bir önlem alınmaya başlanmazsa atık miktarları daha da artacak. Çevre Programı bu artışın insan vücudunu da etkilediğini açıkladı. Birçok plastik madde dünya üzerinden tamamen yok olmuyor sadece küçük parçalara ayrılıyor ve mikroplastiklere dönüşüyor. Bu mikroplastikler ise solunum yoluyla insan vücuduna girebilir ve organlarda birikebilir. Yapılan yeni bir çalışma ise yeni doğan bebeklerin plasentalarında mikroplastikler tespit etti. Program, bu durumun insan sağlığı üzerindeki etkisinin halen tam bilinmediğini söylüyor.
Program, öncelikle devletlere ve sonra tüm insanlığa plastik atık konusunda neler yapılabileceğinden, alınabilecek önlemlerden bahsediyor. Program, herkesi plastik atıkları azaltmak için harekete geçmeye çağırıyor.
KAYNAK: KRONOS – GÜLNUR HASESOĞLU
