H¨ükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli (IPCC) okyanusların ve kriyosfer yani dünyayı kaplayan buz tabakasının şu anki durumu ve geleceğine ilişkin yayımladığı çarpıcı raporda durumu bu şekilde özetliyor.
Birleşmiş Milletler’e bağlı bir kurum olan IPCC raporunda direnci arttıracak, kaçınılmaz değişimlerie adate olabilmeye yardımcı olacak ve sürdürülebilir kalkınma için fayda sağlayacak bir dizi öneriyi dünya genelinde politika üreticilerine sundu. İşte bu önerilerden bazıları.
Karbon salımının acil ve iddialı bir şekilde azaltıması
Rapora göre sera gazı salımının ve fosil yakıt kullanımının azaltılması direnç ve sürüdrürülebilir kalkınmayı kolaylaştırabilir.
Panelin çalışma gruplarından birinin eş başkanlığını yürüten Hans-Otto Pörtner “Sera gazı salımının azaltılması bize besin sunan, sağlığımızı destekleyen ve kültürümüzü şekillendiren okyanus ekosistemi üzrindeki etkileri sınırlandıracaktır.” diyor. Pörtner kirlilik gibi diğer baskıların azaltılmasının da deniz hayatında meydana gelen değişikliklere karşı okyanusların daha dirençli hale gelmesine yardımcı olabilir.
Küresel ısınmayı sınırlandırmak için salımın azaltılması başka sorunların çözümü için de can alıcı rol oynayabilir. Örneğin şu anki ısınma düzeyi ile yüksek risk altında bulunan mercan kayalıklarının iyileştirilmesi için varolan seçenekler küresel ısınmanın 1,5 derece santigradın üzerine çıkması halinde etkisiz hale gelebilir.
Koruma alanları ağı oluşturulması
Karbon dioksitin emilimi ve depolanması için hizmet veren önemli ekosistemler olan okyanuslar ve denizler canlı türlerinin hareketini de koruyor. IPCC koruma alanları oluşturulmasının okyanusların ısınması ve deniz seviyesinin yükselmesi durumunda bir çözüm oluşturabileceğini belirtiyor.
Ancak raporda coğrafi bariyerler, ekosistemin ayrıştırılması, yaşam alanlarının bölünmesi ve bölgesel işbirliğine getirilecek sınırlar bu ağların potansiyelini azaltabilieceği uyarısına da yer veriliyor.
Karasal ve denizsel yaşam alanlarının iyileştirilmesi
Rapor yaşam alanlarının iyileştirilmesinin ekosistem bazlı uyumu arttıracağıı vurguluyor. Rapor ayrıca canlı türlerinin destekli biçimde yerniden yerleştirilmesi ve mercan bakımı gibi ekosistem yönetimin araçlarını da destekliyor.
Raporda bilim temelli ve halkın desteğini alan uzun vadeli planların yanı sıra yerel ve yerli bilginin kullanımının önemine dikkat çekiyor.
Tedbirsel yaklaşımın güçlendirilmesi
Bu öneri aşırı avlanma ya da tükenme sonucu tehlike altındak balıkçılığın yeniden canlandırılmasını içeriyor. Rapora göre bu yöntem bölgesel ekonomilere ve geçim kaynakları için faydalı olabilir. Gelecekteki ekosistemin eğilimlerinin değerlendirerek zaman içinde kurallarını güncelleye bir balıkçılık yönetiminin önemine işaret eden rapor bunun balıkçılığın karşı karşya olduğu riskleri azaltabileceğini ama yine de ekosistemdeki değişim sorununa kısıtlı çözüm sunabileceğini belirtiyor.
Kıyısal ekosistemlerde bitkilerin iyileştirilmesi
Mangrov ormanları, gelgitin yol açtğı bataklıklardaki bitkiler ve deniz çayırı tarlaları gibi kıyısal bitkiler ikilm değişikliğiyle mücadelede büyük rol oynayabilir. Rapora göre bu ekosistemlerin iyileştirilmesi sayesinde dünyada yıllık küresel karbon salımının yüzde 0,5’i bu tür bitkiler aracılığıyla emilip depolanabilir.
Okyanuslardan yenilenebilir enerji elde edilmesi
Kıyılardaki rüzgar, gelgit, dalga ve biyo yakıtlar zengin bir enerji kaynağı sunuyor. Rapora göre, alternatif enerji kaynaklarına olan talebin artması yenilenebilir enerji sektöründe ekonomik fırsatlar sunabilir.
Bütünleşik su yönetimi yaklaşımı
Küresel ısınma yüksek dağlık bölgelerdeki kar ve buz tabakalarında da değişimlere neden oldu. Rapor çok amaçlı depolama ve barajlardan su bırakılmasının en uygun şeklde kullanılmasını ve geliştirilmesini öneriyor, ancak bunun ekosistemler ve toplumlar açısından olumsuz etkilerine dikkat edilmesi gerektiğini vurguluyor.
IPCC’nin ikinci çalışma grubunun eş başkanlarından Debra Roberts iddialı iklim politikaları ve karbon salımı azaltımlarının Paris İklim Anlaşması’nın yerine getirilmesinin yanı sıra okyanuslar ve kriyosferin korunması için de gerekli olduğunu belirtiyor. “Küresel ısınmanın sanayileşme dönemi öncesine göre 2 derece santigratın üzerinde tutmayı ancak enerji, toprak, ekosistemler şehirleşme, altyapı ve sanayi gibi toplum her alanında daha önce görülmemiş bir değişim gerçekleştirebilirsek başarabilirz.”
IPCC’nin Değişen İklimde Okyanus ve Kriyosfer Üzerine Özel Raporu 36 ülkeden yüzden fazla yazar tarafından kaleme alındı ve raporda 7 binden fazla bilimsel çalışmaya atıfta bulunuldu.
KAYNAK: EURONEWS TÜRKÇE – BERRAK KANBİR
