Pele onun poster yüzü olmuş ve Papa da onu onaylamış olabilir ancak Birleşik Krallık’ta Galler bölgesinin güneyindeki bir sanayi kasabası olmasaydı, Viagra’yı asla bilemeyecektik.
Merthyr Tydfil’de yaşayan erkekler, ki aralarında kasabanın endüstriyel gerilemesi sırasında nakit sıkıntısı çeken eski çelik işçileri de var, tıbbi araştırmada kobay olmak için gönüllü olarak yerel bir araştırma merkezine gittiler.
Katılmayı kabul ettikleri deneyin dünyayı değiştirmeye yardımcı olacağını bilmiyorlardı.
Çünkü ancak 30 yıl sonra bazıları bu deneyin, sertleşme sorunu olan milyonlarca erkeğe yardım eden ilacın temelini attığını öğrendi.
1990’ların başında ilaç şirketi Pfizer, yüksek tansiyon ve anjini tedavi etmek amacıyla Sildenafil UK-92,480 adlı bir bileşeni test ediyordu.
Merthyr Tydfil’deki bir araştırma merkeziyle anlaşma yaptı ve bileşeni test etmek için kasabadaki gençleri işe aldı.
Idris Price, 1992 yılında yeni ilacı test etmek için kaydolanlardan biriydi.
O sırada çelik işçisi olarak çalıştığı işini kaybedince, her gün başka bir iş yapmaya başladı.
İdris, “Param kısıtlı olunca, Simbec denen yere giderdim” diyor.
Para karşılığında hangi çalışmalara katılabileceğini sorarmış: “Doktor tabletin anjin için olduğu ve yan etkilerinin olabileceği dışında bize ilaç hakkında hiçbir şey söylemedi.”
“Birçok genç olabilecekleri düşünüp geriliyordu.”
Tamamı genç erkeklerden oluşan gönüllülere, UK-92,480 bileşenini art arda 10 gün boyunca günde üç kez almaları için ödeme yapıldı.
Idris, “1980’lerin sonlarında ve 90’ların başlarında çok zor zamanlar geçirdik ve hangi iş olursa giderdik” diyor ve ekliyor:
“Deneyden elde edilen para ailem için çok önemliydi çünkü o günlerde hiçbir şeyimiz yoktu.
“Bu bize fazladan yiyecek alma olanağı sağladı ve ateş yakmak için iki torba kömür yerine beş torba kömürümüz vardı. Aslında çocuk oyuncağıydı, kolay paraydı ve işimize geliyordu.”
Ancak deney bittiğinde ilacın öngörülemeyen yan etkileri Pfizer için yeni bir ışık yaktı.
Viagra nasıl keşfedildi?
Pfzier’in eski keşif ve geliştirme bölümünün başı Dr Pete Ellis, “Gönüllüler gelip ‘Biraz utanç verici ama normalden daha fazla ereksiyon yaşadığımı ve normalden daha fazla sertleştiğimi farkettim’ demeye başladılar” dedi.
Merthyr Tydfil’deki tesadüfi gözlemler, Pfizer’in cinsel iktidarsızlık araştırması başlatmasına yol açtı.
Sertleşme bozukluğu yaşayan hastalar, ertesi yıl 1994’te Galler’in ikinci büyük şehri Swansea’de yapılan başka bir klinik deneyden önce Bristol Southmead Hastanesi’nde test edildi.
Swansea Morriston Hastanesi’ndeki deneyler, yan etkileri sertleşme bozukluğunu da içerebilecek hastalıklara, örneğin diyabet ve kalp hastası erkekleri de kapsıyordu.
Araştırmanın lideri ve endokrinoloji danışmanı David Price, “Pfizer, bir ilişki içinde olan heteroseksüel erkeklerin deneyde yer alması gerektiğini söyledi” diyor ve ekliyor:
“Hepsi sıradan erkeklerdi, hepsi evli ve sıradan mavi yakalı Swansea erkekleri. Deneyler erkeklere erotik videolar gösterilmesini de içeriyordu.”
İlacın etkisini izlemek için erkeklerin penisine bir cihaz takıldı ve doktorlar, erkeklere rahatsız edilmeyeceklerine dair güvence verdi.
Bristol araştırması gibi Swansea deneyinin sonuçları da olumluydu.
Pfizer, potansiyel olarak ellerinde oyunun kuralını değiştirebilecek bir ilaç bulunduğunu kısa sürede fark etti.
Aslında sonuçlar o kadar olumluydu ki, birçok erkek kullanılmamış tabletlerini iade etmeyi reddetti.
Uzmanlar bunun halk tarafından “son derece özel mi yoksa felaket olarak mı” görüleceğini düşünürken, Pfizer’in pazarlama ekibi bu yeni hapla ilgili mesajlarını nasıl iletecekleri konusunda çalışmaya başladı.
Firma, nispeten muhafazakar olduğunu düşündükleri bir dünyaya ‘seks ilacı’ olarak tanımlanabilecek bir hapı piyasaya sürme konusunda endişeliydi. Bu nedenle, pazarlama mesajı olarak deneylere katılan erkeklerden gelen geri bildirimleri kullandılar.
Pfizer’in eski kıdemli pazarlama müdürü Jennifer Doebler, “Araştırmadan elde edilen fikirlerden biri, iktidarsızlığın kişinin benlik duygusunu ne kadar derinden etkilediği, diğeri ise bunun ilişkilere ne kadar zarar verdiğiydi” dedi.
Cinsel iktidarsızlık tedavisinin zordaki ilişkileri onarabileceği yönündeki mesajını güçlendirmek için Pfizer, Viagra’nın evlilik kurumuna yardımcı olabileceğini ve aile değerlerini güçlendirebileceğini söyleyerek, Vatikan’dan da onay aldı.
Viagra 1998 yılında, sertleşme soruna yönelik ağızdan alınan ilk onaylı ilaç olarak ABD ve İngiltere’de satışa çıktı ve kısa sürede tarihin en hızlı satan ilacı haline geldi. Yıllık satışları 2008’de neredeyse 2 milyar dolara ulaştı.
Ancak Idris, BKeeping It Up’tan araştırmacılar bu yılın başlarında ona bunu söyleyene kadar, Merthyr’deki deneye katılan arkadaşlarının bildirdiği yan etkilerin Viagra’nın yaratılmasına yardımcı olduğu gerçeğinden habersizdi:
“Öğrendiğimde çok şaşırdım. Viagra artık çok önemli… Merthyr Tydfil’de bulunduğuna sevindim.”
Viagra’nın kurucu ortağı Dr. David Brown, Galler’in güneyindeki erkekler olmasaydı Viagra’nın var olmayabileceğini söyledi, “Tarih yazdılar” dedi.
Bazı araştırmalar, 2025 yılına kadar dünya çapında 322 milyon erkeğin ereksiyon bozukluğundan etkilenebileceğini öne sürüyor. Bu sayı, 1995 yılında tahmin edilen 152 milyonun iki katından fazla.
KAYNAK: BBC TÜRKÇE
