Derisi bile duran bu fosil, ABD’nin Kuzey Dakota eyaletindeki Tanis fosil bölgesindeki etkileyici fosil keşiflerinden biri. Ama heyecanlanmamız için tek sebep fosilin çok iyi korunmuş olması değil; aynı zamanda temsil ettiği şey.
Bu bacağın ait olduğu dinozorun ve Tanis’te bulunan diğer fosillerin, tam olarak, dinozorlar ve birçok canlının yok olmasına sebep olan dev göktaşının dünyaya çarptığı gün öldüğü düşünülüyor.
12 kilometre çapındaki göktaşının 66 milyon yıl önce dünyaya çarpmasıyla, dinozorlar da dahil canlıların yüzde 75’inin yok olduğu artık genel bir kanı haline geldi. Bu olayla dinozorlar saltanatı sona ermiş ve memelilerin yükselişi başlamıştı.
Ancak şu ana kadar, büyük çarpmanın birkaç bin yıl yakınına ait bile çok az fosil bulunmuştu. Bu nedenle çarpma gününe ait bir fosil bulunmuş olması ihtimali, kesin kanıtlanamamış olsa bile, olağanüstü bir durum.
3 bin kilometre mesafede
Göktaşının, Meksika Körfezi’nde Yucatan bölgesi yakınına düştüğü biliniyor. Burası Tanis’e yaklaşık 3 bin kilometre mesafede. Ama göktaşının büyüklüğü ve yarattığı etki düşünülünce bu mesafe aslında oldukça yakın.
Bulunan fosillerin ve kaya parçalarının tam bir keşmekeş halinde birbirine geçmiş olması da adeta o gün yaşananları özetliyor.
Tanis bölgesinde, bu dinozor bacağının yanı sıra, bazı balık fosilleri de bulundu.
Kazıları yürüten ekibin başındaki Manchester Üniversitesi’nden Robert DePalma “Bu bölgede an be an neler olduğunu bize anlatan birçok detay var. Sanki yaşananları bir filmde izliyormuşuz gibi. Kayaya, oradaki fosillere bakıyorsunuz ve sizi o güne geri götürüyor” diyor.
Basında ilk kez 2019 yılında yer alan Tanis fosil bölgesi hakkında şu ana kadar hakemli dergilerde yayımlanmış birkaç makale bulunuyor, ve bilim insanları gerisinin geleceğini söylüyor.
BBC belgesel bölümü Tanis’te son 3 yıldır çekim yapıyor. Bağımsız uzmanların da yorumlarıyla katkıda bulunduğu belgesel, ünlü belgeselci Sir David Attenborough’nun anlatımıyla 15 Nisan’da gösterilecek.
