Haydarpaşa'da ilk proje cami

Tarihi Haydarpaşa Garı ve çevresine ilişkin turizm ve ticaret merkezi yapılmasını öngören imar planlarının, halkın yararına olmadığı gerekçesiyle mahkemece iptal edilmesinin ardından, alana ne olacağı ve ranta açılıp açılmayacağı büyük soru işareti. İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) Meclisi’nde önceki gün garın geri sahasında kalan, 1699 yılında inşa edilen ve 1959’da yıkılan Üsküdar Selimiye’deki Kavak İskelesi Mescidi’nin planları görüşüldü. Böylece, alana cami dışında yurt gibi yapılar da yapılabilecek. CHP’li Meclis üyeleri plan teklifine, külliye yapımının planlandığını belirterek karşı çıktı.

‘Cami tescil edildi’

İstanbul 5. İdare Mahkemesi, Harem bölgesi ile Haydarpaşa Limanı ve Geri Sahası Nazım İmar Planı’nı, şehircilik ilkeleri, planlama esasları ve kamu yararına uygun olmadığını belirterek, 23 Temmuz 2015’te iptal etmişti. Bölgenin plan sınırları içinde kalan Üsküdar, Selimiye Mahallesi’ndeki Burhan Felek Caddesi üzerinde, yaklaşık 13 bin metrekarelik Devlet Demiryolları’na (TCDD) ait alana ilişkin tartışma yaratacak bir imar planı teklifi İBB Meclisi’ne geldi. Teklifte, Kavak İskelesi Mescidi’nin Sultan 4. Mehmet’in hazinedarı Hacı Beşir Ağa tarafından 1699’da inşa edildiği ancak 24 Nisan 1959’da yıktırıldığı ifade edildi. İstanbul 6 Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü’nün 17 Nisan 2015’te mescidi tescil ettiği belirtilerek planlara “Dini tesis alanı ve tescilli parsel” olarak işlenmesi istendi. Alanda şu an TCDD’ye ait yapılar bulunuyor.

Bölge planı çalışması var

İBB, TCDD Haydarpaşa 1. Bölge Müdürlüğü’nden de teklif için görüş istedi. TCDD, mahkemenin iptal kararını hatırlatarak, bölgeye ilişkin plan çalışmalarının 9 Kasım 2016’da başladığını belirtti. Görüşte şu ifadelere yer verildi: “Teklife bu aşamada görüş bildirilmesi Özelleştirme İdaresi Başkanlığı tarafından yapılacak planlama ve proje bütünlüğünü olumsuz etkileme ihtimali var. Ve Özelleştirme İdaresi Başkanlığı’ndan da görüş istenmeli.” İBB, Özelleştirme İdaresi’ne de görüşünü sordu. İdareden 30 gün içinde yanıt gelmeyince, yasal olarak olumsuz bir görüşün olmadığı kabul edildi.

Yurt da yapılabilecek

Plan teklifinin notları da dikkat çekiciydi. Alanın tamamen dini tesis alanı yapılmasının yanı sıra not olarak da dini tesis külliyesi, lojman, kütüphane, dinlenme salonu, aşevi, yurt ve kurs yapılabileği de yazıldı. Teklif CHP’li Meclis oylarının ‘ret’ oyuna karşın AKP’li Meclis üyelerinin oylarıyla kabul edildi. CHP’li Meclis üyesi Nezih Küçükerden ve İBB CHP Grubu basın sözcüsü Tarık Balyalı, tarihi eserin yapılmasına değil, alanın yurtla birlikte bir külliye şeklinde yapılmasına karşı çıktılarını söyledi.

Osmanlı mimarisine tutan önemli yapılara imza atan Alexandre Vallaury ile Raimonde D’Aronco’nun projesini yaptığı ve 1894’te inşaatına başlanan Mekteb-i Tıbbiye-i Şahane binası, 1903 yılında eğitime açıldı. Klinik bölümleri bugün Haydarpaşa Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi olarak hizmet veren yapı, daha önce Marmara Üniversitesi’nin bir kampusu olarak kullanılıyordu. Bina, Sağlık Bilimleri Üniversitesi adıyla halen hizmet veriyor.