Amatör kuşbilimci John Murillo, Kolombiya’da Manizales kentinin 10 kilometre güneybatısında bulunan Don Miguel Doğa Parkı’nda gördüğü o kuşta kesinlikle benzersiz bir şeyler vardı.
Dikkatini çeken kuş, aslında sık görülen bir türün üyesi olan yeşil bal kuşlarından biriydi. Ancak bu kuşta kayda değer bir şeyler vardı.
Sol tarafındaki tüyler yeşildi. Bu, türün dişilerinde karakteristik bir özellikti. Sağ tarafındaki tüyler ise türün erkeklerinde görülen mavi renkteydi.
Murillo bir keşif yapmıştı ve keşfini bir başka kuş düşkünüyle, Yeni Zelanda’daki Otago Üniversitesi’nden Zooloji Profesörü ve evrimsel genetik uzmanı Hamish Spencer ile paylaştı.
Çok nadir görülen bir durum
O dönem Kolombiya’da tatilde bulunan Prof. Spencer BBC’ye yaptığı açıklamada “Çok heyecan vericiydi. Bir çok kuş düşkünü ömürleri boyunca çift cinsiyetli kuş göremez. John’un keşfini gördüğüm için çok ayrıcalıklıyım” dedi ve ekledi:
“İki yanlı çifte cinsiyetlilik bir organizmanın bir yanı erkek özellikleri gösterirken, diğer yanının dişi özellikleri göstermesi.”
Prof. Spencer bu tespiti, Murillo’yla birlikte yazdığı ve Alan Kuşbilimi Güncesi adlı bilimsel yayında yer alan makalede yaptı.
Buna göre bu tür çifte cinsiyetlilik, çok sayıda hayvan grubunda, özellikle cinsel açıdan iki yönlü hayvanlarda görülüyor.
Bu keşif ise 100 yıldan uzun süredir bal kuşlarında kayda geçen ilk çift çinsiyetlilik vakası.
Prof. Spencer, “Genelde farklı cinsiyetleri bulunan kuş türlerinde hem dişi hem de erkek özellikleri barındıran hayvanlar, kuşlarda cinsiyetin belirlenmesi ve cinsel davranışları anlamamız açısından önemli” dedi.
Spencer, “Bu iki yanlı çifte cinsiyetlilik örneği (bir yanda erkek, diğer yanda dişi) bize çok sayıda türde olduğu gibi, kuşlarda da bir tarafın erkek bir tarafın dişi olabileceğini gösteriyor.” sözleriyle devam etti.
Peki bu benzersiz kuş nasıl ortaya çıktı?
Spencer, “Cinsel açıdan iki yönlü tüyler, vücut genelindeki hormon farklılıklarından çok, yakındaki hücrelerin kromozom yapısından kaynaklanıyor” dedi.
Bu durum daha önce başta kelebekler olmak üzere böceklerde, kabuklularda, örümceklerde ve hatta kertenkeleler ve kemirgenlerde görüldü.
Prof. Spencer, “dişi yumurta üretirken hücre bölünmesindeki bir hata ve bunu takiben yumurtanın iki spermle çifte döllenmesinden” kaynaklandığını vurguladı.
21 aylık gözlem
Etrafı ormanlarla çevrili bir çiftlik olan Don Miguel Doğa Parkı’nda kuşlar için bir beslenme noktası kuruldu.
Kuşlara, taze meyve ve şekerli su verilen nokta sayesinde bölge kuş gözlemcileri için mükemmel bir yer haline geldi.
Murillo’nun tespit ettiği benzersiz kuş en az 21 ay boyunca gözleni ve davranışları diğer bal kuşlarından ço da farklı değildi. Ancak kuş, sunulan meyveleri yemeye başlamadan önce sıklıkla, diğerlerinin gitmesini bekliyordu.
Ancak kuşun, aynı zamanda bölgesine düşkün olduğu, diğer kuş türlerinin beslenme noktasına gelmesine izin vermediği de kaydedildi. Ancak bunu neden yaptığı tam olarak bilinmiyor.
