Uluslararası Balina Avcılığı Komisyonu (IWC), 1986’da balinaların neslini korumak için ticari avı yasakladı.
Ancak Japonya bu yasağın artık kaldırılması için IWC’ye bir teklif sundu. IWC, kararını önümüzdeki hafta Brezilya’da düzenlenen yıllık toplantıda açıklayacak.
Akıllardaki soru şu: Balina öldürmek yeniden kâr aracı haline mi gelecek mi?
Japonya zaten balinaları öldürmüyor mu?
Evet ama durum biraz karışık.
Balina avcılığını destekleyen bazı ülkeler, IWC’nin geçici balina avı yasağının sürdürülebilir bir av kotası konusunda taraflar uzlaştıktan sonra kalkacağını umuyordu.
Ancak bu yasağın kısmi bir süreklilik kazanması doğal yaşamı koruma kuruluşlarını sevindirdi.
Japonya, Norveç ve İzlanda, balina avının kültürlerinin bir parçası olduğunu söylüyor ve avcılığın sürdürülebilir bir şekilde devam etmesini istiyor.
Japonya’nın önerisi ne?
Ülkede 19’uncu ve 20’inci yüzyıllarda balık avcılığının yükselmesi bu dev memelilerin neslinin neredeyse tükenmesine yol açıyordu.
1960 yılında av yöntemleri geliştirildi ve büyük gemilerle ava çıkılmaya başlandı. Denetimsizlik kaygıları artınca da av yasağı getirildi.
IWC’nin başkanlık koltuğunda halihazırda Japonya var ve balıkçılıktan sorumlu üst düzey yetkili Hideki Moronuki müzakereleri yürütüyor.
BBC’ye konuşan Moronuki, hem balinaların korunacağı hem de avın devam edebileceği bir program sunduklarını söylüyor.
Günümüzde, ülkedeki balina rezervleri dikkatlice denetleniyor. Yasağın kapsadığı balinalar arasında bazı türlerin nesli tehlikedeyken, bazılarının değil.
Japonya’nın teklifi de, “Sürdürülebilir Balina Avı Komitesi” oluşturulması ve sayıları fazla olan balina türleri ve rezervleri için sürdürülebilir bir av kotası koyulması gibi önlemler içeriyor.
Balinalar için yeni denizaltı sığınakları oluşturulmasını kolaylaştıracak önlemler de, av karşıtı ülkeleri yumuşatabilir.
Peki balina avcılığı yanlış değil mi?
Herkes aynı görüşte değil.
Balina avı karşıtları elbette öneriye tepki gösteriyor.
İngiltere merkezli kuruluş Humane Society International Başkanı Kitty Block, “Bu zarif devler zaten okyanuslarda plastik ve gürültü kirliliği gibi tehlikelerle boğuşuyor. En son ihtiyaçları olan, bir de avcıların ağlarına geri gönderilmek” diyor.
Bir başka görüş, balinalar sosyal gelişimi yüksek ve çok zeki hayvanlar olduğu üzere, avın onlar için korkulu, acılı ve panikli bir ölüm anlamına geldiği yönünde.
Eskiden balinalar zıpkınla avlanıyor, bu da yavaş ve acılı bir ölüm anlamına geliyordu.
Modern avcılar balinaları patlayıcılı zıpkınlarla, hızlı bir şekilde öldürmeyi amaçlıyor ama aktivistler balinaların yine de uzun süre acı çektiğini söylüyor.
Son olarak Mayıs ayında Japon avcıların Kasım 2017 ve Mart 2018 arasında, 122’si hamile olduğu belirlenen 333 balinayı öldürdüğü ortaya çıkmıştı.
Japonya bu avcılığı bilimsel amaçlarla yaptığını savunsa da 2014 yılında Birleşmiş Milletler’i ikna edemedi.
Balina avcılığını destekleyenler, bu gibi vakaların kaza ve istisna olduğunu savunarak tehlikede olmayan türlerin avlanmasına karşı çıkanları ‘ikiyüzlülükle’ suçluyor.
Japonya: Duygularla hareket edilmemeli
Avustralya gibi balina avına karşı çıkan öncü ülkeler, yasağın kaldırılmasına yönelik çabalara karşı beraber hareket edeceklerini duyurdu.
Japonya’ya bu konuda muhalefet eden tavrını değiştirirse, Avustralya hükümeti evde sert tepkiyle karşılaşır.
Japonya, teklifin Komisyon’dan geçeceğinden umutlu.
Hideki Moronuki, “Bu konu bilim ve hukuk ışığında çözülmeli, duygularla hareket edilmemeli” diyor.
Japonya bir bilimsel program için her yıl 300 ila 400 balinayı yakalıyor, Anktartika’da bir koruma alanında tutuyor. Hükümet bu sığınma alanlarda balinaları ticari avcılıktan koruduklarını, bilimsel araştırma için avlamanın hiçbir kuralı ihlal etmediğini vurguluyor.
IWC’den ayrılmaya karar verse bile Japonya uluslararası yasalar kapsamında balinaların korunması adına işbirliğini sürdürmeli.
Öte yandan ülkede balina eti talebi uzun süredir geriliyor.
Dolayısıyla bu tartışma kendiliğinden son bulabilir.
KAYNAK: BBC – ANDREAS ILIMER
